Το Σουδάν προσφέρει στη Ρωσία την πρώτη της ναυτική βάση στην Αφρική – Νέος πονοκέφαλος για τις ΗΠΑ

Η στρατιωτική κυβέρνηση του Σουδάν έχει προσφέρει στη Ρωσία την πρώτη της ναυτική βάση στην Αφρική και μια άνευ προηγουμένου θέση με θέα στις κρίσιμες εμπορικές οδούς της Ερυθράς Θάλασσας, σύμφωνα με τη Wall Street Journal που επικαλείται Σουδανούς αξιωματούχους.
Η συμφωνία αυτή, αν υλοποιηθεί, θα αποτελέσει στρατηγικό πλεονέκτημα για τη Μόσχα, η οποία προσπαθεί να εδραιώσει τη θέση της στην ήπειρο. Όπως σημειώνει η WSJ, πρόκειται για μια ανησυχητική εξέλιξη για τις ΗΠΑ, οι οποίες προσπαθούν να εμποδίσουν τη Ρωσία και την Κίνα να αποκτήσουν τον έλεγχο σε αφρικανικά λιμάνια όπου θα μπορούσαν να επανεξοπλίζουν και να επισκευάζουν πολεμικά πλοία και, ενδεχομένως, να αποκλείουν ζωτικούς θαλάσσιους διαδρόμους.
Σύμφωνα με την πρόταση διάρκειας 25 ετών που η στρατιωτική κυβέρνηση του Σουδάν υπέβαλε στους Ρώσους αξιωματούχους τον Οκτώβριο, η Μόσχα θα έχει το δικαίωμα να αναπτύξει 300 στρατιώτες και έως και τέσσερα πολεμικά πλοία - συμπεριλαμβανομένων και πυρηνικών - στο Πορτ Σουδάν ή σε άλλη, ακόμη ανώνυμη, εγκατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, ανέφεραν οι αξιωματούχοι. Το Κρεμλίνο θα αποκτήσει επίσης προνομιακή πρόσβαση σε επικερδείς παραχωρήσεις εξόρυξης στο Σουδάν, τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό χρυσού στην Αφρική.
Από το Πορτ Σουδάν, η Μόσχα θα βρίσκεται σε ιδανική θέση για να παρακολουθεί τη θαλάσσια κυκλοφορία προς και από τη Διώρυγα του Σουέζ, τη θαλάσσια οδό μεταξύ Ευρώπης και Ασίας όπου μετακινείται περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.
Σε αντάλλαγμα για την παραχώρηση μακροπρόθεσμης χρήσης του εδάφους της χώρας από τις ρωσικές δυνάμεις, οι σουδανικές αρχές ανέφεραν ότι το στρατιωτικό καθεστώς της χώρας θα λάβει προηγμένα ρωσικά αντιαεροπορικά συστήματα και άλλα όπλα σε προνομιακές τιμές, καθώς συνεχίζεται ο εμφύλιος πόλεμος με τις Δυνάμεις Ταχείας Αντίδρασης.
Ένας Σουδανός στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε στη WSJ ότι το Σουδάν χρειάζεται νέες προμήθειες όπλων, αλλά ότι η σύναψη συμφωνίας με τη Ρωσία ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα με τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η κυβέρνηση και οι ένοπλες δυνάμεις του Σουδάν δεν απάντησαν στα αιτήματα της WSJ για σχολιασμό.
Η προοπτική της δημιουργίας ρωσικής βάσης στην Ερυθρά Θάλασσα ανησυχεί τους Αμερικανούς αξιωματούχους ασφαλείας, οι οποίοι εδώ και χρόνια ανταγωνίζονται το Πεκίνο και τη Μόσχα για τις στρατιωτικές φιλοδοξίες στην Αφρική. Οι ναυτικές δραστηριότητες της Ρωσίας περιορίζονται επί του παρόντος από την έλλειψη λιμανιών σε «θερμά» νερά, όπου τα πλοία μπορούν να ανεφοδιαστούν ή να επισκευαστούν. Μια βάση στη Λιβύη, για παράδειγμα, ή στην Ερυθρά Θάλασσα θα επέτρεπε στα ρωσικά πλοία να πλέουν στη Μεσόγειο και τον Ινδικό Ωκεανό για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα από ό,τι είναι εφικτό σήμερα.
Ένας ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ δήλωσε ότι μια ρωσική βάση στη Λιβύη ή στο Πορτ Σουδάν θα μπορούσε να ενισχύσει την ικανότητα της Ρωσίας να προβάλλει τη δύναμή της και να της επιτρέψει να λειτουργεί χωρίς συνέπειες.
Μια βάση στην Αφρική «αυξάνει την επιρροή της Ρωσίας, προσφέροντάς της μεγαλύτερο διεθνές κύρος και δύναμη», δήλωσε ο απόστρατος υποστράτηγος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ Mark Hicks, ο οποίος διοικούσε τις μονάδες ειδικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην Αφρική.
Ρωσικά στρατεύματα και μισθοφόροι είναι διάσπαρτοι σε ολόκληρη την ήπειρο, από την Ισημερινή Γουινέα έως την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Το Κρεμλίνο, το οποίο δεν απάντησε σε επανειλημμένα αιτήματα της WSJ για σχολιασμό σχετικά με το δημοσίευμα, επιδιώκει εδώ και πέντε χρόνια να αποκτήσει μόνιμη πρόσβαση στο Πορτ Σουδάν. Ο Hicks δήλωσε ότι μια συμφωνία για τη δημιουργία βάσης είναι «σίγουρα καλή» για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι σουδανικές αρχές έχουν ενθαρρύνει τις φιλοδοξίες της Μόσχας, αλλά μέχρι στιγμής παραμένουν επιφυλακτικές όσον αφορά την οριστικοποίηση μιας τέτοιας συμφωνίας.
