SAFE και Eurofighter στο «παρά πέντε»: Η Άγκυρα πιέζει, το Βερολίνο ζυγίζει, η Ευρώπη αποφασίζει

Κατόπιν πρόσκλησης του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν, βρίσκεται σήμερα στη Γερμανία.
Μετά την τελευταία τους συνάντηση στην Άγκυρα τον Οκτώβριο, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών ανταπέδωσε την επίσκεψη του Βάντεφουλ σε χρόνο διόλου τυχαίο. Πρόκειται για την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην Γερμανία.
Σύμφωνα με τουρκικές διπλωματικές πηγές η «ατζέντα» ήταν βαριά αλλά και κρίσιμη για την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς σε δύο εικοσιτετράωρα εκπνέει η προθεσμία για την υποβολή προτάσεων για το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE που θέλει πάσει θυσία να συμμετάσχει η Άγκυρα.
Ωστόσο, κατά τις ίδιες πληροφορίες, η συζήτηση περιελάβανε και τις εξελίξεις στην Ουκρανία με την Τουρκία να διεκδικεί για ακόμα μία φορά τον «ρόλο» διαμεσολαβητή παρουσιάζοντας (χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα) τον εαυτό της ως αξιόπιστο εταίρο στα μάτια της ΕΕ παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα προβαίνει όλο και περισσότερο σε προκλητικές δηλώσεις κατά κρατών μελών, Ελλάδας και Κύπρου.
Σε απόσταση αναπνοής από τα Eurofighter
Σε ό,τι αφορά την αμυντική συνεργασία ο Χακάν Φιντάν συνεχίζει το «πρέσινγκ» για τα μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter με τις ευλογίες του Βρετανού Πρωθυπουργού Κιρ Σταρμερ που έφερε την Άγκυρα σε απόσταση αναπνοής με τα μαχητικά.
Όπως σημειώνει στη Ναυτεμπορική ο Νίκος Λυσιγάκης, Δρ. Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, «η Τουρκία έχει στόχο να καλύψει τη σημερινή διαφορά ισχύος στον αέρα απέναντι σε Ελλάδα και Ισραήλ, μέσα από τη γρήγορη αναβάθμιση της πολεμικής της αεροπορίας. Παραμένει εκτός προγράμματος F35, το εγχώριο KAAN δείχνει να εξαρτάται από τις αμερικανικές διαθέσεις, συνεπώς η λύση των Eurofighter είναι η καλύτερη από τις διαθέσιμες επιλογές, έστω κι αν κοστίζει περισσότερο. Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό, ο Ταγίπ Ερντογάν στέλνει ένα μήνυμα στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο – Γερμανία – Ιταλία – Ισπανία) πως επιλέγει να συνδεθεί τεχνολογικά μαζί τους, ενόψει και της διάθεσής της να αποτελέσει βασικό πυλώνα της δυτικής αμυντικής βιομηχανίας. Με τον τρόπο αυτό, η Άγκυρα επιδιώκει να ενταχθεί στα κεντρικά ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε να αντιμετωπίζεται ως de facto και αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας, έστω εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό λειτουργεί ως έμμεση αναγνώριση ρόλου και της ισχύος της».
«Η γερμανική οικονομία δοκιμάζεται»
Στο κατά πόσο όμως υπάρχουν κίνητρα για το Βερολίνο να στηρίξει την Τουρκία στο πρόγραμμα Eurofighter ή στο SAFE ο κ. Λυσιγάκης σημειώνει πως «είμαστε σε μια περίοδο που η γερμανική οικονομία δοκιμάζεται, συνεπώς το Βερολίνο έχει ισχυρό βιομηχανικό κίνητρο από την πιθανή συμφωνία, καθώς θα διατηρήσει ανοιχτή τη γραμμή παραγωγής Eurofighter, θα ενισχύσει τις γερμανικές εξαγωγές καθώς και θα διατηρήσει θέσεις εργασίας. Επιπλέον, σε γεωπολιτικό επίπεδο, ο Καγκελάριος Μέρτς γνωρίζει πως υπάρχουν δυσκολίες στην περαιτέρω προσέγγιση με την Ευρωπαϊκη Ένωση, ωστόσο μια Τουρκία διασυνδεδεμένη εξοπλιστικά με τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, εξασφαλίζει μια ιδιαίτερη εταιρική σχέση, που ενδεχομένως να πιέσει την Άγκυρα να λειτουργήσει εγγύτερα με τις ευρωπαϊκές θέσεις σε μια σειρά από ζητήματα, όπως η ρωσοουκρανική διένεξη, τη επόμενη ημέρα της Μέσης Ανατολής και η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών».
