Το κλαρίνο δεν είναι μόνο παράδοση. Η Ελίνα το έκανε μέσω επανάστασης

Κατάφερε να ανατρέψει την εικόνα που ερχόταν στο μυαλό μου όταν άκουγα τη λέξη κλαρίνο. Μου φέρνει μνήμες, που δεν έζησα δια ζώσης αλλά μέσα από βίντεο, από βλάχικα και ηπειρώτικα πανηγύρια, με γλέντι αλλιώτικο. Ή έστω κάτι πιο παραδοσιακό, πάντως όχι κάτι επαναστατικό. Μετά όμως από τη συζήτηση που είχα με μία από τις ελάχιστες κλαρινίστριες της Κύπρου, την Ελίνα Γεωργίου, τα δεδομένα στο μυαλό μου αναβαθμίστηκαν.
Στη σκηνή έχει την όψη που περιμένει κανείς ότι θα έχει μία νεαρή γυναίκα που παίζει κλαρίνο.
Ωστόσο η ψυχή της αλλά και η πορεία της κρύβει το ανήσυχο πνεύμα ενός καλλιτέχνη, την αίσθηση του αυθορμητισμού αλλά και ενός ανθρώπου που δε φοβάται πλέον να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί.
Από τη φλογέρα στο κλαρίνο και μετά η χημεία και η επιστροφή
Η Ελίνα, όπως και πολλά παιδιά της ηλικίας της, κατά τη διάρκεια του μαθήματος της μουσικής στο Δημοτικό μάθαινε να παίζει αυλό ή αλλιώς φλογέρα. Ήταν κάτι που, όπως θυμάται, της άρεσε πολύ.
«Στη δευτέρα Δημοτικού είχα δει ένα συμμαθητή μου που έπαιζε κλαρίνο. Με ενθουσίασε και είπα στον πατέρά μου ότι ήθελα να μάθω. Απλά είχα στο μυαλό μου ότι ήταν μία πιο μεγάλη φλογέρα». Ο πατέρας μου έκανε το επόμενο βήμα. Με πήρε στη Φιλαρμονική Ορχήστρα και ξεκίνησε μαθήματα. Όπως πολλά παιδάκια μπορεί να ξεκινήσουν ένα μουσικό όργανο, έτσι και εγώ. Μεγαλώνοντας έμαθα και κιθάρα και πιάνο».
Ποτέ όμως δεν είχε στο μυαλό της ότι από αυτό μία μέρα ίσως βιοποριζόταν. Έτσι ούσα μαθήτρια έτρεχε στα φροντιστήρια δίνοντας μάλιστα έμφαση σε μαθήματα όπως η χημεία και η βιολογία. Και οι καρποί των κόπων της ευδοκίμησαν. Μέσω των παγκύπριων εξετάσεων κατάφερε να εξασφαλίσει θέση στο Τμήμα Χημείας στο Πανεπιστήμιων Πατρών. Κάποιοι στη θέση της θα έκαναν ίσως και γλέντι ωστόσο κάτι μέσα της ήξερε ότι αυτό δεν ήταν η δική της κατεύθυνση.
«Πήγα στο πανεπιστήμιο μόνο για δύο εβδομάδες και δύο μήνες αργότερα πήραν την απόφαση να επιστρέψω Κύπρο. Δεν ήξερα πραγματικά τι ήθελα να κάνω. Ίσως καν να μην ήμουν έτοιμη να πάω για σπουδές εκείνη τη χρονιά. Πήγα απλά να σπουδάσω γιατί μου έλεγαν, “κι αν μείνεις Κύπρο τι θα κάνεις;”. Εκεί ένιωσα λίγη πίεση και είπα να πάω. Αν και πάντα οι γονείς μου ήταν άνθρωποι μου με εμπιστεύονταν και μου έλεγαν ότι εγώ γνωρίζω τι είναι το καλύτερο για μένα. Αλλά τελικά πήγα αλλά δεν έμεινα. Απλά μία μέρα είπα φτάνει, δε ξέρω πώς το αποφάσισα, έπιασα τις βαλιτσούλες μου και επέστρεψα».
Από την Αθήνα, στο Βέλγιο και το απωθημένο της Αμερικής που έγινε πραγματικότητα
Και μεταξύ των σκέψεων ποια θα ήταν τα επόμενα βήματα της, γεννήθηκε η ιδέα να ασχοληθεί με τη μουσική πιο επαγγελματικά. Έτσι ένα χρόνο αργότερα αφού βρέθηκε στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών να σπουδάζει μουσικολογία ενώ, παράλληλα, έκανε μαθήματα κλαρίνου σε ωδείο για να πάρει και δίπλωμα.
