Πέντε χρόνια το ΤΟΜ έγραφε την Επίτροπο Διοίκησης – Χωρίς έρευνα παράπονο για το «φύγε από το γραφείο μου και τη χώρα μου»

Πέντε χρόνια η Επίτροπος Διοίκησης απέστελλε επιστολές στο ΤΟΜ για να τοποθετηθεί για παράπονο σε σχέση με ρατσιστική συμπεριφορά, αλλά την έγραφαν κανονικά. Τελικά, της απάντησαν μετά που τους προειδοποίησε ότι πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορεί να διερευνηθεί τεκμηριωμένα.
Αυτά εν έτει 2025 με την Κύπρο έτοιμη να αναλάβει την Προεδρία της ΕΕ. Το παράπονο υποβλήθηκε από υπήκοο Πακιστάν, στις 19/9/2020 στο γραφείο της Επιτρόπου Διοίκησης και σ’ αυτό γινόταν λόγος για κατ’ ισχυρισμό εξευτελιστική και ρατσιστική συμπεριφορά που επέδειξε εξεταστής του Τμήματος Οδικών Μεταφορών (ΤΟΜ), κατά τη διαδικασία εξέτασης του για απόκτηση άδειας οδήγησης.
Πιο συγκεκριμένα, ο παραπονούμενος, ισχυρίστηκε τα ακόλουθα: O εξεταστής, χχχχχχ, με την έναρξη της εξέτασης, ρώτησε τον παραπονούμενο, ενώπιον των υπόλοιπων υποψηφίων, από πού κατάγεται και όταν του απάντησε ότι κατάγεται από το Πακιστάν, τότε αυτός διερωτήθηκε για ποιο λόγο ο χχχχχ βρισκόταν εκεί, εφόσον, ο ίδιος, όπως ανέφερε, δεν εγκρίνει άδειες οδήγησης σε μη Κύπριους. Παρόλο που ο παραπονούμενος απάντησε σωστά στις θεωρητικές ερωτήσεις που του τέθηκαν προφορικά, ο εν λόγω εξεταστής του ανέφερε πως απέτυχε στην εξέταση και δεν του δόθηκε η δυνατότητα της οδικής εξέτασης.
Μάλιστα, ο χχχχχχ του ανέφερε ότι, σε περίπτωση που θα δηλώσει ξανά να συμμετέχει σε οδική εξέταση, θα πρέπει προηγουμένως να επιβεβαιώσει πως ο εξεταστής του θα είναι διαφορετικός, ειδάλλως το αποτέλεσμα της εξέτασης θα παραμείνει το ίδιο. Μετά την ολοκλήρωση της εξέτασης, και κατά την προσπάθειά του παραπονούμενου να λάβει εξηγήσεις για την έκβαση της διαδικασίας αυτής, ο εξεταστής φέρεται να του είπε: «Φύγε από το γραφείο μου και από τη χώρα μου. Πήγαινε πίσω στην πατρίδα σου. Ποτέ δε θα σου δώσω τίποτα».
Στα πλαίσια της έρευνας του παραπόνου, η Επίτροπος αποτάθηκε με επιστολή ημερ. 22/10/2020, προς το ΤΟΜ, ζητώντας να τοποθετηθεί επί του θέματος με σχόλια και απόψεις. Ακολούθησαν οκτώ υπενθυμητικές επιστολές με τελευταία στις 17/09/2024, χωρίς, στο μεταξύ, να ληφθεί οποιαδήποτε απάντηση από το Τμήμα. Ακολούθως, το Γραφείο της Επιτρόπου απέστειλε νέα επιστολή προς το ΤΟΜ, ημερ. 28/01/2025, μέσω της οποίας, η εμπλεκόμενη υπηρεσία ενημερώθηκε για την πρόθεσή της Επιτρόπου να προβώ σε σχετική κλήση του Διευθυντή του ΤΟΜ ή εκπρόσωπου του, ώστε να προσέλθει στο Γραφείο της σε καθορισμένη ημερομηνία και ώρα.
Ούτε και σ’ αυτή την επιστολή ανταποκρίθηκε το ΤΟΜ, γι’ αυτό και η Μαρία Στυλιανού Λοττίδη με επιστολή, ημερ. 14/05/2025, προχώρησε σε κλήση του Διευθυντή του ΤΟΜ ή εκπρόσωπου του, όπως προσέλθει στο Γραφείο της, σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα και όπως προσκομίσει οποιαδήποτε σχετικά με το υπό διερεύνηση παράπονο έγγραφα.
