2026: Υπεράσπιση της δημοκρατίας πριν να είναι αργά

Του Τάσου Αναστάση
Η χρονιά που φεύγει δεν κλείνει απλώς έναν ημερολογιακό κύκλο· αφήνει πίσω της ένα βαρύ πολιτικό και ηθικό φορτίο. Σε έναν κόσμο που υποτίθεται ότι θα είχε μάθει από τις τραγωδίες του 20ού αιώνα, βλέπουμε να επιστρέφουν, πιο επιθετικά και πιο οργανωμένα, φαινόμενα που απειλούν τη δημοκρατία, την ειρήνη και τη σταθερότητα. Η άνοδος της ακροδεξιάς και του ναζισμού, η διαρκής απειλή που βιώνει η Κύπρος από την Τουρκία και η επικίνδυνη πολιτική παράνοια στις Ηνωμένες Πολιτείες συνθέτουν ένα σκηνικό παγκόσμιας ανησυχίας.
Η αναβίωση της ακροδεξιάς δεν αποτελεί πια περιθωριακό φαινόμενο. Σε πολλές χώρες, κόμματα και κινήματα που επενδύουν στο μίσος, το ρατσισμό και την αυταρχική λογική αποκτούν θεσμικό ρόλο. Ο ναζισμός, αν και δεν εμφανίζεται πάντα με τα ιστορικά του σύμβολα, επανέρχεται ως ιδεολογία που αμφισβητεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, διαστρεβλώνει την Ιστορία και καλλιεργεί το φόβο απέναντι στον «διαφορετικό». Το πιο ανησυχητικό στοιχείο δεν είναι μόνο η ύπαρξή του, αλλά η ανοχή που δείχνουν κοινωνίες και πολιτικά συστήματα στο όνομα της δήθεν «ελευθερίας λόγου», ακόμη και όταν αυτή μετατρέπεται σε όχημα μίσους.
Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας, η Κύπρος εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια υπαρκτή και διαρκή απειλή. Η Τουρκία, αδιαφορώντας για το διεθνές δίκαιο και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, συνεχίζει την κατοχή και την πολιτική των τετελεσμένων. Το Κυπριακό δεν είναι ένα ζήτημα του παρελθόντος, αλλά ένα ενεργό πρόβλημα ασφάλειας, που επιβαρύνεται από τη γεωπολιτική αστάθεια της περιοχής και την απροθυμία της διεθνούς κοινότητας να ασκήσει ουσιαστική πίεση. Η χρονιά που φεύγει επιβεβαίωσε ότι χωρίς σταθερή στρατηγική και διεθνή συμμαχία, ο κίνδυνος παγίωσης της διχοτόμησης παραμένει ορατός.
Την ίδια στιγμή, στις Ηνωμένες Πολιτείες η πολιτική πραγματικότητα προκαλεί εύλογη ανησυχία. Ο Ντόναλντ Τραμπ λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί με τρόπο που υπονομεύει θεσμούς, αμφισβητεί δημοκρατικές διαδικασίες και καλλιεργεί έναν επικίνδυνο διχασμό. Η αυταρχική ρητορική, η απαξίωση της αλήθειας και η μετατροπή της εξουσίας σε προσωπικό εργαλείο συνθέτουν ένα πρότυπο διακυβέρνησης που θυμίζει περισσότερο δικτατορική λογική παρά σύγχρονη δημοκρατία. Και όταν αυτή η πρακτική προέρχεται από την ισχυρότερη χώρα του κόσμου, οι επιπτώσεις είναι παγκόσμιες.
Καθώς η χρονιά κλείνει, το πραγματικό δίλημμα δεν είναι αν οι κίνδυνοι υπάρχουν, αλλά αν οι κοινωνίες θα επιλέξουν να τους αντιμετωπίσουν ή να τους συνηθίσουν. Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι η αδιαφορία και η ανοχή στον αυταρχισμό πληρώνονται ακριβά. Το στοίχημα του νέου έτους δεν είναι απλώς η επιβίωση, αλλά η υπεράσπιση της δημοκρατίας πριν να είναι αργά.