Το κράτος πάλευε επί 60 χρόνια για μια σπιθαμή γης – Η απίστευτη ιστορία με τη λεωφόρο Νίκης και ένα σπίτι εμπόδιο

Ακούγεται σαν ψέμα. Τεμάχιο γης επηρεάζεται από το 1965 με δεσμευτική ρυμοτομία και όταν μετά από δεκαετίες πραγματοποιήθηκαν τα έργα διαπλάτυνσης της λεωφόρου Νίκης στη Λευκωσία, σπίτι το υπήρχε εντός του οικοπέδου, βρέθηκε στη μία λωρίδα του δρόμου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, στο συγκεκριμένο σημείο (λεωφόρος Νίκης με 25ης Μαρτίου) ο δρόμος αντί δύο λωρίδες να μείνει με μία λωρίδα, κάτι το οποίο προκαλούσε σοβαρά προβλήματα στην οδική ασφάλεια, μείωση χωρητικότητας του δρόμου, παράνομη στάθμευση κ.ο.κ.
Παρά τις προσπάθειες που είχαν καταβάλει οι εμπλεκόμενες Υπηρεσίες επί σειρά ετών (ένεκα και των προσφυγών των ιδιοκτητών στη Δικαιοσύνη) δεν κατέστη δυνατόν να αναλάβει το κράτος τον χώρο που καταλάμβανε το ακίνητο και το θέμα διευθετήθηκε μόλις προ μερικών ημερών και έτσι σήμερα η λεωφόρος είναι «κανονική» υπό την έννοια ότι υπάρχουν παντού δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, αν και απομένει η επίστρωση της ασφάλτου.
Η οικία που εμπόδιζε τη διαπλάτυνση της λεωφόρου είναι ισόγεια και η απόφαση για επιβολή δεσμευτικής ρυμοτομίας (σχετικά με την ευθυγράμμιση της λεωφόρου) δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας το 1965 και τροποποιήθηκε το 1980.
Στο πλαίσιο διεύρυνσης/ βελτίωσης της λεωφόρου, το Τμήμα Πολεοδομίας προώθησε τη διαδικασία απαλλοτρίωσης των ακινήτων που επηρεάζονταν από το έργο, μεταξύ των οποίων και μέρους του τεμαχίου.
Η βελτίωση του τμήματος στο οποίο χωροθετείται το τεμάχιο κατασκευάστηκε την περίοδο 1982-1985, ως η Α΄ Φάση του έργου.
Η κατασκευή της Α΄ Φάσης είχε ολοκληρωθεί πλην δύο περιπτώσεων όπου εκκρεμούσε η διευθέτηση απαλλοτριώσεων.
Κατόπιν ενστάσεων των ιδιοκτητών της οικίας, στις 15/11/1985 έγινε μερική ανάκληση της απαλλοτρίωσης, ώστε να μειωθεί, κατά το δυνατόν, ο επηρεασμός της οικίας από τις κατασκευαστικές εργασίες, αλλά εξακολουθούσε να επηρεάζεται μέρος της καλυμμένης βεράντας και του υπογείου της κατοικίας. Ξεκίνησε δικαστική διαδικασία, η οποία διήρκησε περίπου μια δεκαετία και κατέληξε σε απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, στις 28/9/1995. Σύμφωνα με την απόφαση, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε διευθέτηση της διαφοράς τους (ενώπιον του Δικαστηρίου) στο πλαίσιο της οποίας επιδικάστηκε στους ιδιοκτήτες ποσό ύψους 31.000 λιρών για κατασκευαστικά έργα στο επίδικο ακίνητο, η κατασκευή των οποίων ήταν αποτέλεσμα της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και τα οποία ανέλαβαν οι απαιτητές/ ιδιοκτήτες να εκτελέσουν. Τα έργα έπρεπε να αρχίσουν εντός δυο μηνών και να ολοκληρωθούν εντός έξι μηνών, κάτι το οποίο δεν έγινε.
Παράλληλα, το Τμήμα Δημοσίων Έργων θα αναλάμβανε να κατασκευάσει, με δικά του έξοδα, τοίχο αντιστήριξης για προστασία του ακινήτου από το δημόσιο δρόμο εντός 3 μηνών.
Το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, προχώρησε στην καταβολή του ποσού αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες τον Μάιο και Ιούνιο του 1996 και ακολούθως το απαλλοτριωθέν μέρος του τεμαχίου εγγράφηκε στο όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ως δημόσιος δρόμος.
Μετά το 2006, οι ιδιοκτήτες υπέβαλαν αίτηση στον Δήμο Λευκωσίας για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας που περιλάμβανε και την ανέγερση τριών ορόφων επί της οικίας. Στην αίτηση τους για έκδοση πολεοδομικής άδειας και άδειας οικοδομής ΠΑ/253/96 ζητούσαν κατεδάφιση της πρόσοψης και μέρους της οικίας και ευθυγράμμιση με τη γραμμή απαλλοτρίωσης, ώστε να υπάρξει συμμόρφωση με τη συμφωνία των μερών επί Δικαστηρίου και κατακόρυφη επέκταση της υφιστάμενης οικοδομής. Η αίτηση απερρίφθη το 2001.