Τελικά, μετά την πάροδο περίπου πέντε ετών και την αποστολή συνολικά 11 επιστολών του Γραφείου της Επιτρόπου, το ΤΟΜ τοποθετήθηκε με επιστολή, ημερ. 30/05/2025, αναφέροντας τα ακόλουθα: Έχει παρέλθει σημαντικό χρονικό διάστημα από την ημερομηνία διεξαγωγής της εξέτασης, γεγονός που καθιστά πλέον αδύνατη τη διερεύνηση του συγκεκριμένου παραπόνου με τρόπο ουσιαστικό και τεκμηριωμένο. «Παρόλα αυτά, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ο χχχχχχ θεωρείται ένας από τους πιο έμπειρους εξεταστές του Τμήματος. Τα ποσοστά επιτυχίας και αποτυχίας στις εξετάσεις που διενεργεί δεν υποδεικνύουν καμία μορφή αδικίας ή οποιαδήποτε διάκριση εις βάρος υποψηφίων, είτε Κυπρίων είτε αλλοδαπών. Αντιθέτως, αντικατοπτρίζουν συνέπεια, αντικειμενικότητα και προσήλωση στους κανονισμούς».
Σύμφωνα με Έκθεση της Επιτρόπου Διοίκησης, εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα ότι, η μη δυνατότητα διενέργειας έρευνας των ισχυρισμών του παραπονούμενου εκ μέρους του ΤΟΜ είναι εξ υπαιτιότητας της ίδιας της Υπηρεσίας, η οποία, παρά το γεγονός ότι έλαβε αριθμό επιστολών από το Γραφείο μας, δεν ανταποκρίθηκε έγκαιρα και άμεσα στην έρευνά μας. Συνεπώς, και παρά το γεγονός ότι λήφθηκε, εν τέλει, απαντητική επιστολή από το ΤΟΜ, δεδομένου ότι δεν σχολιάστηκαν επί της ουσίας οι ισχυρισμοί του παραπονούμενου, διαπιστώνεται παράλειψη εκ μέρους της να συνδράμει στο έργο του Γραφείου μας, ως η υποχρέωση της, βάσει του εδαφίου (7) του άρθρου 8 των περί Επιτρόπου Διοικήσεως Νόμων. Η παράλειψη αυτή συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας αλλά και έλλειψη σεβασμού προς τον θεσμό του Επιτρόπου Διοικήσεως και τους πολίτες, οι οποίοι προσφεύγουν στο Γραφείο του Επιτρόπου για σκοπούς ελέγχου των ενεργειών και των αποφάσεων της διοίκησης που τους επηρεάζουν άμεσα και προσωπικά.
Παρά το γεγονός ότι, προστίθεται στην Έκθεση, δεν κατέστη δυνατόν από την έρευνα του Γραφείου μας να τεκμηριωθούν οι ισχυρισμοί του παραπονούμενου, η καθυστερημένη τοποθέτηση της Υπηρεσίας και το ότι, μέσω αυτής, δεν αντικρούστηκαν οι υπό αναφορά ισχυρισμοί για ρατσιστική συμπεριφορά εξεταστή προς εξεταζόμενο, εγείρει ιδιαίτερους προβληματισμούς σε σχέση με το ενδεχόμενο αυτοί να είναι εν τέλει βάσιμοι.
Συναφώς, τα όσα αναφέρονται από το ΤΟΜ, σε σχέση με την «εμπειρία» του εμπλεκόμενου εξεταστή, δεν μπορούν, άνευ ετέρου, να θεωρηθούν ότι συνιστούν επαρκή απόκρουση της βασιμότητας των ισχυρισμών του παραπονούμενου. «Υπό τις περιστάσεις αυτές, κρίνω ότι η Υπηρεσία όφειλε να επιδείξει μεγαλύτερη επιμέλεια και διαφάνεια, τόσο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του πολίτη, όσο και για τη διασφάλιση ότι τυχόν περιστατικά διακριτικής ή ρατσιστικής συμπεριφοράς διερευνώνται ουσιαστικά και αμερόληπτα», αναφέρει η κ. Λοττίδη.
Μετά τις διαπιστώσεις αυτές και εφόσον δεν μπορεί να υπάρξει τοποθέτηση επί των ισχυρισμών του παραπονούμενου, η Επίτροπος υπέβαλε την Έκθεση της στον υπουργό Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων καθώς και στο Διευθυντή του ΤΟΜ, με την εξής εισήγηση: Να ενισχύσει τις εσωτερικές διαδικασίες παρακολούθησης καταγγελιών/ισχυρισμών, ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε πολίτης αντιμετωπίζεται με αντικειμενικότητα, διαφάνεια και σεβασμό της αρχής της ίσης μεταχείρισης και λαμβάνονται όλα τα μέτρα για την άμεση συνδρομή στο έργο του Επιτρόπου με την παροχή των αναγκαίων στοιχείων που απαιτούνται.