Χριστουγεννιάτικες αλλεργίες και το λεγόμενο «Σύνδρομο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου»

Με την έλευση των γιορτών, κάθε χρόνο παρατηρείται αύξηση των ατόμων που εμφανίζουν συμπτώματα όπως καταρροή, φτέρνισμα, ρινική συμφόρηση, δακρύρροια, έντονο βήχα, συριγμό ή ακόμη και δερματικά εξανθήματα.
Οι περισσότεροι τα αποδίδουν σε κοινές χειμερινές ιώσεις. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις τα συμπτώματα αυτά συνδέονται με τις λεγόμενες χριστουγεννιάτικες αλλεργίες, μια λιγότερο γνωστή αλλά αρκετά συχνή κατάσταση. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το αποκαλούμενο «Christmas Tree Syndrome», γνωστό στα ελληνικά ως «Σύνδρομο του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου».
Τι είναι το «Christmas Tree Syndrome»;
Πρόκειται για την εμφάνιση αλλεργικών ή αναπνευστικών συμπτωμάτων που εκδηλώνονται από λίγες ώρες έως και μερικές ημέρες μετά την τοποθέτηση του χριστουγεννιάτικου δέντρου στο σπίτι. Το πρόβλημα δεν είναι απαραίτητα το ίδιο το δέντρο, αλλά τα αλλεργιογόνα και οι ερεθιστικές ουσίες που μεταφέρει και απελευθερώνει στον εσωτερικό αέρα.
Τanto τα φυσικά όσο και τα τεχνητά δέντρα μπορούν να λειτουργήσουν ως πηγή αλλεργιογόνων, επιδεινώνοντας καταστάσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα.
1. Μούχλα και σπόρια μυκήτων
Τα φυσικά χριστουγεννιάτικα δέντρα παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε εξωτερικούς, συχνά υγρούς χώρους. Σε αυτές τις συνθήκες αναπτύσσεται μούχλα, η οποία «ενεργοποιείται» όταν το δέντρο μεταφερθεί σε ζεστό εσωτερικό περιβάλλον. Η εισπνοή των σπορίων μπορεί να προκαλέσει ρινικά και αναπνευστικά συμπτώματα, κρίσεις άσθματος και επίμονο βήχα.
2. Σκόνη, ακάρεα και υπολείμματα γύρης
Ακόμη και εκτός εποχής ανθοφορίας, τα φυσικά δέντρα συγκρατούν γύρη από το περιβάλλον τους. Παράλληλα, τα τεχνητά δέντρα και τα στολίδια που αποθηκεύονται για μήνες σε κουτιά ή αποθήκες συσσωρεύουν σκόνη, ακάρεα και μικροσωματίδια, τα οποία απελευθερώνονται μόλις ανοιχτούν ή τοποθετηθούν.
3. Χημικές ουσίες και ρητίνες
Το χαρακτηριστικό άρωμα του πεύκου οφείλεται στα τερπένια, πτητικές ουσίες που σε ευαίσθητα άτομα μπορεί να προκαλέσουν πονοκέφαλο, ερεθισμό των ματιών, βήχα ή δερματικές αντιδράσεις. Επιπλέον, ορισμένα δέντρα έχουν υποστεί χημικές επεξεργασίες, όπως συντηρητικά ή εντομοκτόνα, που μπορεί να επιβαρύνουν το αναπνευστικό.
4. Υπολείμματα εντόμων
Ακόμη κι αν δεν είναι ορατά, μικροσκοπικά υπολείμματα εντόμων –όπως περιττώματα κατσαρίδων– συγκαταλέγονται στα ισχυρότερα αλλεργιογόνα εσωτερικών χώρων.
Χριστουγεννιάτικες αλλεργίες πέρα από το δέντρο
Οι γιορτές κρύβουν και άλλες, λιγότερο εμφανείς, πηγές αλλεργιογόνων:
Στολίδια, γιρλάντες και αποθηκευμένα αντικείμενα
Οι χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις που φυλάσσονται για μήνες σε κουτιά, σοφίτες ή υπόγεια συγκεντρώνουν σκόνη, ακάρεα και μούχλα. Ιδιαίτερα τα υφασμάτινα στολίδια και οι χριστουγεννιάτικες κάλτσες συγκρατούν εύκολα αλλεργιογόνα.
Αλλεργία στο λάτεξ
Το λάτεξ υπάρχει σε μπαλόνια, λαστιχένια στολίδια, κορδέλες και γάντια που χρησιμοποιούνται στον στολισμό. Σε άτομα με ευαισθησία μπορεί να προκαλέσει κνησμό, ερυθρότητα, δερματίτιδα, ρινίτιδα, βήχα, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις ακόμη και αναφυλαξία.
Η αλλεργία στο λάτεξ παρουσιάζει διασταυρούμενη αντίδραση με τρόφιμα όπως μπανάνα, αβοκάντο, ακτινίδιο και κάστανο, τα οποία καταναλώνονται συχνά την εορταστική περίοδο. Παράλληλα, το χριστουγεννιάτικο φυτό αλεξανδρινό μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό σε άτομα με αλλεργία στο λάτεξ, καθώς ανήκει στην ίδια οικογένεια φυτών.
Τροφικές αλλεργίες των γιορτών
Χριστουγεννιάτικα γλυκά, εορταστικά φαγητά, σαλάτες και κοκτέιλ περιέχουν συχνά αλλεργιογόνα όπως ξηρούς καρπούς, γάλα, αυγά και σουσάμι. Ακόμη και ίχνη ξηρών καρπών σε κουραμπιέδες, μελομακάρονα ή σαλάτες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις.
Κατοικίδια και «επανασύνδεση» στις διακοπές
Η ξαφνική επανέκθεση σε γάτα ή σκύλο μετά από εβδομάδες ή μήνες απουσίας μπορεί να οδηγήσει σε έξαρση αλλεργικών συμπτωμάτων. Το ανοσοποιητικό σύστημα χάνει τη συνεχή «προσαρμογή» στα αλλεργιογόνα του ζώου. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό και ως «Thanksgiving syndrome», καθώς παρατηρείται συχνά σε φοιτητές που επιστρέφουν στο πατρικό τους τις γιορτές.
Γιατί οι αλλεργίες επιδεινώνονται τον Δεκέμβριο;
- Περνάμε περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους
- Ο αερισμός μειώνεται λόγω χαμηλών θερμοκρασιών
- Η θέρμανση ξηραίνει τον αέρα
- Αρωματικά κεριά, αιθέρια έλαια και καπνός αυξάνουν τον ερεθισμό
- Τα κουτιά με στολίδια απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες αλλεργιογόνων
- Η ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα, όπως τα ακάρεα, μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και για πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή
Πώς μπορείτε να προστατευτείτε
Για φυσικά δέντρα
- Τινάξτε και ξεπλύνετε το δέντρο πριν το φέρετε στο σπίτι
- Αφήστε το να στεγνώσει καλά σε εξωτερικό χώρο
- Τοποθετήστε το μακριά από θερμαντικά σώματα
- Απομακρύνετέ το αμέσως μετά τις γιορτές
Για τεχνητά δέντρα και στολίδια
- Καθαρίστε τα πριν από τη χρήση
- Χρησιμοποιήστε μάσκα και γάντια κατά το άνοιγμα
- Αποθηκεύστε τα σε καθαρές, αεροστεγείς συσκευασίες
Για αλεξανδρινό και λάτεξ
- Αποφύγετε την επαφή αν έχετε γνωστή αλλεργία στο λάτεξ
- Χρησιμοποιείτε γάντια κατά τη μετακίνηση του φυτού
Για τροφικές αλλεργίες
- Διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες
- Ενημερώνετε οικογένεια και φίλους
- Έχετε πάντα μαζί σας την ενδεδειγμένη αγωγή και αδρεναλίνη, εφόσον έχει συνταγογραφηθεί
Για τα κατοικίδια
- Περιορίστε την πρόσβαση στο υπνοδωμάτιο
- Χρησιμοποιήστε καθαριστές αέρα HEPA
- Αερίζετε και καθαρίζετε τακτικά τον χώρο
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε αλλεργιολόγο;
Αν παρουσιάζετε συμπτώματα κάθε χρόνο την ίδια περίοδο ή αν έχετε επίμονο βήχα, ρινική συμφόρηση, συριγμό, δερματικές αντιδράσεις ή ύποπτες τροφικές αντιδράσεις, η επίσκεψη σε αλλεργιολόγο είναι απαραίτητη. Με τις κατάλληλες εξετάσεις μπορούν να εντοπιστούν τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα και να διαμορφωθεί ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό πλάνο.
Οι χριστουγεννιάτικες αλλεργίες είναι συχνότερες απ’ όσο νομίζουμε. Με σωστή ενημέρωση, προετοιμασία και ιατρική καθοδήγηση, οι γιορτές μπορούν να κυλήσουν με άνεση, υγεία και ασφάλεια.