Όταν η στατιστική αποκτά ανθρώπινο πρόσωπο

Της Ελένης Κωνσταντίνου
Ένα στα πέντε κυπριακά νοικοκυριά ζει σήμερα με τη μόνιμη αγωνία του πώς θα καλύψει τις βασικές του ανάγκες. Πίσω από αυτή τη φράση της Eurostat, πίσω από το νούμερο «1 στα 5», κρύβεται μια πραγματικότητα που δεν αποτυπώνεται σε κανένα δελτίο Τύπου: οικογένειες που μετρούν κάθε ευρώ, νέοι που αναγκάζονται να επιστρέψουν στο πατρικό τους, ηλικιωμένοι που κάνουν οικονομία ακόμα και στο ρεύμα.
Η νέα μέτρηση της «υποκειμενικής φτώχειας» έρχεται να φωτίσει μια πτυχή που οι αριθμοί συχνά αποσιωπούν. Δεν μετρά μόνο το εισόδημα ή την ιδιοκτησία, αλλά το πώς νιώθει ο ίδιος ο πολίτης για τη δυνατότητά του να ζει αξιοπρεπώς. Και το αποτέλεσμα είναι αποκαρδιωτικό, αφού, παρά την επίσημη «ανάκαμψη» της οικονομίας, πολλοί Κύπριοι δεν αισθάνονται ότι συμμετέχουν σε αυτή.
Η αλήθεια είναι πως οι χαμηλοί μισθοί, σε συνδυασμό με το συνεχώς αυξανόμενο κόστος ζωής, έχουν διαβρώσει την καθημερινότητα. Το ηλεκτρικό ρεύμα, τα τρόφιμα, ακόμη και οι βασικές υπηρεσίες υγείας και μετακίνησης, αποτελούν πλέον πολυτέλεια για ένα σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού. Και όσο κι αν οι κυβερνήσεις μιλούν για δημοσιονομική σταθερότητα, η σταθερότητα αυτή μοιάζει να αφορά περισσότερο τους αριθμούς παρά τους ανθρώπους.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι οι γυναίκες και οι νέοι πλήττονται δυσανάλογα. Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να επιβραβεύει την ανασφάλεια, την ημιαπασχόληση και τις προσωρινές θέσεις, δημιουργώντας μια γενιά που νιώθει ότι εργάζεται χωρίς προοπτική. Αν αυτή είναι η «νέα κανονικότητα», τότε πρόκειται για μια κοινωνία που αποδέχεται τη φτώχεια ως αναπόφευκτη.
Η υποκειμενική φτώχεια, λοιπόν, δεν είναι απλώς ένας δείκτης. Είναι καθρέφτης της συλλογικής μας αποτυχίας να διασφαλίσουμε ότι η ανάπτυξη δεν θα είναι προνόμιο των λίγων. Η Κύπρος μπορεί να έχει αριθμούς που βελτιώνονται, αλλά τι αξία έχει μια βελτίωση που δεν αγγίζει τις ζωές των πολιτών;
Η Πολιτεία οφείλει να ακούσει πέρα από τα στατιστικά. Να επενδύσει σε αξιοπρεπείς μισθούς, σε κοινωνικές υποδομές, σε πραγματικές πολιτικές στήριξης. Γιατί μια κοινωνία που αφήνει το ένα πέμπτο των ανθρώπων της να παλεύει για τα αυτονόητα, κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο την οικονομική της ισορροπία, αλλά και την ψυχή της.