Στη Βουλή ο ΥΠΟΙΚ: Ο προϋπολογισμός 2026 θα είναι αναπτυξιακός με έλεγχο τιμών και χρέους

Ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2026 παρουσιάστηκε την Πέμπτη ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής από τον Υπουργό Οικονομικών Μάκη Κεραυνό, με την κυβέρνηση να δίνει έμφαση στη δημοσιονομική σταθερότητα, τη μείωση του δημόσιου χρέους, τη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος και τη διατήρηση του πληθωρισμού κοντά στο 2% τα επόμενα χρόνια.
Ο Υπουργός τόνισε ότι πρόκειται για τον τρίτο προϋπολογισμό της κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος έχει καταρτιστεί με βάση το νέο πλαίσιο Οικονομικής Διακυβέρνησης της ΕΕ. Στόχος, όπως είπε, είναι να ενισχυθεί η οικονομική σταθερότητα, η κοινωνική συνοχή και η βιώσιμη ανάπτυξη, μέσα σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αβεβαιότητας και πληθωριστικών πιέσεων διεθνώς.
Σταθερή ανάπτυξη, χαμηλή ανεργία, ελεγχόμενος πληθωρισμός
Ο κ. Κεραυνός ανέφερε ότι, παρά τις διεθνείς προκλήσεις, η κυπριακή οικονομία διατηρεί τη δυναμική της με:
- Ρυθμό ανάπτυξης 3,6% στο πρώτο εξάμηνο του 2025
- Αύξηση επενδύσεων κατά 10,4%
- Ισχυρά δημοσιονομικά πλεονάσματα (3,3% το 2025 και 3,0% το 2026)
Για την περίοδο 2026–2028, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται στο 3,1% το 2026, 3,0% το 2027 και 2,9% το 2028, ενώ η ανεργία αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 4,6%, πέφτοντας στο 4,5% το 2028.
Κρίσιμο για την αγοραστική δύναμη των πολιτών, ο πληθωρισμός προβλέπεται, σύμφωνα με τον Υπουργό, να σταθεροποιηθεί κοντά στο 2% την επόμενη τριετία, στοιχείο που συνδέεται άμεσα με τον σχεδιασμό για στοχευμένα μέτρα στήριξης και συγκράτηση των τιμών.
Πλεονάσματα και μείωση δημόσιου χρέους
Το δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2026 αναμένεται πλεονασματικό στο 2,9% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται στο 4,3% του ΑΕΠ. Τα πλεονάσματα αυτά, όπως τόνισε, επιτρέπουν ασφαλή χρηματοδότησης της κυβέρνησης, συμβάλλοντας στη συνεχή αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους.
Το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί στο 50,9% το 2026, από 55,3% το 2025, πολύ χαμηλότερα από τον αρχικό στόχο για 60% στο τέλος του 2026. Ο Υπουργός σημείωσε ότι η επιλογή για δημιουργία πλεονασμάτων σε συνθήκες αβεβαιότητας είναι συνειδητή πολιτική απόφαση ώστε να υπάρχουν ασφαλή αποθέματα για απρόβλεπτες κρίσεις.
Παράλληλα, επισήμανε ότι η Κύπρος λειτουργεί εντός του νέου πλαισίου της ΕΕ, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει καθορίσει μέσο όρο αύξησης καθαρών πρωτογενών δαπανών 5,2% για την περίοδο 2024–2028, ένα από τα υψηλότερα μεταξύ των κρατών-μελών, λόγω της καλής μακροοικονομικής εικόνας.
Μέτρα για κόστος ζωής, ακρίβεια και ανακούφιση νοικοκυριών
Ο Υπουργός στάθηκε ιδιαίτερα στα μέτρα κατά της ακρίβειας που επηρεάζουν άμεσα τις τιμές βασικών αγαθών και υπηρεσιών, τα οποία –όπως είπε– εξηγούν και μέρος της απόκλισης στις δαπάνες σε σχέση με τους αρχικούς στόχους.
Ανέφερε ειδικότερα:
- Παράταση μηδενικού ΦΠΑ σε αριθμό βασικών αγαθών
- Μείωση ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από 19% σε 9%
- Επιχορήγηση κόστους ενέργειας για χιλιάδες νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις
- Μέτρα ανακούφισης μετά τις πυρκαγιές στην ορεινή Λεμεσό (σχεδόν €90 εκατ. σε αποζημιώσεις)
Παράλληλα, υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση στήριξε έμπρακτα τους κουρεμένους καταθέτες και κατόχους αξιογράφων, μέσω μερικής αναπλήρωσης που ξεκίνησε το 2025, με χορηγία €50 εκατ. στο Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης να περιλαμβάνεται και στον Προϋπολογισμό του 2026.
