Στην Ολομέλεια το Νέο Σχέδιο Αξιολόγησης, παρά τις έντονες αντιδράσεις των εκπαιδευτικών

Το νέο Σχέδιο Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών, που οδηγείται αύριο προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής παρά τις έντονες αντιδράσεις εκπαιδευτικών οργανώσεων, προκαλεί έντονη ανησυχία για την έλλειψη ουσιαστικού θεσμικού διαλόγου, την προώθηση τροποποιήσεων χωρίς παιδαγωγική τεκμηρίωση και την επιβολή αυστηρών κριτηρίων αξιολόγησης, ενώ επιβαρύνει οικονομικά και διοικητικά τα σχολεία, αυξάνοντας τις θέσεις Επιθεωρητών, χωρίς ουσιαστική στήριξη Διευθυντών και προσωπικού, ενισχύοντας τον επιθεωρητισμό και την αναξιοκρατία, μετατρέποντας τα σχολεία σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς, γεγονός που κινδυνεύει να υπονομεύσει τη λειτουργικότητα και την αξιοπιστία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και να δημιουργήσει ένταση στην Παιδεία.
Της Ελένης Κωνσταντίνου
Στην τελική ευθεία μπαίνει το νέο Σχέδιο Αξιολόγησης Εκπαιδευτικών, το οποίο οδηγείται τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση, παρά τη σαφή και επανειλημμένη αντίθεση των εκπαιδευτικών οργανώσεων. Όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα συγκλίνουν στο ότι το νομοσχέδιο θα υπερψηφιστεί από την πλειοψηφία των κομμάτων, γεγονός που προοιωνίζεται μια περίοδο έντασης και αναταραχής στον χώρο της Παιδείας.
Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις κάνουν λόγο για μια διαδικασία πρωτοφανή για τα κυπριακά δεδομένα, τόσο ως προς τον τρόπο που προωθήθηκε το νομοσχέδιο όσο και ως προς την ουσία του περιεχομένου του. Κοινός παρονομαστής των τοποθετήσεών τους είναι η απουσία ουσιαστικού θεσμικού διαλόγου, η επίκληση εκβιαστικών χρονοδιαγραμμάτων λόγω ευρωπαϊκών κονδυλίων και η προώθηση ενός σχεδίου που, όπως υποστηρίζουν, δεν είναι ούτε παιδαγωγικά τεκμηριωμένο ούτε λειτουργικά εφαρμόσιμο. Μάλιστα, εκτιμούν ότι και οι τροποποιήσεις που ενσωματώθηκαν από πλευράς ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ το κάνουν πολύ χειρότερο από το αρχικό κείμενο που προώθησε το ΥΠΑΝ. Τώρα, αυτό που αναμένουν είναι τις όποιες τροπολογίες προωθήσει το ΑΚΕΛ, ευελπιστώντας ότι θα βελτιώσουν τον τελικό σχεδιασμό.
Ιδιαίτερα αιχμηρή ήταν η τοποθέτηση της Παγκύπριας Συνδιάσκεψης των Γενικών Αντιπροσώπων της ΟΕΛΜΕΚ (ΠΣΓΑ). Στο ψήφισμα που εγκρίθηκε, η Οργάνωση καταγγέλλει ότι το νομοσχέδιο προωθείται ερήμην των άμεσα επηρεαζόμενων, χωρίς να έχει προηγηθεί ο προβλεπόμενος θεσμικός διάλογος, παρότι μεταβάλλει ουσιωδώς τους όρους εργασίας των εκπαιδευτικών. Μάλιστα, ξεκαθαρίζει ότι εάν δεν αλλάξουν τα δεδομένα, τότε θα κλιμακωθούν τα μέτρα, μη αποκλειόμενης και της απεργίας.
