Το πετρέλαιο στην καρδιά του μπραντεφέρ των προέδρων Τραμπ και Μαδούρο

Οι αλλεπάλληλες επιχειρήσεις των ΗΠΑ που έβαλαν στο στόχαστρο πλοία φορτωμένα πετρέλαιο της Βενεζουέλας απειλούν να προκαλέσουν ασφυξία στην οικονομία της, ενώ τροφοδοτούν την επωδό της κυβέρνησής της: ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να ανατρέψει τον Νικολάς Μαδούρο για να τεθούν υπό αμερικανικό έλεγχο τα πλούτη της χώρας της Λατινικής Αμερικής.
Οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει αρμάδα πολεμικών πλοίων και υποβρυχίων και στρατιωτικά αεροσκάφη διαφόρων τύπων στην Καραϊβική στο πλαίσιο επιχείρησης που διατείνονται πως σκοπό έχει την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών. Όμως πλέον συμπεριλαμβάνει την κατάσχεση manu militari δεξαμενόπλοιων με πετρέλαιο.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ επαναλαμβάνει το τελευταίο διάστημα πως οι μέρες του ομολόγου του Μαδούρο είναι «μετρημένες» και πως «δεν αποκλείει» πόλεμο μεταξύ των δυο χωρών.
Ο κ. Μαδούρο «ξέρει ακριβώς τι θέλω. Το ξέρει καλύτερα από τον καθένα», είπε ο ρεπουμπλικάνος στο NBC News. Τι ακριβώς θέλει όμως;
Άλλοτε προμηθευτής
Από τα χρόνια του 1920 ως την εθνικοποίησή του το 1976, ήταν οι ΗΠΑ αυτές που εκμεταλλεύονταν το πετρέλαιο της Βενεζουέλας. Κατασκευάστηκαν πολλά αμερικανικά διυλιστήρια για να είναι σε θέση να επεξεργάζονται το αργό που αντλείται από το υπέδαφος της χώρας αυτής.
Η Chevron είναι πλέον σήμερα η μοναδική αμερικανική επιχείρηση που επιτρέπεται να προμηθεύει με πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα την αμερικανική αγορά, με δεδομένο το εμπάργκο που είχε επιβληθεί από τον ίδιο τον κ. Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία, το 2019.
Πρόκειται για ποσότητα λίγο μεγαλύτερη από 200.000 βαρέλια την ημέρα, εξήγησε πηγή του τομέα στο Γαλλικό Πρακτορείο, η οποία μεταφέρεται με δεξαμενόπλοια τα οποία δεν υφίστανται αμερικανικές κυρώσεις και είναι κατά συνέπεια, τουλάχιστον στη θεωρία, προστατευμένα από τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Το πρώτο μεγάλο δεξαμενόπλοιο που συνελήφθη, τη 10η Δεκεμβρίου, το Skipper, οδηγήθηκε σε αμερικανικό λιμάνι και το φορτίο του κατασχέθηκε. Μετέφερε 1,9 εκατ. βαρέλια αργού, σύμφωνα με τον κ. Μαδούρο, ο οποίος κατήγγειλε την αμερικανική «πειρατεία» του. Η τύχη του δεύτερου, του Centuries, δεν είναι σαφής. Χθες η αμερικανική ακτοφυλακή «καταδίωκε» τρίτο πλοίο, σύμφωνα με πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στην κυβέρνηση Τραμπ, που επιβεβαίωσε πληροφορίες του αμερικανικού Τύπου.
Ο κ. Τραμπ διέταξε τον «πλήρη αποκλεισμό» των πλοίων που υφίστανται «κυρώσεις», εννοώντας αυτά που έχουν συμπεριληφθεί σε μαύρη λίστα του υπουργείου Οικονομικών στο πλαίσιο κυρώσεων και του εμπάργκο. Ωστόσο αναλυτές επισημαίνουν πως το μέτρο είναι πολύ αόριστα διατυπωμένο και μπορεί κατά συνέπεια να ερμηνευτεί πως αφορά κάθε πλοίο που μεταφέρει αργό από τη Βενεζουέλα, με μοναδική εξαίρεση αυτά της Chevron.
Το δεύτερο δεξαμενόπλοιο που κατασχέθηκε δεν βρισκόταν στη μαύρη λίστα των ΗΠΑ, κατά ειδικούς. Το πλοίο που «καταδιωκόταν» χθες κατονομάστηκε από την εξειδικευμένη εταιρεία TankerTrackers ως το Bella 1, το οποίο υφίσταται αμερικανικές κυρώσεις από το 2024 λόγω υποτιθέμενων σχέσεών του με το Ιράν και τη Χεζμπολά.