Η λογική του Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται πως έχει και άλλη διάσταση, να προσφέρει δηλαδή επικοινωνία ως μέσο για ενίσχυση της ασφάλειας και της σταθερότητας, μέσα από τις αγορές στρατιωτικών εξοπλισμών.
«Η Άγκυρα επενδύει στην πολιτική διάσταση των εξοπλισμών»
«Είναι προφανές πως και η Άγκυρα επενδύει στην πολιτική διάσταση των εξοπλισμών, καθώς επανειλημμένα ο Ταγίπ Ερντογάν και οι κορυφαίοι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν χρησιμοποιήσει τη συμβολή της στο ΝΑΤΟ ή περιφερειακά ζητήματα για να πιέσουν για ζητήματα τουρκικού ενδιαφέροντος όπως η άρση περιορισμών σε εξαγωγές όπλων, η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση», σημειώνει ο κ. Λυσιγάκης.
Το μεγάλο ερώτημα είναι μέχρι ποιου σημείου η Γερμανία θα αγνοεί ενστάσεις τόσο της Ελλάδας όσο και της Κύπρου και θα στηρίζει τις αμυντικές «απαιτήσεις» της Άγκυρας.
Από τη μία πλευρά το Βερολίνο γνωρίζει πολύ καλά το Κυπριακό, αλλά και τις ελληνοτουρκικές διαφορές, όμως από την άλλη «η τελική απόφαση στα μεγάλα εξοπλιστικά με την Τουρκία λαμβάνεται με κριτήριο τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια και τα γερμανικά συμφέροντα. Η πιο πολιτική γραμμή του Βερολίνου ισορροπεί προσφέροντας πολιτικά μηνύματα αποκλιμάκωσης κάθε έντασης και στήριξης των ελληνικών θέσεων, αλλά με «ναι» στις στρατιωτικές και εμπορικές σχέσεις με την Τουρκία«, τονίζει ο Νίκος Λυσιγάκης.
Η αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων
Για την Άγκυρα στην πρώτη γραμμή βρίσκεται και η αναβάθμιση των ευρωτουρκικών σχέσεων, έτσι προσπαθεί μέσω διμερών συνεργασιών με ευρωπαϊκά κράτη να χτίσει ισχυρές συμμαχίες. Δεν αποκλείεται να προσδοκά ότι μέσω άμυνας θα αναβαθμίσει σχέσεις με την ΕΕ ενόσω εκκρεμούβ απαραίτητες πολιτικές παραχωρήσεις.
«Η τουρκική ηγεσία ποντάρει σε μια «συναλλακτική» σχέση. Να εξελιχθεί δηλαδή ως αδιαμφισβήτητος αμυντικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να εξασφαλίσει λιγότερη πολιτική πίεση σε ότι αφορά παραβιάσεις του κράτους δικαίου, το Κυπριακό ή τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα είναι σήμερα σημαντικός αμυντικός, ενεργειακός και θεσμικός εταίρος της Γερμανίας, και οι ελληνικές ενστάσεις λαμβάνονται υπόψη – δεν αγνοούνται. Ωστόσο, μπροστά στο μέγεθος της Τουρκίας, το μεταναστευτικό, και τις βιομηχανικές προτεραιότητες, η ελληνογερμανική σχέση λειτουργεί περισσότερο ως «τροχοπέδη» παρά ως απόλυτο βέτο στις αποφάσεις του Βερολίνου για την Άγκυρα. Όμως είναι ξεκάθαρο πως η Τουρκία έχει φροντίσει διμερώς να δημιουργήσει προγεφυρώματα σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Βερολίνο, Λονδίνο, Μαδρίτη, Ρώμη), με όχημα τα εξοπλιστικά προγράμματα και την αμυντική της βιομηχανία».
Παρά τα ταξίδια, τις όποιες διμερείς συμφωνίες της Άγκυρας όχι μόνο με τη Γερμανία αλλά με υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη αυτή τη στιγμή συνυπάρχουν δύο αφηγήσεις:
Η Τουρκία αποτελεί «δύσκολο αλλά αναγκαίο εταίρο» σε ζητήματα όπως η πόλεμος της Ουκρανίας, η Μέση Ανατολή και το μεταναστευτικό, αλλά και «αναθεωρητική δύναμη» στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σε κάθε περίπτωση η Αθήνα και η Λευκωσία (όπως και η Γαλλία) κρατούν στο «χέρι» τους το βέτο ως προς τις αμυντικές επιδιώξεις της Άγκυρας.
Πηγή: naftemporiki.gr