Χρειάστηκε δικαστική απόφαση για να ανοίξει ο δρόμος για διευθέτηση της υπόθεσης
Σε σύσκεψη, στις 20/5/2021, παρουσιάστηκε νέο σχέδιο το οποίο προέβλεπε περαιτέρω μείωση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του δρόμου σε σχέση με τον σχεδιασμό του 1985, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί ο επηρεασμός της καλυμμένης βεράντας και του υπογείου της οικίας με μόνο πλέον επηρεασμό αυτόν της αφαίρεσης των εξωτερικών σκαλοπατιών που οδηγούν από τον κήπο στην βεράντα.
Σε συνεδρία της Τεχνικής Επιτροπής, ημερομηνίας 3/12/2021, τέθηκε ξανά προς συζήτηση το σχέδιο διαμόρφωσης της λεωφόρου κατά μήκος του τεμαχίου και υιοθετήθηκε σχέδιο που βασίσθηκε σε αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης κατά μήκος της λεωφόρου στην περιοχή του εν λόγω τεμαχίου.
Στη βάση των ανωτέρω, οι εργασίες θα περιορίζονταν σε γη που ήταν ήδη εγγεγραμμένη ως δημόσιος δρόμος, ο διευθυντής Πολεοδομίας με επιστολή του ημερ. 24/5/2022, ζήτησε από το Τμήμα Δημοσίων Έργων όπως προχωρήσει με την υλοποίηση του κατασκευαστικού σχεδίου που είχε υιοθετήσει η Τεχνική Επιτροπή.
Στις 10/11/2023, υπάλληλοι των Δημοσίων Έργων, μετέβησαν στο τεμάχιο με σκοπό την εκτέλεση των εργασιών. Οι εργασίες περιλάμβαναν την κατεδάφιση των σκαλοπατιών της οικίας, τα οποία βρίσκονται εντός της δημόσιας απαλλοτριωθείσας γης και την κατασκευή σκαλωσιών σε άλλο σημείο, ώστε να είναι εφικτή η είσοδος στην οικία.
Οι ιδιοκτήτες φέρονται να εξέφρασαν την έντονη ένστασή τους, ως προς την εκτέλεση οποιωνδήποτε εργασιών, προβάλλοντας διάφορους ισχυρισμούς, όσον αφορά τη νομιμότητα των εργασιών. Ως αποτέλεσμα, το Τμήμα Δημοσίων Έργων, σε συνεννόηση με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (εκπρόσωποι του οποίου μετέβηκαν στο σημείο) αποφάσισαν την προσωρινή αναστολή των εργασιών, μέχρις ότου επιβεβαιωθούν τα δεδομένα.
Στις 22/12/2023, οι δικηγόροι των ιδιοκτητών απέστειλαν επιστολή προς τον υπουργό Εσωτερικών και τον διευθυντή Πολεοδομίας, ζητώντας επιστροφή της απαλλοτριωμένης γης, αποφυγή εργασιών εντός του τεμαχίου και αποζημιώσεις για την απώλεια χρήσης του τεμαχίου από το 1995 μέχρι και την ημερομηνία εκείνη.
Στις 12/4/2024, οι ιδιοκτήτες καταχώρησαν προσφυγή, ζητώντας, ανάμεσα σε άλλα, ανάκληση του Διατάγματος απαλλοτρίωσης ημερομηνίας 3/10/1981.
Όπως προκύπτει και από σχετική απόφαση του Δικαστηρίου, η κυβερνητική πλευρά, από το 1996 ζήτησε από τους ιδιοκτήτες να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, ενώ υποδεικνύει πως οι δικαστικές διαμάχες ήταν χρονοβόρες.
Το Δικαστήριο παρατηρεί, επίσης, πως στο χρόνο που μεσολάβησε μετά την τελευταία δικαστική απόφαση, δεν προκύπτει ότι οι ιδιοκτήτες έπραξαν οτιδήποτε προς υλοποίηση της διευθέτησης, τουναντίον το 2002 είχαν στείλει τη θέση τους ότι η απαλλοτριωθείσα πρέπει να επιστραφεί.
«Καταλήγω ότι η παρούσα προσφυγή (των ιδιοκτητών) δεν είναι βάσιμη. Δεν διαπιστώνω παράβαση του Άρθρου 23(5) του Συντάγματος ή του άρθρου 15 του Νόμου, ούτε μπορούν να γίνουν δεκτοί οι συνοπτικώς διατυπωθέντες συναφείς ισχυρισμοί περί παράνομου προσπορισμού αδικαιολόγητου πλουτισμού, παραβίασης των αρχών αναλογικότητας, χρηστής διοίκησης, καλής πίστης, ισότητας, δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου, επηρεασμό της ιδιωτικής/ οικογενειακής ζωής, κατάχρησης εξουσίας, πλημμελούς έρευνας και αιτιολογίας και νομικής πλάνης».
Η απόφαση του Δικαστηρίου άνοιξε τον δρόμο για διευθέτηση μιας υπόθεσης η οποία φανερώνει, πως έργα τα οποία επηρεάζουν χιλιάδες πολίτες καθημερινά είναι δυνατόν να μπουν στο ψυγείο για δεκαετίες.