SAFE: Λήγει αύριο η προθεσμία, Πόσες χώρες καταθέτουν σχέδια και γιατί η Τουρκία μένει εκτός

Κατέρρευσαν οι συνομιλίες για ένταξή της Βρετανίας στο πρόγραμμα – Η πόρτα του SAFE είναι πάντα ανοιχτή για Ηνωμένο Βασίλειο και Καναδά, είπε ο εκπρόσωπος της Κομισιόν – Δεν έχουν εξεταστεί τα αιτήματα Τουρκίας και Νότιας Κορέας – Πότε ξεκινούν οι εκταμιεύσεις
Στις 30 Νοεμβρίου λήγει η προθεσμία για την κατάθεση των εθνικών σχεδίων των 19 κρατών-μελών που έχουν υποβάλει αίτημα για να λάβουν δάνεια από το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, το μηχανισμό SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ.
Όπως εξήγησε σήμερα ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τομάς Ρενιέ, «το SAFE είναι ένα μέσο έκτακτης ανάγκης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κινηθεί γρήγορα». Πιθανότατα πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, η Επιτροπή θα έχει ολοκληρώσει την αξιολόγηση των εθνικών σχεδίων και εφόσον αυτή είναι θετική, θα πρέπει στη συνέχεια να δοθεί η τελική έγκριση από το Συμβούλιο της ΕΕ, προκειμένου να αποδεσμευθεί η πρώτη εκταμίευση – ποσό το οποίο θα αντιστοιχεί το πολύ στο 15% των δανείων που έχει αιτηθεί το κάθε κράτος-μέλος. Αυτή η πρώτη εκταμίευση θα επιτρέψει στα κράτη-μέλη να έρθουν σε επαφή με τις αμυντικές βιομηχανίες και να ξεκινήσουν τα εξοπλιστικά τους προγράμματα, εξήγησε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής
Ερωτηθείς για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE, όπως η Νότια Κορέα και η Τουρκία, ο Τ. Ρενιέ ξεκαθάρισε ότι και οι δύο χώρες χάνουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου. «Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι οι δύο αυτές χώρες δεν θα προλάβουν την προθεσμία της 30ής Νοεμβρίου. Είναι πολύ αργά. Η Νότια Κορέα και η Τουρκία έχουν καταθέσει επίσημα αίτημα για συμμετοχή στο SAFE, όμως η Επιτροπή δεν έχει εξετάσει ακόμα το αίτημά τους», ανέφερε.
Σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις που έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο μήνες, με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά για συμμετοχή τους στο SAFE, o T. Ρενιέ ανέφερε ότι η Επιτροπή έχει εργαστεί εποικοδομητικά για να επιτύχει μια συμφωνία. Σημείωσε, ωστόσο, ότι εάν δεν καταστεί δυνατή η επίτευξή της μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, «η πόρτα του SAFE είναι πάντα ανοιχτή γι’ αυτές τις δύο χώρες». Σημείωσε ότι και οι δύο χώρες, εξ ορισμού, μπορούν να συμμετέχουν στο SAFE, ως και 35% του συνολικού ποσού ενός κοινού αμυντικού προγράμματος.
Σημειώνεται ότι μέχρι τις 30 Νοεμβρίου τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταθέσουν με λεπτομέρεια στην Επιτροπή, το πλαίσιο των έργων στα οποία θέλουν να επενδύσουν, τον προϋπολογισμό τους και ποιοι θα είναι οι εταίροι τους στο κάθε έργο. Έπειτα από αυτή την ημερομηνία, η Επιτροπή θα είναι σε θέση να ανακοινώσει πόσες και ποιες χώρες ήταν εμπρόθεσμες.
Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Ιουλίου 2025, η Ελλάδα υπέβαλε στην Επιτροπή αίτημα για δάνεια ύψους 1,2 δισ. ευρώ από το SAFE.
Βρετανία: Κατέρρευσαν οι συνομιλίες για την ένταξή της στο SAFE
Η Βρετανία δήλωσε σήμερα ότι οι συνομιλίες για ένταξή της στο πρόγραμμα SAFE κατέρρευσαν, σε ένα σημαντικό πλήγμα στην επανεκκίνηση των σχέσεων μετά το Brexit που αποσκοπούσε στην ενίσχυση της άμυνας της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ είχε κάνει λόγο για μια «νέα εποχή» στη σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ τον Μάιο, με μια συμφωνία για επανεκκίνηση των αμυντικών και εμπορικών δεσμών που επέτρεψαν στη Βρετανία να διαπραγματευθεί την ένταξή της στο χρηματοδοτικό εργαλείο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας των 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Όμως, δύο ημέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας για κατάληξη των συνομιλιών, η Βρετανία δήλωσε ότι δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί συμφωνία.
«Ενώ είναι απογοητευτικό ότι δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε τις συζητήσεις για τη συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στον πρώτο γύρο του SAFE, η αμυντική βιομηχανία του ΗΒ εξακολουθεί να μπορεί να συμμετάσχει σε προγράμματα μέσω του SAFE με όρους τρίτης χώρας», δήλωσε ο Νικ Τόμας-Σίμοντς, ο Βρετανός υπουργός για τις Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Οι διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν με καλή πίστη αλλά η θέση μας ήταν πάντοτε ξεκάθαρη: θα υπογράψουμε συμφωνίες που θα είναι μόνο προς το εθνικό συμφέρον και [θα] αξίζουν τα λεφτά τους».
Βάσει των όρων του προγράμματος, τα συμβόλαια δημοσίων συμβάσεων πρέπει να διασφαλίζουν ότι όχι περισσότερο από το 35% του κόστους των συστατικών στοιχείων προέρχεται εκτός της ΕΕ ή άλλων χωρών που συμμετέχουν όπως η Ουκρανία.
Πηγή: newmoney