Ισραήλ–ΗΑΕ vs Τουρκία: Ο αθέατος πόλεμος επιρροής που σφραγίζει το 2025

Καθώς το 2025 οδεύει προς το τέλος του, η Μέση Ανατολή βιώνει μια απότομη εντατικοποίηση των γεωπολιτικών εντάσειων μεταξύ ενός αναδυόμενου μπλοκ Ισραήλ-ΗΑΕ και της Τουρκίας να εκδηλώνονται σε πολλαπλά μέτωπα. Από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι το Κέρας της Αφρικής, αυτές οι συγκρούσεις αναδιαμορφώνουν συμμαχίες και πολέμους δι' αντιπροσώπων, θέτοντας δυνητικά τις βάσεις για ευρύτερη αστάθεια το 2026. Η αντιπαλότητα έχει εξαπλωθεί σε διπλωματικούς, στρατιωτικούς και οικονομικούς τομείς, με το Ισραήλ και τα ΗΑΕ να συντονίζονται ολοένα και περισσότερο για να αντιμετωπίσουν αυτό που αντιλαμβάνονται ως τουρκική επεκτατικότητα. Τούρκοι αξιωματούχοι, εν τω μεταξύ, έχουν κατηγορήσει το δίδυμο για αποσταθεροποιητικές προσπάθειες στη Συρία και πέρα από αυτήν, ενώ η Άγκυρα επιδιώκει να ενισχύσει τη δική της επιρροή μέσω στρατιωτικών αναπτύξεων και συμμαχιών.
Σημεία Ανάφλεξης στην Ανατολική Μεσόγειο
Βασικός πυλώνας των εντάσεων είναι η ενίσχυση των δεσμών του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο, αποκλείοντας την Τουρκία από βασικά περιφερειακά πλαίσια λόγω της αναθεωριτικής της πολιτικής. Στις 23 Δεκεμβρίου 2025, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου φιλοξένησε την 10η τριμερή σύνοδο με Έλληνες και Κύπριους ηγέτες στην Ιερουσαλήμ, με αποτέλεσμα μια κοινή δήλωση που τονίζει την ενισχυμένη συνεργασία σε ενέργεια, άμυνα και υποδομές. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 29 Δεκεμβρίου, οι τρεις χώρες ανακοίνωσαν σχέδια για εντατικοποίηση κοινών αεροπορικών και ναυτικών ασκήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο για το 2026.
Παράλληλα ο Πρόεδρος των ΗΑΕ Μοχάμεντ μπιν Ζάιντ Αλ Ναχιάν (MBZ) ενίσχυσε αυτές τις δυναμικές με μια ιστορική κρατική επίσκεψη στην Κύπρο στις 14 Δεκεμβρίου 2025, την πρώτη από ηγέτη των ΗΑΕ, όπου υπέγραψε συμφωνίες για εμπόριο, ενέργεια και διευκόλυνση βίζας. Η ιστορική επίσκεψη του MBZ προκάλεσε έντονη κριτική από τουρκικά ΜΜΕ για ευθυγράμμιση κατά των συμφερόντων της Άγκυραςς. Η Τουρκία βλέπει αυτές τις κινήσεις ως προσπάθεια περιθωριοποίησης των διεκδικήσεών της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου οι διαμάχες για αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ) και αγωγούς φυσικού αερίου εξακολουθούν να υφίστανται.
Συγκρούσεις μέσω proxies στην Αφρική: Σουδάν και Κέρας Αφρικής
Στο Σουδάν, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ έχουν κατηγορηθεί ότι υποστηρίζουν τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) εν μέσω του συνεχιζόμενου εμφυλίου πολέμου, θέτοντάς τους απέναντι σε τουρκικά υποστηριζόμενα στοιχεία που ευθυγραμμίζονται με τις Σουδανικές Ένοπλες Δυνάμεις (SAF). Ειδικοί του ΟΗΕ και Αμερικανοί νομοθέτες έχουν βρει αξιόπιστα στοιχεία για προμήθειες όπλων από τα ΗΑΕ στις RSF, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων οπλικών συστημάτων, παρά τις διαψεύσεις από το Άμπου Ντάμπι. Η ισραηλινή εμπλοκή έχει αναφερθεί σε ανταλλαγή πληροφοριών και εκμετάλλευση της σύγκρουσης για την εξασφάλιση συμφερόντων στην Ερυθρά Θάλασσα, με ορισμένες πηγές να τη συνδέουν με ευρύτερες προσπάθειες ομαλοποίησης των Συμφωνιών του Αβραάμ. Η Τουρκία, με επενδύσεις σε σουδανικά λιμάνια όπως το Σουακίν, βλέπει αυτό ως άμεση πρόκληση στο αφρικανικό της αποτύπωμα.Η αντιπαλότητα επεκτάθηκε στο Κέρας της Αφρικής όταν το Ισραήλ έγινε το πρώτο κράτος-μέλος του ΟΗΕ που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Σομαλιλάνδης στις 26 Δεκεμβρίου 2025, υπογράφοντας μια δήλωση αμοιβαίας αναγνώρισης με τον Πρόεδρο Μούζε Μπίχι Άμπντι. Αυτή η κίνηση, που καταδικάστηκε από τη Σομαλία και τον Αραβικό Σύνδεσμο ως απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα, θέτει το Ισραήλ απέναντι στις συμμαχίες της Τουρκίας στη Σομαλία και την Αιθιοπία. Ο Σομαλός Πρόεδρος Χασάν Σέιχ Μοχαμούντ προγραμματίζεται να επισκεφθεί την Τουρκία στις 31 Δεκεμβρίου για να συζητήσει τις συνέπειες και πιθανή συνεργασία σε θέματα ασφαλείας.
