Υπ. Γεωργίας: Διαχρονικό το πρόβλημα της λειψυδρίας, κρατά από την Αγία Ελένη

Η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, μιλώντας στην εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι», ανέδειξε με έμφαση ότι η Κύπρος βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα «διαχρονικό και όχι σημερινό» πρόβλημα λειψυδρίας, το οποίο, όπως είπε χαρακτηριστικά, «κρατά από την Αγία Ελένη μέχρι σήμερα». Η χώρα, σημείωσε, βρίσκεται εδώ και δεκαετίες στις πρώτες θέσεις υδατικού στρες, ενώ η επιστημονική τεκμηρίωση από το 2006 προειδοποιούσε για πιο συχνούς και παρατεταμένους κύκλους ανομβρίας. «Το 2025 ήταν το όγδοο χειρότερο έτος από το 1901 και η Κύπρος ίσως βιώνει σήμερα τη χειρότερη παρατεταμένη περίοδο ανομβρίας», είπε χαρακτηριστικά. Σε γενικό πλαίσιο το Υπουργείο Γεωργίας προχωρά το 2026 με προϋπολογισμό 514,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από το 38% αφορά έργα νερού, με 35 έργα σε εξέλιξη ή έναρξη. Η στρατηγική δίνει πλέον προτεραιότητα στις αφαλατώσεις, που καλύπτουν το 70% των αναγκών, ενώ προωθούνται νέα σχέδια για αξιοποίηση ανακτημένου νερού και αναφύτευση εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης. Παράλληλα, προχωρούν αποζημιώσεις και έργα αποκατάστασης στις πυρόπληκτες περιοχές της Ορεινής Λεμεσού.
Η Μαρία Παναγιώτου παρουσίασε παράλληλα την πρόταση προϋπολογισμού του υπουργείου της για το 2026, ύψους 514,5 εκατομμυρίων ευρώ χωρίς τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, εκ των οποίων το 38%, δηλαδή πάνω από 190 εκατομμύρια, αφορά αποκλειστικά το υδατικό. «Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι έχουμε 35 έργα που είτε συνεχίζονται είτε ξεκινούν, και μια σειρά από μελέτες για τη διακυβέρνηση των υδάτων και την αναθεώρηση της υδατικής πολιτικής», εξήγησε.
Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη «στρατηγική στροφή» που ξεκίνησε το 2023 με τον τερματισμό της εφεδρικής χρήσης των αφαλατώσεων. «Τώρα η βασική μας πηγή θα είναι οι αφαλατώσεις. Στο παρελθόν, όταν έβρεχε τις μειώναμε, κι έτσι εξαντλούσαμε τα φράγματα. Αν είχαμε κρατήσει αποθέματα, δεν θα βρισκόμασταν στη δυσμενή κατάσταση που είμαστε σήμερα», είπε, προσθέτοντας ότι πλέον οι αφαλατώσεις καλύπτουν το 70% των αναγκών της χώρας.
Η Υπουργός αναγνώρισε ότι το νερό από αφαλάτωση είναι ακριβό, αλλά το χαρακτήρισε «απαραίτητο» για την απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες. Προανήγγειλε ότι οι νέες αφαλατώσεις που σχεδιάζονται θα λειτουργούν με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ το υπουργείο παρακολουθεί «τις νέες τεχνολογίες, ακόμη και υποθαλάσσιες αφαλατώσεις που μπορεί να έχουν χαμηλότερο κόστος».
Απαντώντας σε ερωτήσεις για την τιμή του νερού, ξεκαθάρισε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη για την αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής. «Σε πολλές χώρες η τιμολογιακή πολιτική είναι μέσο για να μειώσει την υπερκατανάλωση. Αν κάνετε υπερκατανάλωση, θα πληρώνετε περισσότερο. Θα υπάρξει κλιμακωτή χρέωση», είπε, διευκρινίζοντας ωστόσο πως οι αγρότες δεν θα δουν αυξήσεις εφόσον δεν σπαταλούν νερό.
Παράλληλα, στάθηκε στη σημασία της αξιοποίησης του ανακτημένου νερού, το οποίο, όπως είπε, «είναι χρυσάφι, μια μόνιμη, δεδομένη πηγή». Ανακοίνωσε αύξηση κατά 10% στη χρήση του μέσα στο 2024, με περαιτέρω επέκταση το 2025.
Η κ. Παναγιώτου αναφέρθηκε και στο νέο σχέδιο ύψους 5,2 εκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει στην αξιοποίηση εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης. «Θέλουμε να επιστρέψει ο νεαρός κόσμος στην αγροτιά. Δίνουμε ποσά ανά δεκάριο για την αναφύτευση αμπελώνων και ξηρικών καλλιεργειών όπως ελιές, αμυγδαλιές και χαρουπιές, καλλιέργειες που δεν χρειάζονται πολύ νερό», ανέφερε. Οι ενισχύσεις, όπως είπε, κυμαίνονται από 500 έως και 1.400 ευρώ ανά δεκάριο, ανάλογα με το είδος και το υψόμετρο.
Αναφερόμενη στην τραγωδία των πυρκαγιών στην Ορεινή Λεμεσό, η Υπουργός τόνισε ότι «έχουν πληρωθεί όλοι οι γεωργοί που επλήγησαν», με αποζημιώσεις ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ και σχέδιο επαναδραστηριοποίησης 12 εκατομμυρίων. «Έχουμε δώσει 3 εκατομμύρια για καθαρισμό μπάζων και αντιπλημμυρικά, και ήδη ολοκληρώνονται οι πρώτες παρεμβάσεις», ανέφερε, σημειώνοντας πως το Τμήμα Δασών διαθέτει πλέον «τον μεγαλύτερο αριθμό προσωπικού και εξοπλισμού που είχε ποτέ». Ανακοίνωσε επίσης την επαναλειτουργία του Δασικού Κολλεγίου, με τους πρώτους είκοσι φοιτητές να έχουν ήδη ξεκινήσει.
Για το ενεργειακό και το κόστος των ρύπων, η κ. Παναγιώτου παραδέχθηκε ότι «οι καθυστερήσεις σε μεγάλα έργα, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση και το τερματικό στο Βασιλικό, κοστίζουν στον Κύπριο φορολογούμενο». Διαβεβαίωσε όμως ότι «η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά και προχωρά με δέσμευση» για τη μείωση των εκπομπών μέσω επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές και άλλες δράσεις.
Κλείνοντας, η Υπουργός αναφέρθηκε στον φάκελο του χαλουμιού, λέγοντας πως «ήδη τακτοποιείται» και ότι τα βήματα που έγιναν είναι πολλά. «Έχουμε αλλάξει τον τρόπο επιδότησης των εγωπροβατοτρόφων, τον κάναμε πιο στοχευμένο, στη βάση της παραγωγικότητας. Δίνουμε έμφαση στον επαγγελματία κτηνοτρόφο για να αυξήσει τις ποσότητες εγωπρόβειου γάλακτος», τόνισε. Όπως είπε, «βρίσκεται σε εξέλιξη επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 67,5 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων το 50% αφορά την εγωπροβατοτροφία», ενώ παραχωρήθηκαν 26 κρατικά τεμάχια για νέες μονάδες παραγωγής. «Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το χαλούμι να παραμείνει το κύριο εξαγωγικό μας προϊόν και να διασφαλίσουμε το ΠΟΠ», κατέληξε.
Διαβάστε επίσης: ΦΩΤΟ-ΒΙΝΤΕΟ: Κατάμεστο από κόσμο το Nissi Beach μήνα Νοέμβριο