Τι κάνουμε για το κλίμα;

Της
Ελένης Κωνσταντίνου
Ο πλανήτης εκπέμπει σήμα κινδύνου και εμείς, ως κοινωνία, επιμένουμε να το αγνοούμε.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, προειδοποίησε πρόσφατα, λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής για το κλίμα COP30, ότι η ανθρωπότητα έχει αποτύχει να συγκρατήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από τον κρίσιμο στόχο του 1,5°C. «Η υπέρβασή του είναι πλέον αναπόφευκτη», είπε, «με καταστροφικές συνέπειες για τον κόσμο».
Η δήλωση αυτή δεν είναι απλώς μια προειδοποίηση, είναι μια καταδίκη της συλλογικής μας αδράνειας. Μόνο 62 από τις 197 χώρες έχουν υποβάλει επικαιροποιημένα σχέδια δράσης για το κλίμα, ενώ οι μεγάλες δυνάμεις –ΗΠΑ, Κίνα, ΕΕ– αποδεικνύονται κατώτερες των περιστάσεων. Οι λομπίστες των ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν να επηρεάζουν πολιτικές αποφάσεις, την ώρα που η επιστήμη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: δεν υπάρχει χρόνος για άλλες καθυστερήσεις.
Κι ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο η μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρουσιάζεται ως «αναπόφευκτη επανάσταση», στην πράξη η πρόοδος παραμένει αποσπασματική και άνιση.
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας και εδώ η κυπριακή πραγματικότητα θα έλεγε κανείς ότι αφορά υποσχέσεις χωρίς πράξεις. Η Έκθεση Εφαρμογής Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας (EIR 2025) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Η Κύπρος βρίσκεται στο χαμηλότερο σκαλοπάτι των επιδόσεων της ΕΕ σε κρίσιμους περιβαλλοντικούς δείκτες.
Το 75% των αστικών αποβλήτων εξακολουθεί να καταλήγει σε χώρους ταφής, ενώ οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας καλύπτουν μόλις το 17% της κατανάλωσης.
Η Κύπρος, ένα από τα πιο άνυδρα κράτη-μέλη της ΕΕ, αντιμετωπίζει επιπλέον και σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση των υδάτων. Οι μονάδες αφαλάτωσης δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών αποθεμάτων, προειδοποιεί η Κομισιόν.
Η επικεφαλής του Τομέα Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ, Χριστίνα Νικολάου, επεσήμανε σε πρόσφατες δηλώσεις της πως η κυβέρνηση δεν διαθέτει ούτε τους πόρους ούτε τη βούληση για την πράσινη μετάβαση. Οι καθυστερήσεις, η απουσία στρατηγικού σχεδιασμού και η περιορισμένη διαφάνεια συνιστούν θεσμική αποτυχία και υπονομεύουν το ίδιο το μέλλον του τόπου. Η περιβαλλοντική πολιτική δεν μπορεί να παραμένει στο επίπεδο των διακηρύξεων.
Η πράσινη μετάβαση δεν είναι πολυτέλεια, είναι αναγκαιότητα επιβίωσης. Αφορά τη δημόσια υγεία, την οικονομία, την ποιότητα ζωής. Αν συνεχίσουμε να μετράμε χαμένους στόχους και ανεκπλήρωτες υποσχέσεις, το κόστος θα είναι ανυπολόγιστο όχι μόνο σε ευρώ, αλλά σε ζωές και ευκαιρίες.