Το ελληνικό πολιτικό σύστημα σε κρίση και χάος

Η κρίση των μνημονίων οδήγησε σε βαθιές αναδιατάξεις τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό οι οποίες αντανακλώνται και στο κατατεμαχισμένο ελληνικό πολιτικό σύστημα. Οι ανακατατάξεις του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού συνεχίστηκαν και με την επιδημία του κορωνοϊού αλλά και με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που υιοθετήθηκαν από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Το ελληνικό παραγωγικό μοντέλο έγινε ακόμη πιο μονοδιάστατομε την αύξηση των υπηρεσιών και της παρασιτικής οικονομίας, ενώ υποχώρησαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα ο πρωτογενής και ο δευτερογενής τομέας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι υπηρεσίες αντιπροσωπεύουν πάνω από 80% της ελληνικής οικονομίας με κορμό τον τουρισμό, η γεωργία υποχώρησε κάτω από το 4% και ο δευτερογενής τομέας κυμαίνεται γύρω στο 15%. Η αναδιακατανομή του πλούτου ευνόησε τα μεταπρατικά αστικά στοιχεία, η μεσαία τάξη αποδυναμώθηκε επικίνδυνα, ενώ φτωχοποιήθηκαν μεγάλες μάζες μικροαστικών στρωμάτων και εργαζομένων. Με την κρίση η χώρα γνώρισε μια έξοδο νέων ανθρώπων και επαγγελματιών με ψηλό μορφωτικό επίπεδο που ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο. Την ίδια ώρα εισάγει ξένους εργάτες για να απασχοληθούν με χαμηλά μεροκάματα στον τουριστικό και τον αγροτικό τομέα.
Όλες αυτές οι ανακατατάξεις και αναταράξεις στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό οδήγησαν σε μια βαθιά κρίση το ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο παρουσιάζει σε μια δύσκολη και ρευστή διεθνή συγκυρία ένα ανησυχητικό κενό. Αυτό φαίνεται μέσα από τις δημοσκοπήσεις αλλά και την καθημερινή πολιτική πρακτική που αναδεικνύει την αβεβαιότητα και την αστάθειά του. Το μεγάλο κενό είναι η έλλειψη αντιπολίτευσης με τα κόμματα του χώρου αυτού κατακερματισμένα και χωρίς κανένα από αυτά να μπορεί να προσφέρει εναλλακτική πρόταση στη σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ-Μητσοτάκη, η οποία επίσης διέρχεται μια βαθιά κρίση εν μέσω πολλαπλών σκανδάλων, διαφθοράς και απαξίωσης των θεσμών.
Τα ποσοστά της ΝΔ κυμαίνονται πια γύρω στο 25% και κάποια στιγμή έπεσαν ακόμη πολύ πιο χαμηλά. Υπάρχει επομένως έλλειψη εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση που βρίσκεται αντιμέτωπη με το μεγάλο κοινωνικό κίνημα των Τεμπών και πρόσφατα με την κινητοποίηση των αγροτών. Η ακρίβεια είναι από τις ψηλότερες στην Ευρώπη και με μισθούς από τους χαμηλότερους. Τα επιδόματα με τα οποία ο Μητσοτάκης προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των πολιτών, είναι η ένδειξη μιας οικονομίας που αδυνατεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας με μια αξιοπρεπή αμοιβή. Οι ευρωπαϊκοί οικονομικοί δείκτες δείχνουν μια χώρα που έχει ξεπεραστεί ακόμη και από χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ.
Την κατάσταση επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές της κυβέρνησης Μητσοτάκη από τις οποίες επωφελείται μια μικρή ολιγαρχία και τα ξένα συμφέροντα.
Με όλα αυτά τα προβλήματα, με τις κοινωνικές ανισότητες, με το υποβαθμισμένο σύστημα υγείας αλλά και αυτό της παιδείας, θα περίμενε κανείς μια εναλλακτική πρόταση από την αντιπολίτευση για το μέλλον, η οποία όμως δεν υπάρχει και κανένα κόμμα δεν έχει τα ποσοστά εκείνα που να πλησιάζουν αυτά κόμματος της ΝΔ, όσο χαμηλά και να είναι. Ο ΣΥΡΙΖΑ που ήταν η αξιωματική αντιπολίτευση διαλύθηκε εξ ων συνετέθη, το ΠΑΣΟΚ που βρέθηκε αναπάντεχα σε αυτή τη θέση παραμένει καθηλωμένο σε ένα χαμηλό ποσοστό που με δυσκολία ξεπερνά διψήφιο αριθμό. Η ελληνική Άκρα Δεξιά που διαθέτει ένα ποσοστό που ξεπερνά το 20% και που θα μπορούσε να επωφεληθεί από το κύμα του τραμπισμού που διαχέεται στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι επίσης κατακερματισμένη και δεν διαθέτει μια ισχυρή προσωπικότητα, μια Μελόνι ή μια Λεπέν που θα μπορούσε να την ενοποιήσει και να την οδηγήσει στην εξουσία.Τελευταία γίνεται λόγος για τον Αντώνη Σαμαρά και τις προθέσεις του να δημιουργήσει ένα νέο κόμμα στον χώρο αυτό, αλλά είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να τονενοποιήσει και να δημιουργήσει το αντίπαλο δέος στην ΝΔ και τον Μητσοτάκη.
