Σήψη, βία και πολιτική αδράνεια στις Κεντρικές Φυλακές

Του Νεόφυτου Νεοφύτου
Είναι συγκλονιστικά όσα συμβαίνουν στις Κεντρικές Φυλακές. Αν αντίστοιχα φαινόμενα καταγράφονταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα είχαν ήδη προκαλέσει παραιτήσεις κυβερνήσεων. Στην Κύπρο, όμως, αντιμετωπίζονται ως «σκάνδαλα ρουτίνας», με τους αρμόδιους να σφυρίζουν αδιάφορα.
Στα δυόμισι χρόνια διακυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη έχουν αλλάξει δύο Υπουργοί Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως –η Άννα Κουκίδη-Προκοπίου και ο Μάριος Χαρτσιώτης και τώρα ανέλαβε ο κ. Φυτιρής– ενώ έχουν διοριστεί και παραιτηθεί τρεις ή και τέσσερις διευθυντές των Κεντρικών Φυλακών. Παρ’ όλα αυτά, η κατάσταση στο σωφρονιστικό ίδρυμα όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί, αλλά επιδεινώνεται συνεχώς. Οι πολιτικές ευθύνες βαραίνουν πλέον ευθέως τον ίδιο τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη.
Τα προβλήματα στις Κεντρικές Φυλακές είναι τεράστια και αφορούν τόσο την απουσία σωστής και αποφασιστικής διοίκησης, όσο και σοβαρά φαινόμενα σήψης και διαφθοράς. Στο σωφρονιστικό ίδρυμα φαίνεται να λειτουργεί ένα σάπιο και διεφθαρμένο σύστημα, το οποίο όλοι γνωρίζουν, αλλά είτε αδυνατούν να το ξηλώσουν, είτε βολεύονται και το αφήνουν να συνεχίζει τη δράση του. Το αποτέλεσμα είναι να σχεδιάζονται και να εκτελούνται, ακόμη και μέσα από τις Φυλακές, δολοφονίες και σοβαρές εγκληματικές πράξεις εκτός αυτών.
Η κατάσταση αυτή έχει εκθέσει τη χώρα και στο εξωτερικό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην έκθεσή της που δημοσιεύθηκε πρόσφατα σχετικά με την ad hoc επίσκεψή της στην Κύπρο τον Απρίλιο του 2025, εκφράζει «σοβαρή ανησυχία για τα υψηλά επίπεδα βίας μεταξύ των κρατουμένων και την αδυναμία του προσωπικού των φυλακών να διασφαλίσει την ασφάλειά τους». Επισημαίνει ότι οι ισχυρότερες ομάδες κρατουμένων κυριαρχούν και επιβάλλουν άτυπες τιμωρίες σε συγκρατούμενους τους, υπονομεύοντας την ασφάλεια και την τάξη.
Η ίδια έκθεση αναφέρει ότι οι συνθήκες διαβίωσης στις Κεντρικές Φυλακές παραμένουν εξαιρετικά κακές, σε σημείο εξευτελιστικό. Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, κρατούμενοι αναγκάζονταν να ουρούν σε μπουκάλια και, ορισμένες φορές, να αφοδεύουν σε σακούλες! Παράλληλα, καταγράφονται άθλιες και ακατάλληλες συνθήκες κράτησης παιδιών, εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών εντός των Φυλακών, καθώς και σοβαρές ελλείψεις σε μέτρα, δομές και διαδικασίες λειτουργίας.
Από μόνες τους, οι διαπιστώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνουν την αδυναμία των πολιτικών προϊσταμένων να επιβάλουν τάξη. Οι ευθύνες τους είναι τεράστιες. Στην πράξη δεν ηγούνται ενός σωφρονιστικού ιδρύματος, αλλά ενός εκκολαπτηρίου εγκλήματος.