Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη: Με σεβασμό στο παρελθόν – αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση για το μέλλον μας

Το Προεδρικό Μέγαρο προσδιορίζει την σύγχρονη ιστορική μας ταυτότητα και δείχνει τον δρόμο για ένα μέλλον που αποπνέει αισιοδοξία, αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση, ανάγκη για ασφάλεια και ειρήνη. Φιλοδοξούμε να αναδείξουμε το Προεδρικό Μέγαρο σε ένα σύγχρονο και εξωστρεφές σημείο αναφοράς, που θα μεταλαμπαδεύει την κληρονομιά μας, αποπνέοντας σεβασμό στο παρελθόν, περηφάνια για τον πολιτισμό μας, και αυτοπεποίθησή για το μέλλον μας. Αυτά τονίζει στο «Φ», η Πρώτη Κυρία , Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη με αφορμή το έργο ««Κύπρος: ο Κόσμος, Τόπος, ο Λόγος η Ύλη», που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στο Προεδρικό Μέγαρο. Πρόκειται για μια φιλόδοξη πρωτοβουλία που αποσκοπεί να φέρει πιο κοντά στους υψηλούς ξένους επισκέπτες του αλλά και τους πολίτες, ένα ιστορικό αρχιτεκτονικό κτίριο, στο οποίο δεν παράγεται απλώς πολιτική καθ’ όλη την ανεξάρτητη πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και επί αποικιοκρατίας, αλλά για ένα χώρο με εξαιρετικά πλούσια στοιχεία ιστορίας και τέχνης αφού διαθέτει μια πλούσια συλλογή έργων γνωστών καλλιτεχνών και αρχαιολογικών αντικειμένων που τώρα αναδεικνύονται σε όλους τους επισκέπτες του. Η κ. Καρσερά Χριστοδουλίδη ως διπλωμάτης είδε το χώρο του Προεδρικού ως ένα εργαλείο διπλωματίας. Κι αυτό αξιοποίησε με την πρωτοβουλία της: «Κύπρος: ο Κόσμος, Τόπος, ο Λόγος η Ύλη». Σε αυτή τη φάση προβάλλεται μια μοναδική συλλογή εκατό έργων τέχνης με πίνακες 57 σπουδαίων ζωγράφων κυπρίων και ξένων. Η συλλογή από αρχαιότητες προέρχεται από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Κορύφωση της πρωτοβουλίας είναι η μηχανή του χρόνου που ταξιδεύει τους επισκέπτες στην ιστορία του Προεδρικού, τις σημαντικές φάσεις που πέρασε όπως τα Οκτωβριανά και το πραξικόπημα του 1974. Η Πρώτη Κυρία φιλοδοξεί να μετατρέψει το Προεδρικό με εφαλτήριο ανάδειξης παλιών και νέων δημιουργών, πρωτοβουλιών και δράσεων. Ανοιχτό και προσβάσιμο σε όλους.
-Η νέα πρωτοβουλία σας για το Προεδρικό Μέγαρο. Σε τι αποσκοπεί; Σε ένα Προεδρικό που δεν θα είναι μόνο το κέντρο παραγωγής πολιτικής σε πολιτειακό επίπεδο;
-Πρώτη φορά μπήκα στο Προεδρικό πριν από 20 περίπου χρόνια. Λόγω επαγγέλματος, κάθε τι που είναι ιστορικά σημαντικό και με ισχυρό συμβολισμό, έμαθα να το προσεγγίζω ως πιθανό εργαλείο διπλωματίας. Ένα χώρο στον οποίο ο ξένος θα νιώθει την Κύπρο, από τους εξωτερικούς χώρους, τα δέντρα και τα αρώματα, από την αρχιτεκτονική και τις επιρροές που προκύπτουν μέσα από το πέρασμα των αιώνων, από τα έργα τέχνης, τις αρχαιότητες που πρέπει όμως να παρουσιάζονται με σύγχρονο τρόπο ώστε η εμπειρία να αποτυπώνεται εύκολα. Αποκτώντας στην πορεία και άλλες ιδιότητες, της μητέρας και τώρα της συζύγου του Προέδρου της Δημοκρατίας, βλέπω το Προεδρικό και ως εργαλείο κατάρτισης των νέων, εύκολο και διαδραστικό τρόπο κατανόησης και εκτίμησης της ιστορίας και του πολιτισμού μας.
Γι’ αυτό, λοιπόν, από τότε που έχω την τιμή να είμαι η σύζυγος του Προέδρου της Δημοκρατίας, προωθώ διάφορες δράσεις που στόχο έχουν να ανοίξουμε στους πολίτες το Προεδρικό Μέγαρο και την προεδρική κατοικία Τροόδους, να μπορούν όσοι επιθυμούν να γνωρίσουν τα εμβληματικά μας κτήρια και την ιστορία τους. Που είναι κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου.
–Το μουσειακό περιβάλλον που δημιουργείται πλέον στους χώρους του Προεδρικού, ποιες τέχνες θα αναδείξει και ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να σταλούν μέσα από αυτή την πρωτοβουλία;
-Σήμερα προβάλλεται μια μοναδική συλλογή περίπου εκατόν έργων τέχνης από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι τα μέρες μας, με πίνακες 57 σπουδαίων ζωγράφων της πρώτης γενιάς όπως του Γεώργιου Πωλ Γεωργίου, Διαμαντή, Κάνθου, Κάσσιαλου, Νικολαΐδου καθώς και έργα από νεότερους και εν ζωή δημιουργούς. Τα περισσότερα προέρχονται από την Κρατική Συλλογή Έργων Τέχνης και τα υπόλοιπα από τη συλλογή της Προεδρίας, της Οικογένειας Γεώργιου Πωλ Γεωργίου και έργα από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη.
Η δεύτερη συλλογή αποτελείται από αρχαιότητες, και πιο συγκεκριμένα ειδώλια και γλυπτά από την 4η χιλιετία π.Χ., μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ.. Τα εκθέματα προέρχονται από τις συλλογές του Τμήματος Αρχαιοτήτων και δύο από αυτά, επαναπατρίστηκαν το 2024 από το Μόναχο μετά από πολύχρονη δίκη, μαζί με εκατοντάδες άλλα κυπριακά αντικείμενα, τα οποία είχαν συληθεί και εξαχθεί παράνομα από την Κύπρο από τον Τούρκο αρχαιοκάπηλο Aydin Dikmen, μετά την Τουρκική εισβολή του 1974. Αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορούσε να υπάρξει ιδανικότερος χώρος για την ανάδειξη της τραγικής πτυχής της καταστροφής και λεηλασίας της πολιτιστικής μας κληρονομιάς από την Τουρκία, από το Προεδρικό, όπου γίνονται δεκτοί και φιλοξενούνται ξένοι ηγέτες και αξιωματούχοι από όλο τον κόσμο. Ειδικά ενόψει της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, θα έχουμε την ευκαιρία περαιτέρω ανάδειξης αυτού του ζητήματος.
–Και θα φτάνει στο πλατύ κοινό ή μόνο στους κατά καιρούς επισκέπτες του;
-Με αυτού του είδους τις δράσεις το Προεδρικό Μέγαρο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο σημείο αναφοράς, που θα μεταδίδει την κληρονομιά μας στους επισκέπτες του, ντόπιους και ξένους. Έχουμε εισηγηθεί στην Διοίκηση της Προεδρίας την καθιέρωση μιας ανοικτής ημέρας για επισκέψεις από το κοινό στο Προεδρικό τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, ίσως με αφορμή τις εκδηλώσεις για την Ανεξαρτησία. Επίσης, έχουμε εισηγηθεί να θεσμοθετηθούν ολόχρονα οι επισκέψεις μαθητών σχολείων σε προκαθορισμένες ημέρες, στη βάση διαδικασίας του Υπουργείου Παιδείας. Οι επισκέψεις θα συνοδεύονται με εκδόσεις που θα μπορεί κάποιος να πάρει στο σπίτι, με την ιστορία του κτηρίου και πληροφορίες για τα εκθέματα. Επίσης υπάρχει διαδικτυακή σελίδα στην οποία ο επισκέπτης έχει πρόσβαση για να ενημερωθεί για όλα τα έργα τέχνης και τις αρχαιότητες.
Θέλουμε το Προεδρικό να είναι προσβάσιμο και ανοικτό σε εκείνους στους οποίους ανήκει: Σε όλους τους Κυπρίους. Επιδιώκουμε να κάνουμε κοινωνούς όλους τους πολίτες σε αυτό το έργο γιατί το Προεδρικό Μέγαρο προσδιορίζει την σύγχρονη ιστορική μας ταυτότητα και δείχνει τον δρόμο για ένα μέλλον που αποπνέει αισιοδοξία, αποφασιστικότητα, αυτοπεποίθηση, ανάγκη για ασφάλεια και ειρήνη.
–Σημαντικό βήμα η ψηφιοποίηση της ιστορίας του Προεδρικού όπως και η εικονική περιδιάβαση σε αυτό.
