Μπορούμε να προσαρμοστούμε στις αλλαγές;

Το ερώτημα για το 2026 δεν είναι αν η Κύπρος θα αλλάξει—αυτό είναι δεδομένο. Το ερώτημα που καλούμαστε να απαντήσουμε όλοι στη χρονιά που έρχεται είναι αν η χώρα έχει τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στις αλλαγές που συντελούνται. Για άλλη μία χρονιά, η Κύπρος νοσταλγεί το παρελθόν αντί να προσμένει με ανυπομονησία το νέο. Με αυτή τη νοοτροπία, δεν θα πάμε πίσω μόνο στον χρόνο, αλλά θα μείνουμε πίσω όσο ο πλανήτης θα προχωρά ή θα σέρνεται μπροστά στα μεγάλα του προβλήματα.
Τα αντανακλαστικά μας είναι αργά και η παρόρμηση των οργανωμένων συνόλων είναι να αντισταθούν στην όποια μετεξέλιξη. Οι οργανωμένοι εκπαιδευτικοί έδωσαν το σήμα: καμία αξιολόγηση, καμία αλλαγή. Δεν εξετάζω αν έχουν δίκαιο ή άδικο, ούτε αν θα μπορούσε η αξιολόγηση να είναι καλύτερη. Αυτό που παρατηρώ είναι ότι δεν μπήκαν στον κόπο να ηγηθούν των αλλαγών στην εκπαίδευση. Ξέρουν τι δεν θέλουν και μοιάζουν ικανοποιημένοι με το δικό τους status quo. Τι κι αν το δημόσιο σχολείο διαλύεται μπροστά στα μάτια τους; Ποντάρουν άραγε πως θα το «λουστούν» οι επόμενοι; Πρόκειται για παλιά τέχνη, η οποία δεν ανήκει αποκλειστικά στους εκπαιδευτικούς ή τους δημόσιους υπαλλήλους. Υπάρχει κάποιος που μπορεί να τους πείσει για αλλαγές;
Ακόμη και όσοι μιλούν για αλλαγές, ειδικά οι πολιτικοί, συνήθως εννοούν κάποιον άλλον και όχι τον εαυτό τους. Πώς θα αλλάξει το κράτος του '60 όταν μένουμε να προσποιούμαστε ότι τα Χριστούγεννα που έρχονται είναι του 1964, περιμένοντας πώς και πώς να επιστρέψουν οι Τουρκοκύπριοι στη Βουλή; Πώς ελέγχεται ο εκάστοτε Πρόεδρος όταν απουσιάζει ο αντιπρόεδρος; Ίσως φέτος έχουμε μια ευκαιρία για να επιστρέψουν οι Τουρκοκύπριοι με κάποια μορφή ομοσπονδίας. Αλλά με ποιους θα επιστρέψουν; Το συνταγματικό κενό και η δυσλειτουργία του κράτους έγιναν πλέον κανονικότητα, ενώ μπήκαν άνθρωποι εντελώς ακατάλληλοι για τη διοίκηση και την πολιτική. Από μεμονωμένες περιπτώσεις, έγιναν πια ρεύμα και πλειοψηφία. Μπορούμε να αναπροσαρμοστούμε διοικητικά και πολιτικά σε μια λύση ή μη λύση του Κυπριακού ή όλα είναι καλά;
Την ίδια ώρα, το δημογραφικό, η κλιματική αλλαγή, το ενεργειακό και οι εξελίξεις στην τεχνολογία θα μας απασχολούν για χρόνια. Για την ώρα, καταγράφουμε μόνο ήττες. Όλο και λιγότεροι νέοι άνθρωποι προστίθενται στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Ναι, είναι καλύτερα καταρτισμένοι, αλλά και πιο κατακερματισμένοι από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και τους αλγόριθμους που ακολουθούν τα ψηφιακά τους βήματα, κρατώντας τους καρφωμένους στην οθόνη. Και όμως, αυτοί θα σηκώσουν το βάρος, έστω κι αν η γενιά των γονιών τους δεν κατάφερε να πάρει τα ηνία από τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Η νέα οικονομία από τα παιδικά δωμάτια εικοσάρηδων και τριαντάρηδων θα αναδυθεί, είτε μας αρέσει είτε όχι. Θα τους δώσουμε τα απαραίτητα εφόδια;
Και τι εφόδια έχουμε για τις μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως οι φωτιές και οι πλημμύρες; Θα μπορέσουμε να τις αποφύγουμε του χρόνου; Ή μήπως, μετά τη Σολέα, την ορεινή Λάρνακα και τα Κρασοχώρια, του χρόνου θα είναι η σειρά του Δάσους της Πάφου και του Τροόδους; Θα συνεχίσουμε να καίμε μαζούτ για να έχουμε νερό από αφαλατώσεις; Τι άλλο πρέπει να δούμε για να παραδεχτούμε πως η πολιτική που ακολουθούμε στα περιβαλλοντικά και ενεργειακά ζητήματα είναι αδιέξοδη και απαιτεί ριζικές αλλαγές και λύσεις που ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα; Πώς θα προσελκύσουμε επενδύσεις σε ενεργειακές, περιβαλλοντικές και συγκοινωνιακές υποδομές όταν θεωρούμε τις αποτυχίες μας ως παρένθεση και κακιά στιγμή; Πώς επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να ησυχάζουν με τα παραμύθια που είπαμε για να τα ακούσουν άλλοι;
Πραγματικά πιστεύουμε πως η Κύπρος αλλάζει ή απλά σέρνεται πίσω από τα γεγονότα χωρίς να μπορεί να κάνει διαφορετικά; Με αυτά θα παλεύουμε και το 2026 και καλή χρονιά και δύναμη σε όλους.