Τζόζη Χριστοδούλου: Αποδόμηση στερεοτύπων και ενίσχυση της γυναικείας συμμετοχής

Περίπου 40 δράσεις έχουν ολοκληρωθεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής (ΕΣ) για την Ισότητα των Φύλων 2024 – 2026, η οποία περιλαμβάνει περίπου 60 δράσεις, αναφέρει σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Τζόζη Χριστοδούλου.
Παράλληλα, επισημαίνει «ότι για πρώτη φορά προωθούμε τα θέματα της ισότητας σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία», προσθέτοντας ότι υπάρχει στενή συνεργασία του Γραφείου της και με άλλους εταίρους, όπως το ΚΕΒΕ, η ΟΕΒ και η Ένωση Δήμων.
Εκφράζοντας την ικανοποίησή της για την πορεία υλοποίησης της Στρατηγικής, η Τζόζη Χριστοδούλου σημειώνει ότι βάσει υπουργικής απόφασης έχουν οριστεί λειτουργοί ισότητας σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία, με τους/τις οποίους/οποίες υπάρχει συντονισμός και συνεργασία επί καθημερινής βάσεως.
Εξηγεί ακόμη ότι στο πλαίσιο της Στρατηγικής, η οποία χαρακτηρίζεται από «ολιστική και οριζόντια προσέγγιση», γίνεται προσπάθεια να αποδομηθούν στερεότυπα μέσω της εκπαίδευσης, της δημιουργίας ενημερωτικών εκστρατειών και της συνεργασία με συμβούλους επαγγελματικής καθοδήγησης, έτσι ώστε τα παιδιά να συμβουλεύονται για τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό στη βάση ικανοτήτων και όχι στη βάση στερεοτύπων.
Την ίδια ώρα, η κ. Χριστοδούλου αναφέρει ότι υλοποιούνται πάρα πολλές εκστρατείες ενημέρωσης με γυναίκες που εργάζονται σε τομείς όπου συγκεντρώνονται λιγότερες γυναίκες (τεχνολογία, διπλωματία, ναυτιλία), τονίζοντας ότι «αποδομούμε στερεότυπα, προωθούμε γυναίκες-πρότυπα, ερχόμαστε να συμφιλιώσουμε την οικογενειακή και την επαγγελματική ζωή με πολιτικές όπως τη σταδιακή επέκταση του ολοήμερου σχολείου, την υποχρεωτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 και τη δημιουργία δομών βρεφονηπιακών σταθμών και δομών ηλικιωμένων από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας μέσα από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Αναφερόμενη στη φορολογική μεταρρύθμιση που υπερψήφισε η Βουλή, η Επίτροπος Ισότητας σημειώνει ότι υπολογίζεται ο μισθός της γυναίκας και του άντρα σε ένα σπίτι και με αυτόν τον τρόπο δίνεται ένα κίνητρο και στις γυναίκες να μπουν περισσότερο και πιο ενεργά στην αγορά εργασίας. Η φορολογική μεταρρύθμιση επίσης απευθύνεται προς τις μονογονεϊκές οικογένειες που δικαιούνται τις ίδιες εκπτώσεις, «άρα μπαίνει η οπτική της ισότητας και στη φορολογική μεταρρύθμιση», δηλώνει στο ΚΥΠΕ. Την ίδια ώρα, η Τζόζη Χριστοδούλου αναφέρει ότι το Γραφείο της συμμετέχει ενεργά στην Υπουργική Επιτροπή για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, ώστε να δοθεί η οπτική της ισότητας και στις συντάξεις και να μειωθεί το μεγάλο χάσμα μεταξύ γυναικών και ανδρών σε αυτό το θέμα.
Προσθέτει ότι το Υπουργείο Υγείας έχει εντάξει στο Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) την κατ’ οίκον επίσκεψη μαιών, κάνοντας λόγο για μια «πάρα πολύ σημαντική δράση, η οποία βοηθά στη συμφιλίωση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής».
Σε σχέση με την παρουσία και συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων λέει ότι το Γραφείο της, σε συνεργασία με τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, έχει επισκεφθεί όλους/όλες τους/τις αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων και έχει κάνει συγκεκριμένες και στοχευμένες εισηγήσεις που αφορούν στην αύξηση των γυναικών στα ψηφοδέλτια, η οποία ενδεχομένως θα έχει ως αποτέλεσμα και την αύξηση των γυναικών στη Βουλή.