Συρία: Το Κεντρικό πεδίο αντιπαράθεσης
Η Συρία παραμένει το επίκεντρο της αντιπαράθεσης Ισραήλ-Τουρκίας. Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ τον Δεκέμβριο του 2024, το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές και έχει καταλάβει ζώνες ασφαλείας στα νοτιοδυτικά, με στόχο να αποτρέψει μια ενοποιημένη Συρία υπό τουρκική επιρροή. Αναφορές δείχνουν ότι το Ισραήλ εξοπλίζει συριακές πολιτοφυλακές Δρούζων με όπλα, πυρομαχικά και μη θανατηφόρα βοήθεια μέσω αεροπορικών ρίψεων, σε συντονισμό με τις Κουρδικές Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Η Τουρκία, που ελέγχει τη βόρεια Συρία, κατηγορεί το Ισραήλ ότι χρησιμοποιεί τις SDF—τις οποίες η Άγκυρα χαρακτηρίζει ως τρομοκράτες συνδεδεμένους με το PKK—για να αποσταθεροποιήσει τη χώρα και να εμποδίσει τουρκικούς αντιπροσώπους.Οι αναφερόμενες προσπάθειες της Άγκυρας να αναπτύξει συστήματα ραντάρ σε συριακό έδαφος έχουν ανησυχήσει το Ισραήλ, καθώς θα μπορούσαν να παρακολουθούν ισραηλινά αεροσκάφη και να περιορίσουν επιδρομές κατά του Ιράν. Οι οικονομικές δεσμεύσεις των ΗΑΕ προς την μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας υπογραμμίζουν περαιτέρω τις προσπάθειες αντιμετώπισης της τουρκικής κυριαρχίας.
Η περίπτωση της Γάζας
Ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τις συνομιλίες σταθεροποίησης της Γάζας υπό ηγεσία ΗΠΑ στη Ντόχα στις 16 Δεκεμβρίου 2025, με επιμονή του Ισραήλ, υπογράμμισε το διπλωματικό ψύχος. Η Άγκυρα, φωνητική υποστηρικτής της Χαμάς, παραγκωνίστηκε παρά τις πιέσεις για συμμετοχή σε μεταπολεμικά σχέδια. Το Ισραήλ έχει επίσης αντιταχθεί σε πωλήσεις F-35 των ΗΠΑ προς την Τουρκία, επικαλούμενο κινδύνους ασφαλείας από τα συστήματα S-400 της Άγκυρας και την αντι-ισραηλινή ρητορική.Αυτές οι διαμάχες αντανακλούν βαθύτερες γραμμές ρήξης. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έχει προειδοποιήσει για τις "επιθετικές πολιτικές" του Ισραήλ που εκτείνονται από τη Γάζα στη Συρία και το Ιράν, απειλώντας την περιφερειακή σταθερότητα. Ισραηλινές εκτιμήσεις βλέπουν ολοένα και περισσότερο την Τουρκία ως "κορυφαία απειλή ασφαλείας", συγκρίσιμη με το Ιράν, λόγω των στρατιωτικών της ικανοτήτων και της μόχλευσης στο ΝΑΤΟ.
Αντιπαλότητες στην εκπνοή του 2025
Ευρύτερες ανταγωνισμοί μεσαίων δυνάμεων κλείνουν το 2025 σε τεταμένη νότα:
- Σουδάν: ΗΑΕ εναντίον Σαουδικής Αραβίας και Αιγύπτου, με υποστήριξη δι' αντιπροσώπων που τροφοδοτούν τον εμφύλιο πόλεμο.
- Λιβύη: Τουρκία εναντίον ΗΑΕ, συγκρουόμενες για επιρροή στη διαιρεμένη χώρα.
- Συρία: Τουρκία εναντίον Ισραήλ, με δυνάμεις δι' αντιπροσώπων και εδαφικές αρπαγές.
- Νότια Υεμένη: ΗΑΕ εναντίον Σαουδικής Αραβίας, ανταγωνιζόμενες για τον έλεγχο στρατηγικών λιμανιών.
- Σομαλία/Σομαλιλάνδη: Τουρκία εναντίον Ισραήλ και άλλων, εν μέσω διαμαχών αναγνώρισης.
Η ανάκαμψη του Ιράν από τις αποτυχίες του 2025 προσθέτει άλλο ένα στρώμα, δυνητικά επαναρυθμίζοντας τις δυναμικές. Καθώς ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δίνει σήματα αισιοδοξίας για τις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς αποκλιμάκωση, αυτές οι αντιπαλότητες θα μπορούσαν να εκραγούν σε άμεσες συγκρούσεις, διαταράσσοντας παγκόσμιες ροές ενέργειας και συμμαχίες.