Φορολογική μεταρρύθμιση με στόχο τη μεσαία τάξη και την ανταγωνιστικότητα
Κεντρικό στοιχείο της πολιτικής της κυβέρνησης αποτελεί ο φορολογικός μετασχηματισμός, με τα σχετικά νομοσχέδια να βρίσκονται ενώπιον της Βουλής. Ο Υπουργός ανέφερε ότι η μεταρρύθμιση στοχεύει:
- Στη μείωση του φορολογικού βάρους των νοικοκυριών
- Στην ενίσχυση της μεσαίας τάξης και των οικογενειών με παιδιά
- Στην προώθηση της γυναικείας απασχόλησης
- Στην στήριξη της ιδιόκτητης κατοικίας
- Στην ενθάρρυνση «πράσινων» επενδύσεων και ηλεκτρικών οχημάτων
Προβλέπονται εκπτώσεις φόρου, όπως:
- €1.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο ή φοιτητή, με διπλή έκπτωση για παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών
- €1.500 για τόκους στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας ή ενοίκιο κύριας κατοικίας
- €1.000 για πράσινες επενδύσεις στην οικία και για ηλεκτρικά οχήματα
Για τις επιχειρήσεις, το σχέδιο προβλέπει:
- Κατάργηση λογιζόμενης διανομής μερισμάτων
- Μείωση φορολογίας στα πραγματικά μερίσματα από 17% σε 5%
- Αναπροσαρμογή εταιρικού φόρου στο 15%, σε ευθυγράμμιση με τα διεθνή πρότυπα
Ο Υπουργός υπογράμμισε ότι πρόκειται για συνειδητή επιλογή πολιτικής υπέρ της κυπριακής επιχειρηματικότητας, με στόχο τη διόρθωση στρεβλώσεων, τη θωράκιση του παραγωγικού ιστού και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας.
Προτεραιότητες: κοινωνική πολιτική, επενδύσεις και πράσινη μετάβαση
Στις προτεραιότητες του Προϋπολογισμού 2026, ο Υπουργός κατέγραψε:
- Διατήρηση πλεονασματικού ισοζυγίου, ως ασπίδα έναντι κρίσεων
- Συγκράτηση απασχόλησης στο Δημόσιο, με το μισθολογικό κόστος στο 27,5% των δαπανών (από 30–35% ιστορικά)
- Συνέχιση της πτωτικής πορείας του χρέους, ώστε να απελευθερωθούν πόροι για παραγωγικές επενδύσεις, κοινωνική πολιτική και Άμυνα
- Πράσινη μετάβαση και ψηφιακός μετασχηματισμός, με έργα μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και άλλων ευρωπαϊκών ταμείων
- Αντιμετώπιση διαρθρωτικών προκλήσεων όπως η λειψυδρία, που επηρεάζει τον γεωργικό και τουριστικό τομέα
- Ενίσχυση ενός υγιούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, που να χρηματοδοτεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις χωρίς να δημιουργεί νέους κινδύνους
Μέχρι σήμερα, η Κύπρος έχει εισπράξει €568 εκατ. από το RRF, που αντιστοιχούν στο 46,6% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη τα αιτήματα για επόμενες δόσεις.
Κοινωνικές δαπάνες και στήριξη ευάλωτων ομάδων
Ο Προϋπολογισμός προβλέπει για το 2026:
- Πρωτογενείς δαπάνες €10,7 δισ., αυξημένες κατά 5%
- Αναπτυξιακές δαπάνες αυξημένες κατά 4,7%
- Αύξηση κοινωνικών παροχών κατά 6,7%, περιλαμβανομένων Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας
Για την τριετία 2026–2028, η κυβέρνηση προγραμματίζει χορηγίες €6,82 δισ. υπέρ ευάλωτων και συγκεκριμένων ομάδων, μεταξύ άλλων:
- Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα: €615 εκατ.
- Επίδομα τέκνου: €412,4 εκατ.
- Κοινωνική σύνταξη: €338,5 εκατ.
- «Μικρή επιταγή» σε συνταξιούχους: €285 εκατ.
- Παροχές στέγασης: €286 εκατ.
- Φοιτητικό επίδομα: €144 εκατ.
- Νέα επιδόματα για αναπήρους: €106 εκατ. επιπρόσθετα των ήδη €172,2 εκατ.
Ο Υπουργός υπογράμμισε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση και ο Κρατικός Προϋπολογισμός 2026 στοχεύουν σε δικαιότερη κατανομή βαρών και εισοδήματος, ενισχύοντας τη μεσαία τάξη και όσους έχουν περισσότερο ανάγκη, σε ένα περιβάλλον σταδιακής αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού και προσπάθειας για σταθεροποίηση των τιμών.
Κλείνοντας, κάλεσε τα κόμματα να υπερψηφίσουν τον Προϋπολογισμό, τον οποίο χαρακτήρισε «επένδυση στο μέλλον της χώρας», για ένα σταθερό, δημιουργικό και αισιόδοξο αύριο.