Όπως εξηγεί, κάποιες από τις εισηγήσεις αφορούν στη δημιουργία δομών (π.χ. ενός βρεφονηπιακού σταθμού), είτε εντός του Κοινοβουλίου είτε εκτός, για την προσέλκυση περισσότερων νέων γυναικών και ενδεχομένως νέων ανδρών. «Ενδεχομένως θα μπορούσαν να συνεργαστούν όλα τα πολιτικά κόμματα μεταξύ τους για να δημιουργήσουν μία τέτοια δομή σε συνεργασία και με την Κυβέρνηση», προσθέτει. Παράλληλα, η κ. Χριστοδούλου αναφέρει ότι το Γραφείο της έχει εισηγηθεί την ποσόστωση στα ψηφοδέλτια, συνοδευόμενη από μέτρα που συμφιλιώνουν την οικογενειακή και την επαγγελματική ζωή, καθώς και τη δημιουργία ακαδημίας νέων για άτομα που θέλουν να ενεργοποιηθούν πολιτικά.
Επιπρόσθετα, σημειώνει ότι το Γραφείο της έχει εισηγηθεί να δημιουργηθεί ασφαλής χώρος στη Βουλή των Αντιπροσώπων για άτομα που γίνονται στόχος σεξιστικών επιθέσεων εντός του Κοινοβουλίου, επισημαίνοντας ότι η Βουλή «θα πρέπει να συνεργαστεί για να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο», στο πρότυπο της δήλωσης πολιτικής για μηδενική ανοχή σε σεξιστικές ή παρενοχλητικές συμπεριφορές στη βάση του φύλου, την οποία υπέγραψε η Κυβέρνηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη. Απαντώντας σε ερώτηση, η Τζόζη Χριστοδούλου αναφέρει ότι είχε συνάντηση με την Πρόεδρο της Βουλής, η οποία, όπως λέει, ήταν ανοικτή σε μια τέτοια συζήτηση.
Ακόμη, η Επίτροπος λέει ότι έχει ετοιμαστεί νομοσχέδιο για την ισόρροπη εκπροσώπηση γυναικών γιατρών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ), προσθέτοντας ότι έπεται ο έλεγχός του από τη Νομική Υπηρεσία, η έγκρισή του από το Υπουργικό Συμβούλιο και η κατάθεσή του στη Βουλή.
Απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για τα μέτρα πρέπει να εφαρμόσει η Κυβέρνηση προκειμένου να επέλθει η ισότητα στους μισθούς και η επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών, η Τζόζη Χριστοδούλου αναφέρει ότι πολύ πρόσφατα έχει αυξηθεί η άδεια μητρότητας επί πληρωμή και έχει επεκταθεί η γονική άδεια, προσθέτοντας ότι το Γραφείο της συζητά μαζί με το Υπουργείο Εργασίας την αύξηση της άδειας πατρότητας.
Την ίδια ώρα, σημειώνει ότι το μέχρι το τέλος του 2026 θα πρέπει να ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο οδηγία που αφορά στη διαφάνεια μεταξύ των εργαζομένων ως προς τους μισθούς τους, επισημαίνοντας ότι η εν λόγω οδηγία θα συμβάλει στη μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ γυναικών και ανδρών.
Κληθείσα να μιλήσει για τις ενέργειες του Γραφείου της για αντιμετώπιση των γυναικοκτονιών, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων αναφέρει ότι, λόγω και της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, εφαρμόζεται νόμος που αφορά στη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όπως εξηγεί, έχει δημιουργηθεί ο Εθνικός Συντονιστικός Φορέας για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας, ο οποίος βρίσκεται υπό τον συντονισμό και την παρακολούθηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, προσθέτοντας ότι «υπό την καθοδήγηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης γίνονται πάρα πολλά βήματα προς την πρόληψη του φαινομένου».
Επιπλέον, επισημαίνει ότι έχει δημιουργηθεί το Σπίτι της Γυναίκας, ένας διατμηματικός χώρος για τις γυναίκες που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή βίας μαζί με τα παιδιά τους, όπου υπάρχουν λειτουργοί πρώτης γραμμής (αστυνομία, ψυχολόγος και κοινωνικός λειτουργός), οι οποίοι μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση στα θύματα βίας, σημειώνοντας ότι εκπαιδεύονται συστηματικά λειτουργοί πρώτης γραμμής, όπως λειτουργοί υγείας και λειτουργοί κοινωνικής πρόνοιας. Αναφέρει επίσης ότι το Γραφείο της, σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, έχει ξεκινήσει μία σειρά συζητήσεων με λειτουργούς της Νομικής Υπηρεσίας, ενώ έχει αρχίσει συνεργασία και με την Ακαδημία Δικαστών.
Η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων τονίζει τη σημασία της δημιουργίας της εφαρμογής «Ελπίς» από την Αστυνομία, η οποία αφορά στις γυναίκες θύματα βίας που κινδυνεύουν. Σύμφωνα με στοιχεία της Αστυνομίας, έως τώρα 176 γυναίκες έχουν αποκτήσει πρόσβαση στην εφαρμογή, με 13 από αυτές να ζητούν βοήθεια μέσω αυτής, αναφέρει. «Το πιο σημαντικό είναι η πρόληψη, να μη χάσει καμία άλλη γυναίκα τη ζωή της», υπογραμμίζει.
Επιπρόσθετα, η Τζόζη Χριστοδούλου σημειώνει ότι γίνονται προσπάθειες από το Γραφείο της και από το Υπουργείο Δικαιοσύνης ώστε να ετοιμαστεί ενιαίο σύστημα συλλογής στατιστικών δεδομένων, που θα βοηθήσει στη χάραξη ακόμη πιο στοχευμένων πολιτικών και δράσεων που αφορούν στην πρόληψη. «Πέραν των εκστρατειών που υλοποιούμε μαζί με το Υπουργείο Δικαιοσύνης, είμαστε σε επαφή με νέους και νέες, όπου συζητάμε τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών, αποδομούμε στερεότυπα και προωθούμε τα θέματα της ισότητας, του σεβασμού και της ενσυναίσθησης μαζί με το Υπουργείο Παιδείας», συμπληρώνει.
Απαντώντας σε ερώτηση του ΚΥΠΕ για τις σεξιστικές συμπεριφορές που παρατηρούνται στη δημόσια σφαίρα και τις ενέργειες του Γραφείου της προκειμένου να περιοριστεί αυτό το φαινόμενο, η Επίτροπος αναφέρει ότι η Κύπρος είναι από τις πρώτες χώρες που από το 2021 έχουν υιοθετήσει νόμο που αφορά στην πρόληψη και καταπολέμηση του σεξισμού, συμπεριλαμβανομένου και του διαδικτυακού σεξισμού, προσθέτοντας ότι από το 2024 με υπουργική απόφαση έχει μεταφερθεί στο Γραφείο της η ευθύνη παρακολούθησης του εν λόγω νόμου. «Κρατούμε το θέμα συνεχώς στην επικαιρότητα, συζητούμε και αποδομούμε στερεότυπα και προβάλλουμε εκστρατείες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, επειδή ακριβώς γίνεται πιο συχνή ενημέρωση, οι πρώτες καταγγελίες από την ημέρα υιοθέτησης του νόμου έγιναν όταν μεταφέρθηκε η ευθύνη στο Γραφείο μας», εξηγεί.
Κληθείσα να πει αν εξετάζει την αύξηση των δημόσιών της παρεμβάσεων σε περιπτώσεις όπου μία γυναίκα υφίσταται σεξιστική συμπεριφορά στη δημόσια σφαίρα, αναφέρει ότι «βγαίνουμε αρκετά συχνά έξω. Μόλις δούμε ένα περιστατικό σεξιστικής συμπεριφοράς, γίνεται άμεση δημόσια παρέμβαση από το γραφείο μας». Παράλληλα, διευκρινίζει ότι το Γραφείο της δεν λαμβάνει οποιεσδήποτε καταγγελίες, εξηγώντας ότι «δεν είμαστε εποπτικός μηχανισμός», και ότι «ο ρόλος μας είναι καθαρά η υλοποίηση και ο συντονισμός πολιτικών και δράσεων της Κυβέρνησης».