«Στην ελλαδική πρωτεύουσα έμεινα περίπου επτά χρόνια. Μετά ήθελα να πάω για μεταπτυχιακό στην Αμερική ωστόσο η πρώτη μου προσπάθεια πέτυχε στο ήμισυ. Κατάφερα να περάσω από την ακρόαση αλλά χωρίς υποτροφία γιατί ήμουν αρκετά αγχωμένη. Επειδή όμως οικονομικά δε μπορούσα να το στηρίξω επέλεξα να πάω στο Βέλγιο. Εκεί έκανα κλασικό κλαρίνο ωστόσο είχα το απωθημένο να πάω και Αμερική».
Αν και υπήρξαν μικροενδοιασμοί από τον περίγυρο της για το πού θα πήγαινε, αποφάσισε τη δεύτερη φορά να το κρατήσει αρχικά ως μυστικό. Πήγε μόνη στην ακρόαση και αφού κατάφερε να εξασφαλίσει και υποτροφίες το ανακοίνωσε και στους αγαπημένους της.
Έζησε στο International House και έκανε τα πρότυπα της φίλους της
«Πήγα στο “Manhattan School of Music”, με τον καθηγητή που ήθελα, για να κάνω ακόμη ένα μεταπτυχιακό στο κλαρίνο. Εμένα μου άρεσαν πάντα τα πιο παραδοσιακά τραγούδια, εκεί όμως είχα την ευκαιρία να δω και να ακούσω πολλά διαφορετικά είδη. Έτσι άρχισα σιγά- σιγά να φεύγω από την κατεύθυνση της κλασικής μουσικής και ξεκίνησα να κάνω ένα άλλο είδος, τα klezmer».
Ο πρώτος χρόνος όπως εκμυστηρεύτηκε ήταν δύσκολος καθώς πέραν από το πανεπιστήμιο προσπάθησε να χτίσει τον κοινωνικό της κύκλο. «Έμενα όμως στο International House, μια τεράστια εστία με φοιτητές διαφόρων εθνικοτήτων που κάποιοι απ’ αυτούς κάνουν εξαιρετικά πράγματα. Για τρία χρόνια είχα πάρει υποτροφία και ήμουν εκεί. Κάναμε παραστάσεις και εκπροσωπούσα την Κύπρο. Διοργανώναμε βραδιές που ήταν αφιερωμένες σε διάφορα κράτη. Έρχονταν γνωστές προσωπικότητες που χαίρουν σεβασμού. Παρουσιάζαμε ελληνικά ή κυπριακά κομμάτια, πολλές φορές με τη συνεργασία και της κυπριακής Πρεσβείας. Στο μεταξύ άρχισα να μαθαίνω βαλκανική και οθωμανική μουσική».
Εκείνο όμως που πραγματικά της άρεσε να κάνει από τις πρώτες κιόλας ημέρες ήταν να πηγαίνει σε διάφορες μουσικές σκηνές. «Είχε πάρα πολλούς και καλούς οργανοπαίκτες οι οποίοι ήταν δεκτικοί να σε γνωρίσουν και να σε βοηθήσουν. Τον τρίτο χρόνο δούλευα και τότε ήταν πού βρήκα τι πραγματικά ήθελα να κάνω. Είχα βρει μπάντες με τη μουσική που μου άρεσε. Γνώρισα μουσικούς που θαύμαζα και έγιναν φίλοι και μέντορες μου. Κάποιοι από αυτούς είναι ο Ismail Lumanovski, o Παναγιώτης Ανδρέου και ο David Krakauer. Αυτούς τους ανθρώπους τους είχα πρότυπα. Τους άκουγα πολύ, τους ακολουθούσα και τελικά τους γνώρισα».
Η βίζα το «εισιτήριο» επιστροφής και απ΄ εκεί από Νέγκα μέχρι τον διεθνούς φήμης Yo-Yo Ma
Όταν το 2023 οι σπουδές της τελείωσαν, η Ελίνα συνέχιζε να ζει το όνειρο στους δρόμους και στα στενά της Νέας Υόρκης. Στις μουσικές σκηνές ανακάλυπτε όλο και πιο πολύ τον έρωτα της με το κλαρίνο. Για ένα χρόνο δούλευε και δεν είχε καμία πρόθεση να φύγει από την Αμερική. Οι νόμοι όμως είχαν άλλα σχέδια γι’ αυτή.
«Ήθελα να μείνω κι άλλο αλλά έληξε η βίζα μου και δεν μπορούσα. Επέστρεψα όταν πλέον αναγκάστηκα να το κάνω. Τον τελευταίο χρόνο είμαι δοκιμαστικά στην Κύπρο. Όταν επέστρεψα, ευτυχώς δε δυσκολεύτηκα. Ένας από τους φίλους που παίζουν κλαρίνο, ο Αντώνης, γνώριζε τον γνωστό μουσικό Άδμητο Πιτσιλλίδη, μας έφερε σε επαφή και ξεκίνησα και εγώ να συνεργάζομαι μαζί του. Έτσι μόλις ήρθα είχαμε συναυλία με τη Γιώτα Νέγκα, τη Φωτεινή Βελεσσιώτου, με τον Μπάμπη Τσέρτο. Πριν λίγο καιρό παίξαμε με τον Κώστα Μακεδόνα, τον Παντελή Θαλασσινό, την Άλκηστη Πρωτοψάλτη και με την ορχήστρα TrakArt PoPs. Συνεργάζομαι και με Κύπριους καλλιτέχνες. Μία φορά το μήνα παίζουμε τον Παναγιώτη Λοΐζου και τον Σταύρο Χριστοδούλου σε γνωστή μουσική σκηνή της Λευκωσίας. Είναι διαφορετική η αίσθηση. Δεν παίζουμε απλά για ένα καλλιτέχνη, το κάνουμε για μας».
Η… καριέρα και οι εμπειρίες της δε μένουν μόνο στον εγχώριο χώρο. «Το καλοκαίρι είχα πάει στο “Silkroad workshop” , το οποίο κάνει ο διεθνούς φήμης Yo-Yo Ma και είχε μουσικούς από 70 χώρες. Ήμουν η μόνη από την Κύπρο. Επίσης για μία εβδομάδα ήμουν στο «New England Conservatory of Music» στη Βοστώνη όπου κατάφερα να παίξω μουσική στο πλευρό του Ara Dinkjian, ενός από τους πιο αγαπημένους μουσικούς στον κόσμο. Και μόνο και μόνο που ήμασταν στην ίδια σκηνή, τον έβλεπα, τον άκουγα και παίξαμε μαζί ήταν όνειρο. Ήταν από τις πιο ωραίες εμπειρίες της ζωής μου. Όπως και τον Ιούνιο όταν είχα πάει κατασκήνωση στην Καλιφόρνια για το «Middle Easter Music» όπου εκεί είχε πάει άλλος ένας αγαπημένος μου μουσικός, ο Ismail Lumanovski. Μία εβδομάδα παίζαμε μουσική. Έπαιξα κυπριακά, ελληνικά, ηπειρώτικα με όλους. Ήταν απίστευτα».
Κλαρινίστρια, επάγγελμα επιβίωσης στην Κύπρο;
Κατάφερε σε λίγα χρόνια να γνωρίσει ανθρώπους που δε φανταζόταν ότι θα έκανε. Και όχι απλά τους γνώρισε αλλά έπαιξε μαζί τους και κάποιους τους έκανε φίλους. Η ίδια νιώθει ότι έχει πολλά να πάρει και να δώσει στο μουσικό πεντάγραμμο. Θα μπορούσε όμως στην Κύπρο να επιβιώσει παίζοντας κλαρίνο;
«Ξέρω ότι με το κλαρίνο ίσως δυσκολευτώ γιατί τα projects γι’ αυτό το όργανο είναι λίγο πιο συγκεκριμένα και δεν έχει συνέχεια. Θα πρέπει να το προσαρμόσω για να μπορέσω να το καταφέρω αυτό. Με αγχώνει λίγο γιατί υπάρχει μία αβεβαιότητα. Παρόλα αυτά πάντα ξέρω ότι αν δε μου αρέσει κάτι, μπορώ να το αλλάξω ή μπορώ να φύγω. Ποτέ σε κανένα μέρος που έζησα, δε θεώρησα ότι θα μείνω εδώ για πάντα. Όλα είναι ρευστά. Δεν έχω κάτι να με κρατά σε κάποιο μέρος. Είναι κάτι που κέρδισα τα τόσα χρόνια που έλειπα από την Κύπρο. Να μη νιώθω αυτό το άγχος όταν έφευγα από το σπίτι μου. Δυσκολεύτηκα πολύ να μάθω να νιώθω άνετα σε κάθε μέρος, που μπορεί να μη ξέρω και κανέναν. Πλέον είναι αλλιώς. Αν αύριο μου έρθει μία πρόταση και πρέπει να φύγω για το εξωτερικό, δεν έχω κανένα πρόβλημα να το κάνω. Πιστεύω από τη διαμονή μου στη Νέα Υόρκη, το μεγαλύτερο εφόδιο που πήρα ήταν η εμπιστοσύνη στον εαυτό μου ότι μπορώ να τα καταφέρω. Έλειπα από το 2011 και έμεινα σε διαφορετικές και όχι πάντα δύσκολες συνθήκες».
Γι’ αυτό άλλωστε και δεν μετάνιωσε ούτε που εγκατέλειψε τη χημεία αλλά ούτε για την πορεία που ακολούθησε. «Δεν το σκέφτηκα καν αν το μετάνιωσα που δε σπούδασα χημεία. Εκείνο που τριγύριζε στο μυαλό μου ήταν αν ήταν σωστή η επιλογή να πάω Αθήνα. Επειδή παράλληλα με είχαν δεχθεί και σε πανεπιστήμια στην Αγγλία. Τα πρώτα τρία χρόνια που ήμουν στην Αθήνα σκεφτόμουν αν ήταν η σωστή επιλογή. Τώρα, όμως, κοιτάζοντας πίσω δε μετανιώνω για τις επιλογές μου. Βλέπω ότι όλα ήρθαν ή τα έφερα, σε μία κατάσταση που με ευχαριστεί».
Γεμάτη αισιοδοξία σχεδιάζει τα επόμενα βήματα της. Στα σκαριά βρίσκεται μία συνεργασία με Ελλαδίτη μουσικό τον Στέφανο Αθηναίο με τον οποίο γνωρίστηκαν στη Βοστώνη. «Θα έρθει στην Κύπρο για να κάνουμε μερικές συναυλίες και θα συνεργαστούμε και με Κύπριους μουσικούς. Έχουμε την ελληνική και την κυπριακή μουσική και εμείς θα τις ξαναπροσεγγίσουμε μέσα από την επιρροή που είχε η Αμερική επάνω μας αλλά και οι διάφορες μουσικές κουλτούρες που γνωρίσαμε εκεί. Έχουμε παρόμοιες εμπνεύσεις και επιρροές και θεωρώ ότι το αποτέλεσμα θα είναι αρκετά ενδιαφέρον».
«Το κλαρίνο είναι η φωνή μου»
Ακούγοντας την ιστορία της Ελίνας Γεωργίου σκέφτεται κανείς εάν αυτή επέλεξε το κλαρίνο ή στο τέλος το κλαρίνο επέλεξε αυτήν.
«Το κλαρίνο για μένα είναι η φωνή μου. Μ’ αρέσει η αίσθηση, που νιώθω τον ήχο να βγαίνει. Νιώθω ότι εγώ τον κάνω αυτόν τον ήχο να ακούγεται, από τον δικό μου αέρα. Μπορώ και χειρίζομαι τον ήχο με διάφορες άλλες τεχνικές. Αυτό το πράγμα μου αρέσει πάρα πολύ. Στην Κύπρο πολλοί δεν γνωρίζουν πως όταν λέμε κλαρίνο, εννοούμε έναν όργανο. Όμως ουσιαστικά είναι το κλαρινέτο, το οποίο το χρησιμοποιούμε στην κλασική μουσική, στην τζαζ και το κλαρίνο που το χρησιμοποιούμε στα δημοτικά τραγούδια, στα πιο παραδοσιακά. Εγώ παίζω κλαρινέτο, το όργανο μου είναι το γαλλικό σύστημα. Παρόλα αυτά παίζω και ηπειρώτικα και κλασικά. Είναι παρά πολύ ευέλικτο όργανο. Είναι όπως τη φωνή, το κάνεις ότι θέλεις».
Το ταξίδι της στη μουσική ήδη έχει εμπειρίες που πολλοί άλλοι θα ζήλευαν. Εντούτοις κρατάει χαμηλά τον αμανέ και ξέρει ότι μπορεί και θέλει να καταφέρει ακόμη περισσότερα. «Δε θέλω να δώσω καμία συμβουλή για τη μουσική αλλά προτροπή μου προς όλο τον κόσμο είναι αυτό που νιώθουν να το κάνουν. Εγώ αν άκουγα τον καθένα τι μου έλεγε, ειδικά τον καιρό που ήθελα να πάω Αμερική, δε θα έκανα τίποτα. Να βάζουν στόχους και να ακολουθούν την πορεία τους προς την επίτευξη του. Σίγουρα θα κάνεις λάθη, σίγουρα κάποια στιγμή θα χαθείς, θα έχει στιγμές δύσκολες αλλά πρέπει να προχωράς. Μέσα από το χάος θα βρεις και τον σωστό τον δρόμο».