«Σε μια βάση φιλίας» η συνάντηση Ερντογάν και Πάπα

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Πάπας Λέων ΙΔ΄, έστειλαν μηνύματα για διάλογο, θρησκευτική συνύπαρξη και παγκόσμια ειρήνη, στις κοινές δηλώσεις τους, την Πέμπτη, στην Άγκυρα, στο πλαίσιο της πρώτης επίσημης επίσκεψης του νέου Ποντίφικα στο εξωτερικό.
Ο κ. Ερντογάν εξέφρασε «μεγάλη ικανοποίηση» που φιλοξενεί τον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ και την αντιπροσωπεία του στην Τουρκία, υπογραμμίζοντας ότι το γεγονός πως η πρώτη του επίσημη επίσκεψη στο εξωτερικό είναι στην Τουρκία, είναι «από κάθε άποψη πολύ σημαίνουσα».
Ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε ότι η επίσκεψη πραγματοποιείται «σε εξαιρετικά κρίσιμη χρονική στιγμή», τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, με την ανθρωπότητα, όπως είπε, να βρίσκεται σε φάση «επιτάχυνσης της αναζήτησης προσανατολισμού», σε μια περίοδο κατά την οποία «οι αβεβαιότητες αυξάνονται» και οι εντάσεις «από την Ασία μέχρι την Αφρική, από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Ανατολική Ευρώπη» κλιμακώνονται.
Ο ίδιος εξέφρασε την ευχή η επίσκεψη να συμβάλει στην ενίσχυση των «παλαιών και βαθιών σχέσεων» μεταξύ Τουρκίας και Βατικανού «σε μια βάση φιλίας, συνεργασίας και αμοιβαίας κατανόησης», αλλά και στην «ενίσχυση των ελπίδων για ειρήνη στον κόσμο».
Ο Ταγίπ Ερντογάν επέμεινε ιδιαίτερα στον ρόλο της Τουρκίας ως γέφυρας Ανατολής–Δύσης, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα βρίσκεται «στην καρδιά τριών ηπείρων» και λειτουργεί ως «γέφυρα μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών και πίστεων».
«Είμαστε μια χώρα που αντλεί έμπνευση από τον δικέφαλο τον διπλό σελτζουκικό αετό, με το πρόσωπο και τον προσανατολισμό της στραμμένα τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση» σημείωσε, προσθέτοντας ότι στα εδάφη όπου ζουν «εδώ και χίλια χρόνια» άνθρωποι κάθε φυλής, θρησκείας, δόγματος και καταγωγής, «όλοι έζησαν χωρίς φόβο και χωρίς καταπίεση».
Ο Τούρκος Πρόεδρος ανέφερε ως ζωντανά παραδείγματα αυτής της συνύπαρξης πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Αντιόχεια, η Μαρντίν και το Ντιγιάρμπακιρ, «όπου κανείς μπορεί να δει τζαμιά, εκκλησίες και συναγωγές να στέκουν η μία δίπλα στην άλλη».
«Δεν θεωρούμε τις πολιτισμικές, θρησκευτικές ή εθνοτικές διαφορές στοιχείο διαίρεσης, αλλά πηγή πλούτου», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι «κάθε πολίτης, ανεξαρτήτως θρησκείας, δόγματος ή καταγωγής, είναι πολίτης πρώτης κατηγορίας στην Τουρκική Δημοκρατία».
Στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους, σύμφωνα με τον Ταγίπ Ερντογάν, συζήτησαν τόσο τις διμερείς σχέσεις όσο και «επίκαιρα ζητήματα που άπτονται της κοινής συνείδησης της ανθρωπότητας».
Ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε στο προσφυγικό, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία, όπως στη Συρία έτσι και στην Ουκρανία, «άνοιξε την πόρτα της σε πρόσφυγες και ιδίως σε παιδιά-θύματα πολέμου»,
Σε σχέση με τις προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου Ρωσίας–Ουκρανίας, είπε ότι η Άγκυρα «παρακολουθεί στενά τη νέα κινητικότητα και προσπαθεί να προσφέρει κάθε αναγκαία στήριξη και συμβολή».
Για τη Συρία ανέφερε πως στηρίζει «τα βήματα προς μια χώρα όπου διαφορετικές πίστεις, κουλτούρες, δόγματα και εθνοτικές ομάδες θα ζουν σε ειρήνη».
Ιδιαίτερο βάρος έδωσε στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, λέγοντας ότι «στην καρδιά του κλίματος μόνιμης ειρήνης στην περιοχή μας βρίσκεται το Παλαιστινιακό».
Κατηγόρησε την Κυβέρνηση του Ισραήλ ότι «εδώ και μήνες βομβαρδίζει αδιακρίτως πολιτικούς στόχους, ανάμεσά τους εκκλησίες, τζαμιά, νοσοκομεία και σχολεία» και υπενθύμισε ότι μεταξύ των πληγεισών θρησκευτικών δομών ήταν και η «μοναδική καθολική εκκλησία στη Γάζα, η εκκλησία της Αγίας Οικογένειας», εκφράζοντας εκ νέου τα συλλυπητήριά του.
Στο σημείο αυτό επεσήμανε ότι η Άγκυρα «εκτιμά ιδιαίτερα» τη «σταθερή στάση» του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ και των προκατόχων του στο θέμα της Παλαιστίνης.
Ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε επίσης λόγο για άνοδο της ισλαμοφοβίας και της ξενοφοβίας στη Δύση και είπε πως η Τουρκία «εδώ και καιρό» προειδοποιεί για αυτή την απειλή, και συνέδεσε τη στάση της Αγίας Έδρας μετά τη Β΄ Σύνοδο του Βατικανού με την ανάγκη για «καλές σχέσεις με τους πιστούς άλλων θρησκειών».
Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε θετικά στον μακαριστό Πάπα Φραγκίσκο, σημειώνοντας ότι δεν υιοθέτησε «συγκρουσιακή ρητορική του Ψυχρού Πολέμου» στους θρησκευτικούς κύκλους και ότι το κείμενο «περί ανθρώπινης αδελφοσύνης» που είχε συντάξει «άνοιξε νέο δρόμο».
Ο Τούρκος Πρόεδρος συνέδεσε τη σημερινή επίσκεψη με την πρωτοβουλία «Συμμαχία των Πολιτισμών» υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που ξεκίνησε με κοινό βήμα Τουρκίας και Ισπανίας, ως «απτό παράδειγμα» της τουρκικής ευαισθησίας απέναντι στη ρητορική «σύγκρουσης πολιτισμών».
Από την πλευρά του, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄είπε ότι η Αγία Έδρα «δεν επιθυμεί μόνο να συντηρεί τις σχέσεις της με την Τουρκική Δημοκρατία», αλλά «να εργαστεί από κοινού για την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου».
Στάθηκε στον συμβολισμό του λογότυπου του ταξιδιού του, στο οποίο δεσπόζει η εικόνα μιας γέφυρας πάνω από τον Βόσπορο.
«Η γέφυρα αυτή εκφράζει με πολύ όμορφο τρόπο τον ιδιαίτερο ρόλο της χώρας σας. Η Τουρκία έχει σημαίνουσα θέση όχι μόνο στο παρόν και το μέλλον της Μεσογείου και ολόκληρου του κόσμου, αλλά πάνω απ’ όλα τιμά και την εσωτερική της ποικιλομορφία», ανέφερε.
Μιλώντας για την εικόνα της γέφυρας, ο Ποντίφικας σημείωσε ότι «συνδέει την Τουρκία με τον ίδιό της τον εαυτό, ενώνοντας τις διαφορετικές περιοχές της χώρας και σχηματίζοντας, κατά κάποιο τρόπο, ένα σημείο σύγκλισης ευαισθησιών».
Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ είπε ότι οι Χριστιανοί που ζουν στην Τουρκία «είναι επίσης Τούρκοι και αποτελούν μέρος της τουρκικής ταυτότητας», προσθέτοντας ότι και ο Άγιος Ιωάννης ΚΓ΄, ο οποίος υπηρέτησε ως απεσταλμένος του Βατικανού στην Κωνσταντινούπολη και είναι ευρύτερα γνωστός και ως ‘Τούρκος Πάπας’, «έτρεφε βαθύ σεβασμό για αυτή την ταυτότητα».
Αναφερόμενος στην πορεία της Καθολικής Εκκλησίας και της κοινωνίας από τότε μέχρι σήμερα, σημείωσε ότι «αναμφίβολα έχουν γίνει μεγάλα βήματα», όμως τα λόγια εκείνης της εποχής «εξακολουθούν να ηχούν δυνατά» και να εμπνέουν αυτό που ο Πάπας Φραγκίσκος ονόμασε «κουλτούρα της συνάντησης» – ένα «πιο ανοιχτό, φιλόξενο και ειλικρινές τρόπο σκέψης».
Επεσήμανε ότι η γνήσια αγάπη «αμφισβητεί το πνεύμα της σκληρότητας και της εκδίκησης» και στη θέση του ζητά να επικρατήσουν η δικαιοσύνη, η συμπόνια, η αλληλεγγύη που, όπως είπε, «αποτελούν τα πραγματικά κριτήρια της ανθρώπινης ανάπτυξης».
Ο Πάπας απηύθυνε και μήνυμα προς τον Ταγίπ Ερντογάν, εκφράζοντας την ευχή του «η Τουρκία να καταστεί πηγή σταθερότητας και προσέγγισης των λαών» σε μια περίοδο κατά την οποία «οι διεθνείς εντάσεις απειλούν να βαθύνουν περαιτέρω τα χάσματα μεταξύ κοινωνιών και θρησκειών».
Τόνισε ότι η Τουρκία είναι «τόπος όπου τέμνονται η Ανατολή και η Δύση, η Ασία και η Ευρώπη, οι κουλτούρες και οι θρησκείες» και ότι αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την καθιστά «σημαντικό συνομιλητή στις διεθνείς προσπάθειες για ειρήνη».
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι το Βατικανό έχει «πνευματική και ηθική αποστολή» να συνεργάζεται με κάθε κράτος που ενδιαφέρεται «για την ολόπλευρη ανάπτυξη κάθε ανθρώπου», προσθέτοντας: «Ας προχωρήσουμε μαζί στο μονοπάτι της φιλίας».
Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έκλεισε λέγοντας ότι ο διάλογος και η συνύπαρξη «δεν είναι αδύνατες», όπως δεν είναι αδύνατο μια γέφυρα να ενώνει δύο ηπείρους.
Κάλεσε σε «συνεργασία των θρησκειών υπέρ της ειρήνης», αφήνοντας να εννοηθεί πως η Τουρκία μπορεί να παίξει ρόλο-κλειδί.