Σύμφωνα με την ΟΕΛΜΕΚ, το προτεινόμενο πλαίσιο βρίθει κενών και ασαφειών, οι οποίες -όπως έχει αναγνωριστεί ακόμη και εντός της Βουλής- παραπέμπονται σε μελλοντική Επιτροπή Παρακολούθησης, μετά την ψήφιση του νόμου. Μάλιστα, η ίδια η Υπουργός Παιδείας έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο κατάθεσης τροποποιητικών Κανονισμών εντός τριετίας, γεγονός που ενισχύει, σύμφωνα με τις οργανώσεις, την κριτική ότι το νομοσχέδιο οδηγείται σε ψήφιση χωρίς να είναι ολοκληρωμένο.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα δεν έχουν καθοριστεί τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογούνται όλοι οι εκπαιδευτικοί. Παράλληλα, οι Οργανώσεις υποστηρίζουν ότι το νέο σύστημα όχι μόνο δεν θεραπεύει τις παθογένειες του υφιστάμενου πλαισίου, αλλά ενισχύει τον επιθεωρητισμό, διευρύνει την αναξιοκρατία και μετατρέπει τα σχολεία σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς παραγωγής εκθέσεων και βαθμολογιών.
Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο σχέδιο έχει ήδη απορριφθεί από τη συντριπτική πλειοψηφία των καθηγητών στο δημοψήφισμα της 29ης Μαΐου 2025, γεγονός που, σύμφωνα με την ΟΕΛΜΕΚ, καθιστά πολιτικά και θεσμικά προβληματική τη συνέχιση της διαδικασίας χωρίς ουσιαστικές αλλαγές.
Την ίδια στιγμή, έντονη δυσαρέσκεια εκφράζει και η ΠΟΕΔ, αν και, όπως παραδέχθηκε η πρόεδρός της, Μύρια Βασιλείου, ήταν αναμενόμενη η τελική εικόνα από τις τροπολογίες που προώθησαν συγκεκριμένα κόμματα και παρά το γεγονός ότι η Οργάνωση είχε εκ νέου συναντήσεις μαζί τους. Επίσης, ο Γενικός Γραμματέας της Οργάνωσης και μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της Α.Κί.ΔΑ., Χάρης Χαραλάμπους, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου έχει ουσιαστικά διαμορφωθεί από την πλειοψηφία των κομμάτων ΔΗΣΥ – ΔΗΚΟ – ΔΗΠΑ στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής και οδηγείται στην Ολομέλεια χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις βασικές εισηγήσεις των εκπαιδευτικών οργανώσεων.
Ο ίδιος προειδοποίησε ότι, εάν η τελική ψήφιση δεν διορθώσει τις σοβαρές στρεβλώσεις του σχεδίου, την αποκλειστική ευθύνη για την όποια αναστάτωση στην Παιδεία τους επόμενους μήνες θα φέρουν τα συγκεκριμένα κόμματα, τα οποία –όπως ανέφερε– αγνόησαν τόσο τις Οργανώσεις όσο και το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας.
Ιδιαίτερα προβληματική χαρακτηρίζεται από τις οργανώσεις η εξέλιξη που αφορά την αριθμητική αξιολόγηση. Όπως σημειώνεται, το τελικό κείμενο που διαμορφώθηκε μονομερώς από την πλειοψηφία των κομμάτων καθιστά το πλαίσιο ακόμη πιο αυστηρό και δυσμενές από αυτό που αρχικά κατέθεσε το ΥΠΑΝ, χωρίς καν τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου.
Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται και η οικονομική διάσταση του νέου συστήματος. Περίπου το 75% του συνολικού κόστους των €12,9 εκατομμυρίων κατευθύνεται στην αύξηση κατά 55 των θέσεων Επιθεωρητών, επιβαρύνοντας το κρατικό μισθολόγιο με περίπου €8 εκατομμύρια ετησίως. Αντίθετα, δεν προβλέπεται καμία ουσιαστική στήριξη των σχολικών μονάδων, ούτε σε επίπεδο χρόνου, ούτε σε διοικητική αποφόρτιση, ούτε με τη δημιουργία πρόσθετων θέσεων.
Οι Οργανώσεις προειδοποιούν ότι το νέο πλαίσιο επιβάλλει στα διευθυντικά στελέχη έναν τεράστιο όγκο νέων, απαιτητικών και χρονοβόρων καθηκόντων, σε μια περίοδο που ήδη παρατηρείται μειωμένο ενδιαφέρον για τη διεκδίκηση θέσεων Διευθυντών. Όπως επισημαίνεται, το σύστημα, όπως έχει σχεδιαστεί, δεν είναι λειτουργικά εφαρμόσιμο.