-Ήθελα πάρα πολύ μια διαδραστική οθόνη που να σε ταξιδεύει στην ιστορία του κτηρίου. Το αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες μας. Η μηχανή του χρόνου είναι εντυπωσιακή, διότι πραγματικά μοιάζει με ταξίδι στο χρόνο και το χώρο, μέσα από σπάνια ντοκουμέντα, καταγράφεται και προβάλλεται η ιστορία του κτιρίου του Προεδρικού Μεγάρου, όταν κτίστηκε το πρώτο αρμοστείο και μετέπειτα κυβερνείο. Μπορείς να επισκεφθείς το Προεδρικό Μέγαρο σε διαφορετικές ιστορικές φάσεις, να το δεις κατά τα Οκτωβριανά του 1931 ή μετά τo Πραξικόπημα του 1974. Αξιοποιώντας το πλούσιο αρχειακό υλικό, με ψηφιοποιημένα κείμενα και φωτογραφίες, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Κύπρου δημιούργησαν μια μοναδική μηχανή του χρόνου, που τοποθετήθηκε στο χώρο υποδοχής του Προεδρικού Μεγάρου. Με αυτό τον σύγχρονο τρόπο, οι επισκέπτες θα μπορούν να εξερευνήσουν σημαντικές στιγμές από το παρελθόν και να κατανοήσουν την ιστορική σημασία του Προεδρικού Μεγάρου. Ειδικά για τα παιδιά από σχολεία, θεωρώ ότι αυτό θα γίνει το σημείο που θα προσελκύσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Και εύχομαι σύντομα να εξελιχθεί η μηχανή μας και για άτομα με προβλήματα ακοής. Είναι ένα ζωντανό και υπό εξέλιξη εργαλείο.
–Πολιτισμός, ιστορία σε ένα σημείο κομβικό για όσα πέρασε αυτός ο τόπος…
-Έχετε απόλυτο δίκαιο. Είναι ένα κτίριο με υψηλό συμβολισμό και με πλούσια ιστορία, συνυφασμένη με πρόσωπα και γεγονότα που καθόρισαν την πορεία της χώρας και του λαού μας τους δύο τελευταίους αιώνες. Εξού και ο εξαιρετικά εύστοχος τίτλος της έκθεσης «Κύπρος: ο Κόσμος, ο Τόπος, ο Λόγος, η Ύλη», σε επιμέλεια των ακαδημαϊκών, Κώστα Μάντζαλου και Κωνσταντίνου Κουννή. Η έννοια της συνύπαρξης του Κόσμου, του Τόπου, του Λόγου και της Ύλης αποτέλεσε τον κεντρικό άξονα έμπνευσης και καθοδήγησης για τη διαμόρφωση και την παρουσίαση των έργων τέχνης που εκτίθενται στους χώρους του Προεδρικού. Και η κάθε αίθουσα, αντικατοπτρίζει έννοιες, για παράδειγμα τα εκθέματα στην αίθουσα του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελούν έκφανση της ύλης, διότι εκεί λαμβάνονται οι αποφάσεις, πάμε για νέες ενέργειες, προχωράμε στο μέλλον με μεταρρυθμίσεις.
–Να αναμένουμε αξιοποίηση και αρχαιοτήτων και έργων τέχνης που ακούμε ότι βρίσκονται αναξιοποίητα σε αποθήκες;
-Εκείνο για το οποίο μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι σε συνεργασία με το υφυπουργείο Πολιτισμού, το Τμήμα Αρχαιοτήτων και άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, αλλά άλλους οργανισμούς από τον ιδιωτικό τομέα, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να ενισχύουμε και να εξελίσσουμε τις συλλογές μας. Το έργο είναι δυναμικό. Βρισκόμαστε στην απαρχή ενός φιλόδοξου έργου, ενός όμορφου ταξιδιού το οποίο θα έχει και συνέχεια και συνέπεια. Και είναι πολύ σημαντικό ότι με την μετατροπή αυτή το Προεδρικό δίνει ένα χώρο, είναι εφαλτήριο νέων δράσεων πολιτιστικής αλληλεπίδρασης, όπου σύγχρονοι καλλιτέχνες θα μπορούν να παρουσιάζουν τα έργα τους. Αυτό για πρώτη φορά συμβαίνει και ήταν μεγάλη τιμή για μας να έχουμε πολλούς από αυτούς τους καλλιτέχνες στην εκδήλωση στο Προεδρικό.
Το Προεδρικό έλκει την ύπαρξή του από τον τελευταίο ξένο κατακτητή της Κύπρου, και βρίσκεται σε μια τοποθεσία που αποκαλείτο «ο Λόφος των Φιδιών». Εμείς, μεταδίδουμε την ιστορία μας και την κληρονομιά μας. Με περηφάνια παρουσιάζουμε την Κύπρο στους ξένους αξιωματούχους και το μήνυμα που το όλο έργο αποπνέει και μεταδίδει, είναι ο σεβασμός στο παρελθόν αλλά και η αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση για το μέλλον μας. Το Προεδρικό μετατρέπεται σε εφαλτήριο ανάδειξης παλιών και νέων δημιουργών, πρωτοβουλιών και δράσεων που θα εξελίσσονται και θα εμπλουτίζονται συνεχώς.
Δείτε φωτογραφίες: