Όσοι παραμένουν σιωπηλοί στην καταπίεση

«Αν υπάρχει καταπίεση κάπου και είχα δικαίωμα να φτύσω μόνο έναν, θα έφτυνα κατάμουτρα εκείνον που έμεινε σιωπηλός στην καταπίεση, όχι τον καταπιεστή». Είναι λόγια του Τσε αυτά. Όμως, είμαι βέβαιος ότι ζουν ανάμεσά μας πάρα πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι αν και παρέμειναν σιωπηλοί, δεν θα μπορούν να τους φτύσουν κατάμουτρα, σαν να μην έχει λεχθεί γι' αυτούς τούτη η ρήση. Υπάρχουν πάρα πολλοί που σώπασαν σε πολλές καταπιέσεις που βιώσαμε σε αυτό το νησί και στις οποίες ήταν μάρτυρες. Ξέρω τις ιστορίες κάποιων οι οποίοι είδαν τις εκτελέσεις αμάχων, όμως σώπασαν για να μην τους βρει κανένας μπελάς. Ναι, το να παραμένει κανείς σιωπηλός μπροστά σε μια καταπίεση, είναι πιο μεγάλο αδίκημα από εκείνο που διαπράχθηκε. Έτσι θα ήταν αυτός ο κόσμος αν δεν σιωπούσαν εκείνοι που παρέμειναν σιωπηλοί; «Μην ρίχνεις πέτρες στον βούρκο, θα λερωθείς», λένε. Αν δεν ρίξουμε πέτρες στον βούρκο, πού θα ρίξουμε; Ποιος θα μας πει ότι ο βασιλιάς δεν είναι ντυμένος και είναι γυμνός; Γίνεται μια άδικη σύλληψη. Μια σκευωρία. Μια δολοπλοκία. Σωπαίνετε. Λέτε πως «δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά». Λέτε «να περιμένουμε την απόφαση του δικαστηρίου». Είστε συνένοχος; Πώς σωπαίνετε την ώρα που είναι ξεκάθαρο ότι είναι σκευωρία; Ακόμα σέρνονται στους διαδρόμους των δικαστηρίων οι δύο από τους Ελληνοκύπριους που συνελήφθησαν στον βορρά. Κλείνουν έξι μήνες. Δεν μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους. Θα περάσουν ανάμεσά μας και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά; Ίσως δεν το αντιλαμβάνονται καν όσοι σωπαίνουν. Διότι αυτή είναι μια μικρή, ασήμαντη είδηση πλέον στις εφημερίδες. Σωπαίνετε πάλι όπως είχατε σιωπήσει όταν συνελήφθη ο Μιχάλης Τσιακούρμας πριν 25 χρόνια ως αποτέλεσμα συνωμοσίας.
Δεν είναι κοινωνία εκείνη που σωπαίνει μπροστά στην καταπίεση. Αυτή η σιωπή σας δεν ωφελεί σε απολύτως τίποτε άλλο εκτός από το να ενθαρρύνει τους καταπιεστές να προβαίνουν σε περισσότερη καταπίεση. Δεν μπορεί να είστε κοινωνία ενόσω δεν θεωρείτε πως γίνεται σε σας μια αδικία που διαπράττεται ενάντια σε κάποιον ανάμεσά μας. Εκείνοι που σηκώνουν κεφάλι ενάντια στην καταπίεση είναι πολύ λιγότεροι από όσους σωπαίνουν. Όμως, έστω και αν είναι αδύναμες οι φωνές τους, πάλι μπορούμε να χαιρόμαστε ότι μερικά άτομα σηκώνουν κεφάλι. Ένα άτομο λέει ψέματα, δέκα άτομα το χειροκροτούν. Ένα άτομο λέει αλήθεια, όλοι σωπαίνουν. Δεν αμφιβάλλουν για το ψέμα. Αμφιβάλλουν για την αλήθεια. Αυτή η χώρα βρίσκεται υπό κατοχή εδώ και 51 χρόνια; Ναι βρίσκεται υπό κατοχή. Στον νότο όλοι την αποκαλούν κατοχή. Στον βορρά πόσοι την αποκαλούν κατοχή;
Όμως, υπάρχει κάτι χειρότερο από το να μένει κανείς σιωπηλός. Το ένιωσα στο κελί όταν με συνέλαβαν. Ήμουν σε ένα κελί μια σταλιά. Δεν είχα άλλη δουλειά εκτός από το να σκέφτομαι. Τότε κατάλαβα ότι χρειάζεται να αφιερώνεται χρόνος στο να σκέφτεται κάποιος. Δηλαδή, κάποτε θα είναι μόνο η σκέψη η δύναμη της υπόθεσης. Τέλος πάντων, ας έρθουμε στην πραγματικότητα. Τι είναι χειρότερο από το να μένεις σιωπηλός; Να συμπεριφέρεσαι σαν να θεωρείς πως είναι δίκαιο το ψέμα που λέγεται για εσένα. Δηλαδή, όπως είπα προ ολίγου, είναι το ζήτημα του ότι δεν βγαίνει καπνός από εκεί που δεν υπάρχει φωτιά. Δεν με πείραξαν τόσο πολύ εκείνοι που δεν με στήριξαν όσο εκείνοι που το είπαν αυτό.
Βλέπετε μια ατασθαλία στο διαμέρισμα στο οποίο βρίσκεστε και σωπαίνετε. Αθωώνεται στο δικαστήριο ο άνδρας που είναι αποδεδειγμένο το αδίκημά του και σωπαίνετε. Καταδικάζεται ένας αθώος και σωπαίνετε. Οι προσωπικές σας έγνοιες προέχουν πάντοτε της συνείδησής σας. Ένας στρατιώτης δολοφονείται για να μην αποκαλύψει ένα λαθρεμπόριο ναρκωτικών στο οποίο ήταν μάρτυρας στον στρατό. Δεν είναι ο δικός σας γιος που δολοφονήθηκε. Είναι ο γιος άλλου. Υπάρχουν ώρες που η κοινωνία πρέπει να ξεσηκώνεται όλη μαζί. Αν τέτοιες ώρες, τέτοιες στιγμές σφυρίζετε αδιάφορα, δεν μπορεί να είστε κοινωνία. Ξέρετε γιατί είναι τόσο απαισιόδοξοι οι άνθρωποι σε αυτό το νησί; Γιατί είναι τόσο μόνοι; Ιδού, αυτός είναι ο λόγος. Επειδή δεν μπορούν να γίνουν ο άλλος!