Για την ώρα, η πολιτική αυτή δεν εφαρμόζεται απαρέγκλιτα, αρκετά δεξαμενόπλοια πέρασαν ανεμπόδιστα. Όμως εγείρει κίνδυνο να αυξήσει τις τιμές των υδρομεταφορών ή να απωθήσει τις εφοπλιστικές εταιρείες σημείωσε ο Χουάν Σάμπο, σύμβουλος και πρώην πρόεδρος της κρατικής επιχείρησης πετρελαίου της Βενεζουέλας PdVSA.
Από το σύνολο της παραγωγής, που φθάνει περίπου το ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, η Βενεζουέλα εξάγει κάπου 500.000 βαρέλια μέσω της μαύρης αγοράς, με προορισμό κυρίως την Ασία.
Η PdVSA διαβεβαιώνει πως οι εξαγωγές συνεχίζονται ομαλά. «Αν υπάρξει αληθινός αποκλεισμός η παραγωγή θα σταματήσει πολύ γρήγορα, όπως όταν είχε γίνει η μεγάλη απεργία του 2002», εξήγησε πηγή του AFP στον τομέα, αναφερόμενη στις κινητοποιήσεις εναντίον του τότε προέδρου, του στο μεταξύ θανόντα σοσιαλιστή Ούγο Τσάβες.
Γεωπολιτική
Το Συμβούλιο Ασφαλείας προβλέπεται να εξετάσει την κρίση σε συνεδρίασή του αύριο Τρίτη.
Η πίεση των ΗΠΑ στον πρόεδρο Μαδούρο άρχισε να κλιμακώνεται τον Νοέμβριο και πέρασε σε άλλο επίπεδο από τις αρχές Σεπτεμβρίου: έκτοτε οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ έχουν βομβαρδίσει δεκάδες πλεούμενα που κατ’ αυτές μετέφεραν ναρκωτικά. Η Ουάσιγκτον εξάλλου κατηγορεί τον κ. Μαδούρο πως είναι προσωπικά επικεφαλής κυκλώματος διακίνησης ουσιών, πώς είναι ηγέτης καρτέλ.
Τουλάχιστον 104 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στους βομβαρδισμούς ταχύπλοων στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό.
Για τον Κάρλος Μεντόσα Ποτέγια, καθηγητή ειδικευμένο στην οικονομία του πετρελαίου, ο Ντόναλντ Τραμπ θέλει η Ουάσιγκτον «να κρατήσει» υπό τον έλεγχό της την αμερικανική ήπειρο.
Το ζήτημα δεν είναι «μόνο το πετρέλαιο», αλλά «το μοίρασμα του κόσμου» με την Κίνα και τη Ρωσία, πρόσθεσε.
Οικονομική κρίση ενόψει;
Ο αποκλεισμός προμηνύεται ακόμη οξύτερα προβλήματα για την οικονομία της Βενεζουέλας, ήδη σε κακή κατάσταση — η χώρα αναμενόταν να κλείσει τη χρονιά με υπερπληθωρισμό.
Κάποιοι στη Βενεζουέλας δεν σταματούν να μιλούν για τη στρατιωτική ανάπτυξη που διέταξε ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, αλλά χαμηλόφωνα: ανησυχούν πως θα καταλήξουν στη φυλακή.
Ορισμένοι ελπίζουν πως θα γίνει όντως αμερικανική επέμβαση, που θα βάλει τέλος στα 26 χρόνια διακυβέρνησης από τους τσαβιστές. Άλλοι φοβούνται την απομόνωση της χώρας, ή πως η Βενεζουέλα θα ξαναζήσει τις μαύρες ώρες της περιόδου 2017-2018.
Ο κ. Σάμπο εκτιμά ότι οι εξαγωγές μπορεί να μειωθούν ως ακόμη και 45% τους επόμενους τέσσερις μήνες.
«Τα καθαρά μηνιαία έσοδα της Βενεζουέλας τον Μάρτιο και τον Απρίλιο ενδέχεται να είναι (…) πάρα πολύ χαμηλά», πρόσθεσε.
Η εξασφάλιση συναλλάγματος δεν θα ξεπερνά «το ένα τρίτο αυτής που ήταν», θα υπάρξουν «συνέπειες στις εισαγωγές μη πετρελαϊκών προϊόντων», θα επιταχυνθεί «η υποτίμηση του μπολίβαρ» και η ζωή θα γίνει «ακριβότερη σε τεράστιο βαθμό», προειδοποίησε.