Όρια φιλοξενίας και όρια ανοχής

Του Πατριάρχη
Η υπόθεση των επεισοδίων στο Γυμνάσιο Αγλαντζιάς δεν είναι ένα μεμονωμένο επεισόδιο εφηβικής αλόγιστης παραβατικότητας. Εξωσχολικοί μπήκαν στο σχολείο, άλλοι προσπάθησαν ξανά δύο ημέρες μετά, με καταγγελίες για παρενόχληση μαθητών. Η Αστυνομία επενέβη και έγιναν συλλήψεις. Οι γονείς μιλούν για ομάδες που λυμαίνονται την περιοχή. Τα γεγονότα είναι καταγεγραμμένα και δεν σηκώνουν ωραιοποιήσεις. Η σχολική ασφάλεια είναι αδιαπραγμάτευτη.
Η Κυπριακή Δημοκρατία προσφέρει άσυλο και στήριξη σε ανθρώπους που έφυγαν από πολέμους και διώξεις. Αυτό όμως δημιουργεί μια στοιχειώδη υποχρέωση σεβασμού των νόμων και των κανόνων του τόπου που τους φιλοξενεί. Όποιος ξεπερνά τη κόκκινη γραμμή, ειδικά σε ευαίσθητους χώρους όπως τα σχολεία, πρέπει να αντιμετωπίζει άμεσες συνέπειες. Δεν μιλάμε για γενικεύσεις. Μιλάμε για συμπεριφορές που τραυματίζουν την κοινωνική συνοχή και την αίσθηση δικαιοσύνης.
Το κράτος έχει ήδη εργαλεία για να αφαιρεί καθεστώς προστασίας από όσους διαπράττουν σοβαρά αδικήματα ή απειλούν τη δημόσια τάξη. Αυτή είναι η σωστή κατεύθυνση, αρκεί να εφαρμοστεί χωρίς ρωγμές και χωρίς χρονοτριβές.
Στην Ευρώπη ωριμάζει η πολιτική θέση που προνοεί ότι οι βαριά παραβατικοί χάνουν το προνόμιο της προστασίας. Η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα δρομολογήσει επιστροφές για Σύρους με ποινικό μητρώο, δείχνοντας πως ο ανθρωπισμός δεν σημαίνει ατιμωρησία. Αυτό δεν είναι σκληρότητα. Είναι υπεράσπιση της έννομης τάξης πάνω στην οποία στηρίζεται η ίδια η φιλοξενία.
Η κυβέρνηση ζήτησε από την ΕΕ να επαναξιολογήσει ποιοι τομείς στη Συρία μπορούν να χαρακτηριστούν ασφαλείς, ώστε να υπάρξουν επιστροφές όπου είναι νομικά και πρακτικά εφικτό. Αυτές είναι επιλογές που στέλνουν σαφές μήνυμα ότι το σύστημα δεν είναι ανοιχτό στην κατάχρηση.
Δεν αγνοούμε τις νομικές δεσμεύσεις. Η αρχή της μη επαναπροώθησης επιβάλλει να μη στέλνουμε κανέναν εκεί όπου κινδυνεύει. Αυτό ισχύει και θα ισχύει. Όμως την ίδια στιγμή η Ευρώπη μετρά ήδη χιλιάδες εθελούσιες επιστροφές Σύρων το 2025 μέσω Frontex και συζητά πιο ενεργά πώς θα γίνουν στοχευμένες επιστροφές με ασφάλεια. Η ισορροπία ανάμεσα στην προστασία και την τάξη δεν είναι ανέφικτη, αρκεί να σταματήσει η αδράνεια.
Η ουσία είναι απλή και καθόλου «σκληρή». Όποιος σέβεται τους κανόνες, μπορεί να υπολογίζει στην φιλοξενία εφόσον τη δικαιούται. Όποιος τους παραβιάζει συστηματικά, ειδικά με πράξεις βίας, να χάνει γρήγορα προνόμια και να επιστρέφει στη χώρα προέλευσης όταν το επιτρέπουν το δίκαιο και τα πραγματικά δεδομένα ασφαλείας. Αυτό προστατεύει πρώτα τους νομοταγείς μετανάστες, που γίνονται άδικα στόχος συλλογικής καχυποψίας από τη συμπεριφορά λίγων.
Στα σχολεία μας δεν χωρούν «πειραματισμοί». Χρειάζονται μόνιμες περιπολίες γύρω από τα ευάλωτα σημεία, κάμερες όπου χρειάζεται, γρήγορες διοικητικές διαδικασίες για ανάκληση καθεστώτος ασύλου και πραγματικές επιστροφές για τους παραβάτες. Η κοινωνία δεν αντέχει άλλο να βλέπει τον νόμο να γίνεται από σύσταση ευχή. Χρειάζεται να ξαναβρούμε την κοινή λογική εκεί που πονά περισσότερο, στην καθημερινότητα των παιδιών μας.