Τουρκική δυσφορία για τη συμφωνία Λιβάνου–Κύπρου: ο Φιντάν μιλά για «ασέβεια»

Η υπόθεση της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών στον άξονα Κύπρου–Λιβάνου μετατρέπεται, για την Άγκυρα, σε ακόμη ένα πεδίο ενόχλησης και ανατροπής περιφερειακών ισορροπιών.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, στη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό του Λιβάνου Ναουάφ Σαλάμ στο Φόρουμ της Ντόχα, επέλεξε έναν ιδιαιτέρως φορτισμένο χαρακτηρισμό για τη συμφωνία θαλασσίων συνόρων Λιβάνου–Κύπρου, κάνοντας λόγο για «ασεβή» πράξη. Η συνάντηση, σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημερίδας Al-Ahbar του Λιβάνου, εξελίχθηκε σε τεταμένο κλίμα, ακριβώς λόγω της τουρκικής δυσφορίας για την απόφαση της Βηρυτού να προχωρήσει χωρίς συντονισμό με την Άγκυρα ή τη Δαμασκό.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Φιντάν μετέφερε στον Ναουάφ Σαλάμ τη δυσαρέσκεια της Τουρκίας για την υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων συνόρων και καθορισμού αποκλειστικής οικονομικής ζώνης χωρίς τουρκική εμπλοκή. Όπως αναφέρει η λιβανέζικη εφημερίδα, η Άγκυρα θεωρεί την κίνηση «άδικη παραβίαση των περιφερειακών ισορροπιών και ασέβεια προς τις χώρες που πιστεύουν ότι σχετίζονται άμεσα με τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων στην περιοχή».
Το επιχείρημα της τουρκικής «προστασίας» του Λιβάνου
Η τουρκική πλευρά υποστήριξε ότι η συμφωνία δεν πλήττει μόνο τα δικαιώματα της Τουρκίας και της Συρίας, αλλά και τα ίδια τα συμφέροντα του Λιβάνου. Κατά την Άγκυρα, η συγκεκριμένη επιλογή τοποθετεί τη Βηρυτό σε μια νομικά και πολιτικά επισφαλή θέση ενόψει μελλοντικών θαλάσσιων διαφορών, δημιουργώντας προηγούμενα που δύσκολα θα ανατραπούν.
Ενέργεια, αγωγοί και φόβος γεωπολιτικής περιθωριοποίησης
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδει η Τουρκία στο γεγονός ότι η συμφωνία με την Κύπρο ανοίγει τον δρόμο για τη διασύνδεση του Λιβάνου με το Ισραήλ μέσω του ίδιου αγωγού φυσικού αερίου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Χακάν Φιντάν επεσήμανε και τη συμμετοχή του Λιβάνου στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, στο οποίο μετέχουν η Αίγυπτος, η Κύπρος και το Ισραήλ.
Παράπονο αποκλεισμού
Ο Φιντάν εξέφρασε την έκπληξή του για το γεγονός ότι, παρά το ότι ο Λίβανος χαρακτηρίζεται από την Άγκυρα «φιλική χώρα», δεν διατηρήθηκε ανοιχτός ο δρόμος συνεργασίας με την Τουρκία. Δήλωσε, μάλιστα, ότι η Άγκυρα αδυνατεί να κατανοήσει τους λόγους του αποκλεισμού της από συνομιλίες που σχετίζονται με τη θάλασσα, τονίζοντας: «Δεν μπορεί να υπάρξει κανένας δικαιολογημένος λόγος για αυτόν τον αποκλεισμό σε μια εποχή που ο Λίβανος ανοίγει διαύλους συνεργασίας με την Κύπρο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμμαχία με το εχθρικό Ισραήλ».
Υποψίες λόμπι και αμερικανικού παρασκηνίου
Ως προς το πολιτικό υπόβαθρο της συμφωνίας, τουρκικοί κύκλοι, που επικαλείται το δημοσίευμα, εκτιμούν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν άσκησαν ουσιαστική πίεση στον Λίβανο για την υπογραφή της. Αντιθέτως, θεωρούν ότι πρόκειται για πολιτικοοικονομική συμφωνία που ενορχηστρώθηκε από λιβανέζικο-ισραηλινές ομάδες λόμπι στην Ουάσιγκτον, με τον τραπεζίτη Αντούν Σεχνάουι να φέρεται ως κεντρικό πρόσωπο.
Εσωτερική λιβανική διάσταση και προεδρικός ρόλος
Οι εξελίξεις αυτές, σύμφωνα με πληροφορίες από κύκλους λήψης αποφάσεων στον Λίβανο, συνδέονται με την προσωπική στάση του Λιβανέζου προέδρου Ζοζέφ Αούν, ο οποίος φέρεται να πείστηκε να προχωρήσει με τη συμφωνία. Υποστηρίζεται ότι ο ίδιος, και όχι η κυβέρνηση, υπήρξε ο αρχιτέκτονας και υποστηρικτής μιας επιλογής που οδήγησε τον Λίβανο σε απώλεια χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων της αποκλειστικής οικονομικής του ζώνης. Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, εφάρμοσε τη διαδικασία μέσω κανονισμού που εκπόνησε ο πρωθυπουργός Ναουάφ Σαλάμ, κατόπιν πρότασης του προέδρου του Λιβάνου.
Επίσημη διαμαρτυρία και διεθνή φόρα
Όπως κάνει γνωστό η ίδια η λιβανέζικη εφημερίδα, τουρκική αντιπροσωπεία επισκέφθηκε τη Βηρυτό λίγες ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας, μεταφέροντας ρητά τις αντιρρήσεις της Άγκυρας στους Λιβανέζους αξιωματούχους. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αντιπροσωπεία υπογράμμισε ότι η Τουρκία εξετάζει το ενδεχόμενο επίσημης προσφυγής και διαμαρτυρίας σε διεθνή φόρα, θεωρώντας ότι η συμφωνία δεν σέβεται τα δικαιώματα των γειτονικών χωρών και δεν εδράζεται σε περιφερειακή συναίνεση.