Στον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς η προσοχή στρέφεται αυτή τη στιγμή στον Αλέξη Τσίπρα που με την παρουσίαση του βιβλίου του «Ιθάκη» και την προοπτική δημιουργίας νέου κόμματος, φαίνεται ότι θα επανενώσει τις διάφορες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ αλλά ίσως και νέες δυνάμεις και πιθανόν να αποτελέσει τον νέο πολιτικό πόλο απέναντι στον Μητσοτάκη και τη ΝΔ.
Συζητείται επίσης ευρέως η περίπτωση δημιουργίας πολιτικού κόμματος από την Μαρία Καρυστιανού στην οποία οι δημοσκοπήσεις δίνουν ένα πολύ ψηλό ποσοστό που πλησιάζει το 25%. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, θα προκαλούσε σημαντικές ανακατατάξεις στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.
Στο χώρο της Αριστεράς βρίσκεται βέβαια και το ΚΚΕ το οποίο ακολουθεί αυτόνομη πορεία και που η κοινωνική επιρροή του είναι πολύ μεγαλύτερη από τα δημοσκοπικά ποσοστά του 8%,
Το εκλογικό σώμα βρίσκεται επίσης σε μεγάλη αστάθεια και απόγνωση όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ερώτημα τι προτιμούν ανάμεσα στον Μητσοτάκη και το χάος, 42% επιλέγουν το χάος και 30% τον σημερινό πρωθυπουργό. Για δε τον καταλληλότερο πρωθυπουργό, ο κανένας συγκεντρώνει περισσότερο από 40% και ο Μητσοτάκης γύρω στο 27%. Φυσικά και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί συγκεντρώνουν ακόμη πιο χαμηλά ποσοστά.
Ο Μητσοτάκης, αν δεν τον εκθρονίσουν από την ηγεσία της ΝΔ, υπολογίζει σε μια συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ για να έχει ακόμη μια θητεία. Προς τα εκεί προσανατολίζεται και ένα μεγάλο μέρος της άρχουσας τάξης, των ελίτ και των μεγάλων συμφερόντων. Υπάρχουν όμως και μεγάλα συμφέροντα που θα ήθελαν αποχώρηση του Μητσοτάκη επειδή πιστεύουν ότι δεν μπορεί πια να τους προσφέρει τίποτε το αξιόλογο. Για την ώρα όμως δεν είναι καθαρό αν αυτό θα επιδιωχτεί με ένα νέο αρχηγό στη ΝΔ και μιας μορφής ανανέωση ή με τη στήριξη ενός άλλου πολιτικού σχήματος. Σε όλη αυτή την επαναδιάταξη του ελληνικού πολιτικού σκηνικού, ενδιαφέρον φαίνεται να δείχνει και ο ξένος παράγοντας και ειδικά οι Αμερικανοί.
Το πολιτικό κενό που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο πολιτικό σύστημα, η φθορά της κυβέρνησης και τα σκάνδαλα που διαδέχονται το ένα το άλλο, επηρεάζουν και τη διεθνή εικόνα της χώρας η οποία παραμένει καθηλωμένη σε μια στατική εξωτερική πολιτική που δεν εξυπηρετεί τα εθνικά της συμφέροντα σε μια στιγμή διεθνών τεκτονικών αλλαγών. Την ίδια ώρα που ο τουρκικός επεκτατισμός παραμένει μια απειλή και για το Αιγαίο και για την Κύπρο. Σε μια στιγμή που εκδηλώνονται φόβοι ότι κάποια στιγμή θα υπάρξει πρωτοβουλία του Τραμπ τόσο στα ελληνοτουρκικά όσο και στο Κυπριακό που θα ευνοεί την Τουρκία. Αυτά στον απόηχο όσων έχει δηλώσει ο εξ απορρήτων του πρέσβης στην Άγκυρα Τόμ Μπάρακ.
*Πανεπιστημιακός, Email [email protected]