Πώς τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα υποβαθμίζουν τη διατροφή και αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων νόσων – Τι δείχνει νέα ανάλυση

Μια νέα σειρά άρθρων που δημοσιεύθηκε στο The Lancet αναδεικνύει τις αρνητικές επιπτώσεις των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων (UPF) στην υγεία και τη διατροφή. Τα UPF, που χαρακτηρίζονται από φθηνά συστατικά και πληθώρα προσθέτων, αντικαθιστούν ολοένα και περισσότερο τα φρέσκα και ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα στη διατροφή των ανθρώπων παγκοσμίως. Η ανάλυση επιβεβαιώνει ότι η αυξημένη κατανάλωση UPF συνδέεται με υποβάθμιση της διατροφικής ποιότητας και με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων ασθενειών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται, η κατανάλωση UPF έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, της Κίνας, του Μεξικού, της Βραζιλίας, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτή η αύξηση συνοδεύεται από υπερκατανάλωση τροφής, χαμηλή θρεπτική αξία (υψηλή ζάχαρη, ανθυγιεινά λιπαρά, χαμηλές φυτικές ίνες και πρωτεΐνες) και μεγαλύτερη έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες. Μια συστηματική ανασκόπηση 104 μακροχρόνιων μελετών έδειξε ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης UPF και της εμφάνισης δώδεκα χρόνιων παθήσεων, όπως παχυσαρκία, διαβήτης τύπου 2, καρδιαγγειακές νόσοι, κατάθλιψη και πρόωρη θνησιμότητα. Οι συγγραφείς των άρθρων τονίζουν την ανάγκη για νέες πολιτικές που θα ρυθμίζουν την παραγωγή, την προώθηση και την κατανάλωση UPF, ώστε οι εταιρείες να λογοδοτούν για τις επιπτώσεις των προϊόντων τους στην υγεία. Προτείνονται αυστηρότεροι περιορισμοί στο μάρκετινγκ, ιδίως σε διαφημίσεις που στοχεύουν παιδιά, η απαγόρευση των UPF σε δημόσιους χώρους όπως σχολεία και νοσοκομεία, καθώς και όρια στην πώλησή τους και στον χώρο που καταλαμβάνουν στα σούπερ μάρκετ. Ως επιτυχημένο παράδειγμα αναφέρεται το πρόγραμμα σχολικής σίτισης της Βραζιλίας, το οποίο έχει μειώσει δραστικά την παρουσία UPF και στοχεύει στην παροχή 90% φρέσκων ή ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων έως το 2026. Τέλος, τα άρθρα υπογραμμίζουν ότι η αύξηση της κατανάλωσης UPF δεν οφείλεται σε ατομικές επιλογές, αλλά στις στρατηγικές των πολυεθνικών εταιρειών τροφίμων. Οι εταιρείες αυτές, που αποτελούν τον πιο κερδοφόρο τομέα τροφίμων, βασίζονται σε φθηνά συστατικά, βιομηχανικές μεθόδους παραγωγής, επιθετικό μάρκετινγκ, δελεαστικό σχεδιασμό προϊόντων και πολιτικές πιέσεις για να ενισχύσουν την κατανάλωση των προϊόντων τους. Οι συγγραφείς καλούν σε μια παγκόσμια υγειονομική απάντηση απέναντι στο φαινόμενο των UPF, προκειμένου να προστατευθεί η δημόσια υγεία.