Η Κίνα έχει κατασκευάσει εμπορικά λιμάνια σε όλη την Αφρική, στο πλαίσιο της ευρείας εκστρατείας της για την κατασκευή υποδομών. Το 2017, το Πεκίνο ολοκλήρωσε την πρώτη του ναυτική βάση στο εξωτερικό, στο Τζιμπουτί, που βρίσκεται στο ζωτικής σημασίας στενό Bab al-Mandab, το οποίο συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν και τον Ινδικό Ωκεανό. Η προβλήτα εκεί είναι αρκετά μεγάλη για να φιλοξενήσει ένα αεροπλανοφόρο.
Η κινεζική βάση βρίσκεται 6 μίλια μακριά από τη μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στην Αφρική, το Camp Lemonnier. Το Πεντάγωνο διαθέτει περίπου 4.000 άτομα στο στρατόπεδο, το οποίο υποστηρίζει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Σομαλία και στεγάζει μια δύναμη ταχείας αντίδρασης για την αντιμετώπιση απειλών κατά των αμερικανικών πρεσβειών στην περιοχή.
Οι ΗΠΑ έχουν άλλες δυνάμεις και στην ίδια τη Σομαλία, όπου βοηθούν τις τοπικές δυνάμεις να πολεμήσουν την Αλ-Σαμπάμπ — μια ισλαμιστική ομάδα που συνδέεται με την Αλ Κάιντα - και παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους.
Η συμφωνία μεταξύ Σουδάν και Ρωσίας έρχεται σε μια στιγμή που η Μόσχα έχει χάσει μέρος της επιρροής της στην Αφρική. Μόλις πριν από μερικά χρόνια, χώρες όπως το Μάλι και η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία προσλάμβαναν μισθοφόρους από την ομάδα Wagner, που είναι συνδεδεμένη με το Κρεμλίνο, για να προστατεύουν τους ηγέτες τους και να πολεμούν τους εχθρούς τους.
Ορισμένες από τις επιχειρήσεις της Wagner στην ήπειρο έχουν καταρρεύσει από το 2023, όταν ο ιδρυτής της, Εβγκένι Πριγκόζιν, εξεγέρθηκε εναντίον της Μόσχας και, λίγο αργότερα, σκοτώθηκε όταν μια εκρηκτική συσκευή ανατίναξε το φτερό του αεροπλάνου του. Η νέα επίσημη μισθοφορική στρατιωτική δύναμη του Κρεμλίνου δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να αναπαράγει την οικονομική επιτυχία και την πολιτική επιρροή της Wagner στην Αφρική.
Ο πόλεμος στο Σουδάν, που ξεκίνησε το 2023 από τη σύγκρουση εξουσίας μεταξύ των αντίπαλων στρατηγών Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και του υπ’ αριθμόν δύο του, Μοχάμεντ Χαμτάν Νταγκάλo, έχει ανοίξει ένα νέο παράθυρο ευκαιριών. Περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις το αξιοποιούν για να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα, δημιουργώντας ένα περίπλοκο πλέγμα μεταβαλλόμενων συμμαχιών.
Η Μόσχα αρχικά υποστήριξε τους αντάρτες Ταχείας Αντίδρασης Δυνάμεων του Νταγκάλο και χρησιμοποίησε τις σχέσεις της για να αποκτήσει πρόσβαση στα αποθέματα χρυσού του Σουδάν. Η Ουκρανία βοήθησε στην εκδίωξη των ανταρτικών δυνάμεων από την πρωτεύουσα Χαρτούμ.
Αυτές οι συμμαχίες σύντομα αντιστράφηκαν. Οι αντάρτες θεώρησαν την υποστήριξη της Ρωσίας ανεπαρκή και άρχισαν να έρχονται σε επαφή με την Ουκρανία. Αυτό οδήγησε τη Ρωσία να στραφεί προς την κυβέρνηση του Χαρτούμ, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων του Σουδάν και ανταρτών.
Το Ιράν, η Αίγυπτος και η Τουρκία έχουν προμηθεύσει drones στον στρατό του Σουδάν, σύμφωνα με αξιωματούχους που ασχολούνται με το Σουδάν. Ωστόσο, πέρυσι, το Χαρτούμ απέρριψε την πρόταση για τη δημιουργία ναυτικής βάσης υπό τον έλεγχο της Τεχεράνης, για να μην χαλάσει τις σχέσεις με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, σύμφωνα με αξιωματούχους του Σουδάν.
Οι ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη, εν τω μεταξύ, έχουν κατηγορήσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι εξοπλίζουν τους Σουδανέζους αντάρτες, κατηγορίες που οι αξιωματούχοι των Εμιράτων αρνούνται.
Η προθυμία του σουδανικού καθεστώτος να συνάψει συμφωνία με τη Μόσχα αντικατοπτρίζει την επιδείνωση της θέσης του στο πεδίο μάχης.
Αν και εξασφάλισε τον έλεγχο του Χαρτούμ, τον Οκτώβριο οι Δυνάμεις Ταχείας Αντίδρασης κατέλαβαν ολόκληρο το Νταρφούρ, την περιοχή στο δυτικό Σουδάν όπου η ομάδα σφαγιάζει αμάχους, επαναλαμβάνοντας τη φερόμενη γενοκτονία που διέπραξαν οι προκάτοχοί της στις αρχές της δεκαετίας του 2000, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε ολόκληρη τη χώρα, οι διπλωμάτες εκτιμούν ότι έως και 150.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω των συγκρούσεων, του λιμού και των ασθενειών, ενώ 12 εκατ. άτομα έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Πηγή: skai.gr