Τι προνοεί το νέο σχέδιο
Καθήκοντα Διευθυντικών Στελεχών (Διευθυντών, Βοηθών Διευθυντών Α’) στο νέο Σχέδιο Αξιολόγησης
Θέση: Διευθυντής
•Παιδαγωγικός ρόλος
-Γενική παιδαγωγική ευθύνη σχολείου
-Παροχή καθοδήγησης και ανατροφοδότησης
•Ρόλος στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών
-Συμμετοχή στη διαμορφωτική αξιολόγηση
-Συμμετοχή στην τελική (αριθμητική) αξιολόγηση εκπαιδευτικών (15%)
-Συμμετοχή στην αξιολόγηση παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας (Μόνιμοι επί Δοκιμασία)
-Επισκέψεις στην τάξη (ατομικές ή κοινές με Επιθεωρητή, δύο (2) στην αριθμητική αξιολόγηση και απροσδιόριστος αριθμός στη διαμορφωτική αξιολόγηση)
– Σύνταξη ενδιάμεσων και τελικών εκθέσεων
•Διοικητικά / λοιπά καθήκοντα
-Συνολική ευθύνη λειτουργίας σχολείου
-Συμμετοχή στην εσωτερική αξιολόγηση και στο σχέδιο βελτίωσης
-Ενημέρωση προσωπικού για αποτελέσματα εξωτερικής αξιολόγησης
•Πώς αξιολογείται ο ίδιος;
-Τελική αξιολόγηση από δύο Επιθεωρητές (50% + 50%)
-Διαμορφωτική καθοδήγηση από Επιθεωρητή
Θέση: Βοηθός Διευθυντής Α’
•Παιδαγωγικός ρόλος
-Ρόλος Παιδαγωγικού Συμβούλου
-Στήριξη και καθοδήγηση εκπαιδευτικών
•Ρόλος στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών
-Συμβουλευτικός ρόλος στη διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση
-Συμβουλευτικός ρόλος στην αξιολόγηση Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας (Μόνιμοι επί Δοκιμασία)
-Συμμετοχή σε ομάδες στήριξης εκπαιδευτικών
•Διοικητικά / λοιπά καθήκοντα
-Συντονισμός προγράμματος συνεχούς επαγγελματικής μάθησης
-Διασύνδεση αξιολόγησης – επιμόρφωσης
•Πώς αξιολογείται ο ίδιος;
-Αξιολόγηση από Επιθεωρητή (85%) και Διευθυντή (15%)
-Διαμορφωτική από Επιθεωρητή και Διευθυντή
Πώς γίνεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πραγματοποιείται με συνδυασμό παιδαγωγικής παρακολούθησης, γραπτής τεκμηρίωσης και αριθμητικής βαθμολόγησης, με προκαθορισμένες διαδικασίες και ρόλους.
•Φορείς αξιολόγησης
-Επιθεωρητής-Αξιολογητής
-Διευθυντής σχολικής μονάδας
Η αξιολόγηση του Επιθεωρητή έχει βαρύτητα 85% και του Διευθυντή 15%.
Η πρώτη τελική αριθμητική αξιολόγηση γίνεται μετά τη μονιμοποίηση και τη συμπλήρωση 8 ετών υπηρεσίας. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ανά τριετία.
Κατά το έτος αξιολόγησης:
-Πραγματοποιούνται δύο επισκέψεις στην τάξη: μία κοινή (Επιθεωρητής & Διευθυντής) και μία χωριστή
-Ο εκπαιδευτικός ενημερώνεται εκ των προτέρων
-Σε κάθε επίσκεψη συμπληρώνεται έντυπο αξιολόγησης με συγκεκριμένα κριτήρια
-Συντάσσονται δύο γραπτές εκθέσεις (μία ανά επίσκεψη), καθεμία με βαρύτητα 50%
-Οι εκθέσεις κοινοποιούνται στον εκπαιδευτικό και καταχωρίζονται στον υπηρεσιακό του φάκελο