Σίσι και Χαφτάρ θα συναντηθούν στο Κάιρο για την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Λιβύης – Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα

Εξελίξεις στο ζήτημα των οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών στην περιοχή σηματοδοτεί η συνάντηση που είχαν σήμερα στο Κάιρο ο πρόεδρος Σισι και ο στρατάρχης Χαφτάρ, ο οποίος ελέγχει την Ανατολική Λιβύη, με αντικείμενο, εκτός των άλλων και την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Λιβύης και Αιγύπτου.
Όπως μετέδωσε η Ahram Online, ο πρόεδρος Σίσι εξέφρασε την πλήρη στήριξή του στις προσπάθειες ομαλοποίησης της κατάστασης στη Λιβύη και στη διεξαγωγή ταυτόχρονα βουλευτικών και προεδρικών εκλογών. Ζήτησε επίσης την άμεση αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων από τη Λιβύη, ενώ αναφέρει ότι ο Χαφτάρ και ο Σίσι συζήτησαν τις εξελίξεις σχετικά με την «οριοθέτηση των κοινών θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών», συμφωνώντας στη σημασία της συνέχισης της συνεργασίας κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο κρατών χωρίς να προκαλείται καμία βλάβη, σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Η εξέλιξη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς πρακτικά ο στρατάρχης Χαφτάρ έχει τον έλεγχο των θαλάσσιων περιοχών της Λιβύης στο ανατολικό μέρος της χώρας, όπου όμως τυπικά ο έλεγχος ανήκει στην προσωρινή και διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης. Η Αίγυπτος είχε προκαλέσει τις αντιδράσεις της Τρίπολης με τη μονομερή οριοθέτηση ΑΟΖ των παρακειμένων ακτών της με την Λιβύη, η οποία, εκτός των άλλων, αγνοούσε την προβολή του τουρκολιβυκού Μνημονίου. Όμως, μετά τη δημοσίευση του ελληνικού χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, που αποτυπώνει τις μέγιστες επιδιώξεις σε θαλάσσιες ζώνες, υπήρξαν αντιδράσεις τόσο από την Αίγυπτο όσο και από την Τρίπολη αλλά και από την Ανατολική Λιβύη.
Τον Αύγουστο η Αθήνα, μετά την αντίδραση του Καΐρου, είχε κρατήσει χαμηλούς τόνους και η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Λ. Ζωχιού τόνιζε ότι «πρόκειται για αναμενόμενη αντίδραση γειτονικού κράτους, μέσω συνήθους διπλωματικής αλληλογραφίας, με το οποίο εκκρεμεί οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, όπως είναι η Αίγυπτος. Αυτό, άλλωστε, αναφέρεται ρητά στον χάρτη, ότι δηλαδή στα τμήματα στα οποία δεν έχει υπάρξει διμερής οριοθέτηση, αναφέρονται τα δυνητικά όρια σύμφωνα με τη «μέση γραμμή».
Επίσης, και στις επαφές που υπήρξαν με τη λιβυκή πλευρά, τόσο με την Τρίπολη όσο και με τη Βεγγάζη, είχε δηλωθεί η βούληση για έναρξη διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της ΑΟΖ ή για παραπομπή της διαφοράς στη Χάγη.
Έτσι, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εάν οι συνομιλίες Σίσι–Χαφτάρ για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών θα έρθουν να επικυρώσουν την αρχική οριοθέτηση της Αιγύπτου, η οποία αγνοούσε το τουρκολιβυκό Μνημόνιο και επικάλυπτε τμήμα της περιοχής που αυτό απέδιδε στη Λιβύη. Κυρίως, έχει σημασία εάν οι δύο πλευρές (όσο κι αν ο Χαφτάρ τυπικά δεν μπορεί να δεσμεύσει συνολικά την Λιβύη) συμφωνήσουν για επέκταση των διαπραγματεύσεων και με την Ελλάδα, ώστε να οριστεί και το τριεθνές σημείο της οριοθέτησης μεταξύ Λιβύης, Αιγύπτου και Ελλάδας.
Η Αθήνα καταβάλλει προσπάθειες το τελευταίο διάστημα για να αποτραπεί η δρομολόγηση της κύρωσης του τουρκολιβυκού Μνημονίου και στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκε και η επίσκεψη του προέδρου της Βουλής Ακίλα Σάλεχ την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον ΥΠΕΞ Γ. Γεραπετρίτη και τον πρόεδρο της Βουλής Ν. Κακλαμάνη.
Σε έναν ατυχή χειρισμό, υπήρξε διαρροή για το περιεχόμενο της συνάντησης του Α. Σάλεχ με τον ομόλογό του, Ν. Κακλαμάνη, όπου, εκτός των άλλων, αναφερόταν ότι ζητήθηκε από τον Σάλεχ να μην προχωρήσει στην κύρωση του τουρκολιβυκού Μνημονίου. Μάλιστα, στις ίδιες διαρροές υπήρχε και το περιεχόμενο της απάντησης του Σάλεχ, ο οποίος φυσικά δεν αναλάμβανε καμία ρητή δέσμευση.
Όμως η διαρροή αυτή, για το περιεχόμενο της συνάντησης Κακλαμάνη–Σάλεχ, η οποία έγινε μέσω του ΑΠΕ, προκάλεσε αντιδράσεις στη Λιβύη. Εκεί δόθηκε η ευκαιρία σε ΜΜΕ που επηρεάζονται από την Τουρκία να προβάλουν τις δηλώσεις του Μισμπάχ Ντούμα, ενός εκ των αντιπροέδρων της Βουλής, ο οποίος εξαπέλυσε επίθεση κατά της Ελλάδας, κάνοντας λόγο για απροκάλυπτη παρέμβαση στα εσωτερικά της Λιβύης. Κάλεσε τη χώρα μας να «σεβαστεί την κυριαρχία της Λιβύης» προσθέτοντας ότι «οι Συμφωνίες είναι κυρίαρχες αποφάσεις που υπόκεινται σε διεθνείς νόμους και κανόνες και καμία χώρα δεν έχει το δικαίωμα να υπαγορεύσει στη Λιβύη εάν θα τις επικυρώσει, θα τις εγκαταλείψει ή θα τις ακυρώσει».
Οι αντιδράσεις αυτές υποχρέωσαν δύο βουλευτές που συνόδευαν τον Α. Σάλεχ στην Αθήνα να προχωρήσουν σε διευκρινίσεις, διαβεβαιώνοντας ότι αυτά δεν έχουν σχέση με την αλήθεια και ότι ο Σάλεχ επιβεβαίωσε στην ελληνική πλευρά ότι «η Λιβύη είναι κυρίαρχο κράτος και είναι απαράδεκτο να παρεμβαίνει κανείς στις εσωτερικές της υποθέσεις με οποιονδήποτε τρόπο ή να της επιβάλλει οποιεσδήποτε υπαγορεύσεις από οποιοδήποτε εξωτερικό μέρος». Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι ο Ακίλα Σάλεχ είπε στην ελληνική πλευρά ότι «η πίστη στους φίλους δεν σημαίνει ότι επιτρέπουμε να τεθεί σε κίνδυνο η εθνική μας κυριαρχία ή ότι αμφισβητούμε τις σταθερές μας θέσεις σχετικά με την ανεξαρτησία της λήψης αποφάσεων και τα οφέλη του λαού».
Το επεισόδιο αυτό, πάντως, είναι αποκαλυπτικό για το πώς θα πρέπει να αποφεύγονται επικοινωνιακοί αυτοσχεδιασμοί σε σοβαρά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε αποτελέσματα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα.