Πώς ο ΠΟΥ αλλάζει τους κανόνες για αντιμετώπιση παχυσαρκίας

Τι σημαίνει η αναγνώριση από τον ΠΟΥ της παχυσαρκίας ως χρόνιας νόσου – Εξηγεί η κυρία Λίνα Πάσχου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για νέες κατευθυντήριες οδηγίες στη διάγνωση και θεραπεία της παχυσαρκίας αποτελεί μια βαθιά τομή στη σύγχρονη ιατρική πρακτική.
Πρόκειται για μια στιγμή που πολλοί επιστήμονες υγείας περίμεναν εδώ και χρόνια: την επίσημη αναγνώριση της παχυσαρκίας ως χρόνιας, υποτροπιάζουσας νόσου που απαιτεί συστηματική και εξατομικευμένη αντιμετώπιση, όχι απλώς συμβουλές «δίαιτας και άσκησης».
H παχυσαρκία αντιμετωπίζεται συχνά με ηθικό φορτίο, σαν αποτέλεσμα αδυναμίας, έλλειψης πειθαρχίας ή προσωπικής ευθύνης. Η θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αλλάζει ριζικά αυτό το αφήγημα. Μας καλεί να μετατοπίσουμε το βλέμμα από την ενοχοποίηση προς την κατανόηση. Από την απλοποίηση προς την επιστημονική τεκμηρίωση. Από τη βραχυπρόθεσμη προσέγγιση στην πραγματική ιατρική διαχείριση.
Η παχυσαρκία ως νόσος: τι σημαίνει στην πράξη
Η αναγνώριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας της παχυσαρκίας ως χρόνιας νόσου δεν είναι απλώς μια αλλαγή ορισμού. Είναι η βάση για να αλλάξει ολόκληρο το σύστημα:
- η πρόσβαση των ασθενών σε εξειδικευμένη φροντίδα
- oι καλύψεις από τα συστήματα υγείας
- η ανάπτυξη θεραπευτικών πρωτοκόλλων
- και βεβαίως, η κοινωνική αντίληψη για τους ανθρώπους με παχυσαρκία.
Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα πολύπλοκων βιολογικών μηχανισμών: γενετικών, ορμονικών, μεταβολικών και νευροχημικών. Δεν αρκεί να πούμε σε κάποιον «να φάει λιγότερο». Για την ακρίβεια, για πολλούς ασθενείς αυτό όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά εντείνει τον φαύλο κύκλο αποτυχίας, ενοχής και επαναπρόσληψης βάρους.
Οι νέες φαρμακευτικές θεραπείες: ένα πραγματικό βήμα μπροστά – όχι μαγική λύση
Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρονται για πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα στη χρήση των νέων φαρμάκων τύπου αγωνιστών GLP-1, μιας κατηγορίας φαρμάκων που έχουν αλλάξει το τοπίο στη διαχείριση της παχυσαρκίας. Η αποτελεσματικότητά τους είναι σημαντική: σε κλινικές μελέτες έχουν οδηγήσει σε μείωση βάρους 10%, 15% ή ακόμη και περισσότερο. Για πολλούς ανθρώπους που για χρόνια παλεύουν χωρίς επιτυχία, η πρόσβαση σε τέτοιους θεραπευτικούς παράγοντες αποτελεί μια γενναία ανάσα ελπίδας.
Ωστόσο – και αυτό είναι κρίσιμο – τα φάρμακα αυτά δεν είναι πανάκεια. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν ανεξάρτητα από ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής, κίνησης και βελτίωσης της συμπεριφοράς. Δεν αρκεί να «πάρουμε το φάρμακο». Και δεν λειτουργούν το ίδιο για όλους.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι, όπως όλες οι θεραπείες για χρόνιες νόσους, έτσι και αυτά τα φάρμακα απαιτούν μακροχρόνια χρήση. Η διακοπή τους συχνά οδηγεί σε επαναπρόσληψη βάρους, ακριβώς επειδή η βιολογία του οργανισμού δεν αλλάζει από μόνη της. Το βάρος δεν μειώνεται μόνο με θέληση, δεν αυξάνεται μόνο από κακές συνήθειες, αλλά έχει βαθιές ρίζες σε ορμονικά και νευροβιολογικά δίκτυα που χρειάζονται συνεχή ρύθμιση.
Η τεράστια πρόκληση της πρόσβασης
Ένα άλλο σημείο που υπογραμμίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, και που δυστυχώς βλέπουμε καθημερινά στην κλινική πράξη, είναι η άνιση πρόσβαση. Το κόστος αυτών των φαρμάκων, η περιορισμένη διαθεσιμότητα και η έλλειψη αποζημίωσης σε πολλές χώρες καθιστούν την παχυσαρκία μια νόσο που αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μόνο από όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν.
Αυτό όμως δεν είναι απλά άδικο. Οι άνθρωποι με σοβαρή παχυσαρκία συχνά είναι εκείνοι που έχουν ήδη πληγεί περισσότερο από τις ανισότητες, την κακή διατροφή, τον καθιστικό τρόπο ζωής που επιβάλλουν οι συνθήκες εργασίας τους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό, η αναγνώριση της παχυσαρκίας ως νόσου να συνοδευτεί από πολιτικές υγείας που θα εξασφαλίσουν δίκαιη πρόσβαση σε θεραπείες και έγκαιρη παρέμβαση.
Η αλλαγή που χρειαζόμαστε δεν είναι μόνο ιατρική
Αυτό απασχολεί περισσότερο την επιστημονική κοινότητα είναι το κοινωνικό βάρος της παχυσαρκίας. Το στίγμα. Η ντροπή. Η ιδέα ότι κάποιος «φταίει» για το σώμα του. Η προσέγγιση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μάς καλεί να δούμε την παχυσαρκία με τον ίδιο τρόπο που βλέπουμε τον διαβήτη ή την υπέρταση: ως μια κατάσταση που απαιτεί συνεχή φροντίδα, επαγγελματική καθοδήγηση και επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία.
Κλείνοντας, οι νέες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας δεν φέρνουν απλώς νέα φάρμακα στο προσκήνιο. Φέρνουν μια νέα φιλοσοφία: η παχυσαρκία είναι χρόνια νόσος, με βιολογία, μηχανισμούς και θεραπευτικές ανάγκες. Και οι άνθρωποι που ζουν με αυτήν αξίζουν κάτι περισσότερο από εύκολες συμβουλές και βιαστικά συμπεράσματα. Αξίζουν ιατρική φροντίδα, κατανόηση και πρόσβαση στις θεραπείες που η επιστήμη πλέον μας προσφέρει.
Πηγή: ygeiamou.gr