Το τσιγάρο και τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού – Τι συμβουλεύει ο Δρ. Ρίχτερ

Απαντήσεις σε καθημερινά ερωτήματα που αφορούν το κάπνισμα, τα διλήμματα που προκύπτουν από τη χρήση εναλλακτικών προϊόντων καπνού και πως αυτά επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς, έδωσε σε συνέντευξή του στο SigmaLive ο Διευθυντής της Β΄ Καρδιολογικής Κλινικής της Ευρωκλινικής Αθηνών, Δρ. Δημήτρης Ρίχτερ.
Αρχικά, ο κ. Ρίχτερ εξήγησε πως, παρότι δεν υπάρχει ακόμη απόλυτη επιστημονική απάντηση για το πώς ακριβώς το κάπνισμα επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα, είναι βέβαιο ότι αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου, καθώς επιταχύνει σημαντικά την αθηρωμάτωση. Όπως σημείωσε, η νικοτίνη, αν και εθιστική και επιβαρυντική λόγω του αγγειόσπασμου που προκαλεί, δεν είναι η κύρια αιτία των καρδιαγγειακών επεισοδίων. Η πραγματική βλάβη προκύπτει από τις χιλιάδες χημικές ουσίες που απελευθερώνονται με την καύση του τσιγάρου.
Στην Ελλάδα, τόνισε, για να πάθεις έμφραγμα πριν τα 50, είναι σχεδόν υποχρεωτικό να είσαι καπνιστής. Εξήγησε ότι, σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε όλη τη χώρα, το 92% των ανδρών και το 80% των γυναικών που υπέστησαν έμφραγμα πριν τα 50 ήταν καπνιστές — ένα στοιχείο που, όπως είπε, δείχνει τη συντριπτική επίδραση του καπνίσματος σε νεαρή ηλικία.
Αναφορικά με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος, όπως τα ηλεκτρονικά και θερμαινόμενα τσιγάρα ή τα σακουλάκια νικοτίνης (pouches), ο γιατρός υπογράμμισε πως δεν πρόκειται για «ασφαλή» προϊόντα, αλλά για λιγότερο βλαβερά σε σύγκριση με το παραδοσιακό κάπνισμα. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας, όπου το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) πριν λίγο καιρό εφάρμοσε ένα πρόγραμμα που επιδοτούσε τη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων από εγκύους καπνίστριες με οικονομικά προβλήματα, καθώς θεωρεί ότι προκαλούν μικρότερη βλάβη στην υγεία σε σχέση με την συνέχιση του τσιγάρου. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, τα θερμαινόμενα προϊόντα μειώνουν έως και κατά 90% τις καρκινογόνες ουσίες, ενώ οι μελέτες από Κορέα και Ιαπωνία δείχνουν λιγότερα εμφράγματα σε χρήστες τέτοιων προϊόντων σε σχέση με τους παραδοσιακούς καπνιστές.
Ο καρδιολόγος αναφέρθηκε επίσης στα σακουλάκια νικοτίνης, τα οποία, όπως είπε, αποτελούν την εξέλιξη του σκανδιναβικού «snus». Παρότι το snus απαγορεύεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εξαίρεση τη Σουηδία και τη Δανία, οι ΗΠΑ το αναγνώρισαν ως προϊόν που μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του στόματος, των πνευμόνων και των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Τα pouches, που δεν περιέχουν καπνό αλλά νικοτίνη, θεωρούνται λιγότερο επιβλαβή, καθώς δεν απαιτούν καύση ούτε εισπνοή. Ο κ. Ρίχτερ σημείωσε ότι η Ελλάδα υπήρξε πρωτοπόρος στη ρύθμιση της κυκλοφορίας τους και τόνισε την ανάγκη ύπαρξης κανόνων και ελέγχου, αντί γενικών απαγορεύσεων.
Αναφερόμενος στη χρήση τέτοιων προϊόντων από εφήβους, επεσήμανε πως το φαινόμενο είναι ανησυχητικό και χρειάζεται αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας. Η Ελλάδα, ανέφερε, επιβάλει ποινικές κυρώσεις σε όσους πουλούν καπνικά και νικοτινούχα προϊόντα σε ανηλίκους, κάτι που θεωρεί καθοριστικό για την αποτροπή του φαινομένου. Όπως υπογράμμισε, τα εναλλακτικά προϊόντα, αν και ελκυστικά στους νέους, πρέπει να πωλούνται αποκλειστικά σε ενήλικες και να ελέγχεται αυστηρά η περιεκτικότητα σε νικοτίνη, καθώς τα παράνομα pouches που κυκλοφορούν μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνα.
Σχετικά με τους καπνιστές που δυσκολεύονται να κόψουν τη συνήθεια, ο κ. Ρίχτερ προέτρεψε να δοκιμάσουν σοβαρά τη διακοπή, τονίζοντας ότι κάθε τσιγάρο αφαιρεί περίπου πέντε λεπτά ζωής. Εξήγησε πως σήμερα υπάρχουν φαρμακευτικές θεραπείες και ιατρεία διακοπής καπνίσματος που βοηθούν τόσο στη βιολογική όσο και στην ψυχολογική απεξάρτηση. Αν, ωστόσο, κάποιος αποτύχει επανειλημμένα, η μετάβαση σε ένα εναλλακτικό προϊόν είναι, όπως είπε, πολύ προτιμότερη από το να συνεχίσει το παραδοσιακό κάπνισμα, χωρίς όμως να χάνει από τον ορίζοντά του τον στόχο της οριστικής διακοπής.
Κλείνοντας, ο γιατρός αναφέρθηκε στους βασικούς παράγοντες για μια υγιή καρδιά. Η σωματική άσκηση, η διαχείριση του στρες, το σωστό βάρος και η αποφυγή του καπνίσματος, σημείωσε, μπορούν να παρατείνουν σημαντικά τα χρόνια ζωής. «Αν ελέγξουμε την πίεση, την χοληστερίνη, το ζάχαρο και κόψουμε το κάπνισμα, κατέληξε, θα έχουμε κάνει το μεγαλύτερο δώρο στην καρδιά μας», είπε καταληκτικά.