Τέσσερις στρατηγικές ενεργειακές συμφωνίες στην P-TEC

Η σύνοδος P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο στην Αθήνα αποτέλεσε ορόσημο για τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου ανάμεσα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών της υπογράφηκαν τέσσερις σημαντικές συμφωνίες, οι οποίες επανασχεδιάζουν τον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
1. ExxonMobil – Helleniq Energy – Energean: Η πρώτη γεώτρηση στο Ιόνιο το 2027
Η ExxonMobil εισέρχεται με ποσοστό 60% στην κοινοπραξία των Helleniq Energy και Energean για το Οικόπεδο 2 στο Ιόνιο, σε συμφωνία που υπεγράφη από τους John Ardill, Ανδρέα Σιάμισιη και Μαθιό Ρήγα, παρουσία του Υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και της Αμερικανίδας πρέσβειρας Kimberly Gilfoil.
Η πρώτη ερευνητική γεώτρηση αναμένεται στις αρχές του 2027, σηματοδοτώντας την επιστροφή των γεωτρήσεων στην Ελλάδα μετά από δύο δεκαετίες.
Ο κ. Παπασταύρου τόνισε ότι η συμφωνία «φέρνει νέες δυνατότητες για ερευνητικές γεωτρήσεις και εγχώριες πηγές ενέργειας», ενισχύοντας τον στόχο για ενεργειακή αυτάρκεια της Ευρώπης.
2. ΔΕΠΑ Εμπορίας – AKTOR – Venture Global: Το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο LNG στη ΝΑ Ευρώπη
Η δεύτερη συμφωνία υπεγράφη από την ATLANTIC – SEE LNG TRADE Α.Ε., κοινοπραξία της ΔΕΠΑ Εμπορίας (40%) και του Ομίλου AKTOR (60%), με την αμερικανική Venture Global Inc., για προμήθεια LNG διάρκειας 20 ετών.
Η συμφωνία αφορά την προμήθεια 0,5 έως 1,5 εκατ. τόνων LNG ετησίως από το 2030, με εξαγωγές προς Ρουμανία και Ουκρανία μέσω συνεργασιών με τις εταιρείες Naftogaz of Ukraine, NOVA Power & Gas και Transgaz.
Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια συμφωνία αμερικανικού LNG στην Ελλάδα, που εδραιώνει τη χώρα ως εξαγωγικό κόμβο ενέργειας για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς, CEO της ΔΕΠΑ, μίλησε για «ιστορική μετάβαση από το όραμα στην πράξη», ενώ ο Αλέξανδρος Εξάρχου, CEO της AKTOR, τόνισε ότι η συμφωνία «μετατρέπει την Ελλάδα σε σημείο αναφοράς του νέου κάθετου διαδρόμου για το αμερικανικό αέριο».
3. Οι Διαχειριστές του Κάθετου Διαδρόμου: Οι υπογραφές για το Route 2
Η τρίτη συμφωνία αφορά την υπογραφή της κοινής επιστολής των Διαχειριστών του Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Corridor), που συνδέει Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία.
Οι ΔΕΣΦΑ, Bulgartransgaz, Transgaz, Vestmoldtransgaz, Gas TSO of Ukraine και ICGB AD δεσμεύθηκαν στην υλοποίηση δύο νέων προϊόντων διασυνοριακής δυναμικότητας (Route 2 και Route 3), με στόχο την έναρξη λειτουργίας έως τον Απρίλιο του 2026.
Η πρωτοβουλία, παρουσία των Υπουργών Ενέργειας και Εσωτερικών των ΗΠΑ, Chris Wright και Doug Burgum, εντάσσει τον Διάδρομο Trans-Balkan στη στρατηγική διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού της ΕΕ και ενισχύει την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης.
4. Διακήρυξη Οικονομικής Ασφάλειας Ελλάδας – ΗΠΑ
Στο διπλωματικό σκέλος της συνόδου, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Χάρης Θεοχάρης και ο Αμερικανός ομόλογός του Jacob Helberg υπέγραψαν Διακήρυξη για την Οικονομική Ασφάλεια, που σηματοδοτεί το επόμενο στάδιο της διατλαντικής συνεργασίας.
Η Διακήρυξη προβλέπει στήριξη επενδύσεων σε ηλεκτροπαραγωγή, δίκτυα και εφοδιαστικές αλυσίδες, αναγνωρίζοντας την Ελλάδα ως στρατηγικό κόμβο για ανθεκτικές αλυσίδες αξίας.
Ο κ. Helberg δήλωσε ότι «η Ελλάδα είναι ο φυσικός εταίρος επιλογής των ΗΠΑ», ενώ η κ. Gilfoil έκανε λόγο για «μια νέα εποχή διπλωματίας που φέρνει ειρήνη και πρόοδο».
Ο Χάρης Θεοχάρης υπογράμμισε πως η Ελλάδα «παραμένει αξιόπιστος εταίρος και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ», προωθώντας την τεχνολογική πρόοδο προς όφελος της δημοκρατίας και της ευημερίας.