Ο Προϋπολογισμός 2026 υπό το πρίσμα της αβεβαιότητας και του διεθνούς περιβάλλοντος

Ο Προϋπολογισμός του κράτους για το 2026 ανταποκρίνεται στις νέες προκλήσεις της παρούσας χρονικής περιόδου και στοχεύει στην περαιτέρω ενίσχυση της ανάπτυξης στα πλαίσια μιας πολιτικής ισόρροπης ανάπτυξης, αλλά και με έντονο το στοιχείο της ανθρωποκεντρικής προσέγγισης, δήλωσε την Πέμπτη ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός σε ομιλία για τον προϋπολογισμό του κράτους για το 2026, ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής των Αντιπροσώπων.
«Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο αποτελούν έμπρακτη απόδειξη της δέσμευσής μας για σταθερή ανάπτυξη, δημοσιονομική υπευθυνότητα και κοινωνική πρόοδο», είπε ο κ. Κεραυνός, παρουσιάζοντας τον τρίτο προϋπολογισμό της Κυβέρνησης του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη, ο οποίος έχει καταρτισθεί με βάση το νέο πλαίσιο Οικονομικής Διακυβέρνησης που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τον Ιούνιο του 2024.
«Στόχος της Κυβέρνησης, είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ανάπτυξης της οικονομίας μας, από την οποία όμως να επωφελούνται όσο το δυνατό περισσότεροι συμπολίτες μας, ακολουθώντας μια πολιτική ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς», υπογράμμισε.
Ο κ. Κεραυνός είπε ότι παρά τις προκλήσεις, η κυπριακή οικονομία διατηρεί τη δυναμική της, με ισχυρή ανάπτυξη, χαμηλή ανεργία και υγιή δημόσια οικονομικά.
«Παρά το συνεχές αβέβαιο και με μεγάλες προκλήσεις διεθνές οικονομικό περιβάλλον, με το συνεχιζόμενο πόλεμο μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας και τις τάσεις προστατευτισμού που παρατηρούνται στον τομέα του διεθνούς εμπορίου, η οικονομία μας προβλέπεται να συνεχίσει να παρουσιάζει σημαντική ανθεκτικότητα», υπογράμμισε.
Ο Υπουργός Οικονομικών είπε ότι ο προϋπολογισμός για το 2026 προβλέπει μεταξύ άλλων πρωτογενείς δαπάνες ύψους €10,7 δισ., δηλαδή αύξηση περίπου 508 εκ. ευρώ ή ποσοστό 5,0% σε σχέση με την περσινή χρονιά, αναπτυξιακές δαπάνες οι οποίες προϋπολογίζονται να αυξηθούν κατά 4,7% το 2026 σε σχέση με το 2025 και αύξηση της τάξης του 6,7% στις κοινωνικές παροχές, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών στις παροχές Παιδείας, Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας.
Ανέφερε επίσης ότι η Κυβέρνηση προγραμματίζει και προωθεί μια σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τη βελτίωση της εικόνας της χώρας μας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μας.
Όσον αφορά την τριετία 2026-2028, ο κ. Κεραυνός είπε ότι με βάση τον προγραμματισμό, «θα στηρίξουμε τις ευάλωτες ομάδες, φοιτητές/παιδιά/ασθενείς, άτομα με ειδικές ανάγκες με χορηγίες, συνολικού ύψους €6,82 δισ.».
Είπε ακόμη ότι «είναι αδιαμφισβήτητη ανάγκη η δημιουργία δημοσιονομικών πλεονασμάτων για την αντιμετώπιση απρόσμενων γεγονότων, τα οποία στη σημερινή εποχή, παρατηρούνται ολοένα και συχνότερα» και πρόσθεσε πως «κρίνεται αναγκαίο και σκόπιμο να συνεχιστεί η εφαρμογή της ήδη συνετούς και προληπτικής οικονομικής πολιτικής».
Ο Υπουργός Οικονομικών κάλεσε τους Βουλευτές να υπερψηφίσουν τον προϋπολογισμό για το 2026 ως μια επένδυση, όπως είπε, «στο μέλλον της χώρας μας» που θα «ένα μέλλον σταθερό, δημιουργικό και αισιόδοξο για τους πολίτες μας, για τις επιχειρήσεις μας, και για τις επόμενες γενιές».
«Στόχος της Κυβέρνησης, είναι η περαιτέρω ενίσχυση της ανάπτυξης της οικονομίας μας, από την οποία όμως να επωφελούνται όσο το δυνατό περισσότεροι συμπολίτες μας, ακολουθώντας μια πολιτική ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι «σημαντική προτεραιότητα του Προϋπολογισμού 2026 είναι επίσης η δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας και αντιμετώπισης μόνιμων φαινομένων όπως η λειψυδρία που συγκρατεί την ανάπτυξη του γεωργικού τομέα και προβλήματα στον τουριστικό τομέα».
Αναφερόμενος στις προοπτικές της οικονομίας για την τριετία 2026-2028, ο κ. Κεραυνός είπε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί στο 3,1% το 2026, στο 3,0% το 2027 και στο 2,9% το 2028.
Πρόσθεσε ότι το ποσοστό ανεργίας, το οποίο βρίσκεται πλέον σε πολύ χαμηλά επίπεδα και σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης, αναμένεται να παραμείνει στο 4,6% το 2026-2027 και να μειωθεί στο 4,5% το 2028.
Είπε ακόμη ότι ο πληθωρισμός αναμένεται να σταθεροποιηθεί κοντά στο όριο του 2% για την επόμενη τριετία και πρόσθεσε ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2026 προβλέπεται πλεονασματικό και αναμένεται να ανέλθει στο 2,9%, ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να ανέλθει στο 4,3% του ΑΕΠ.
«Η διατήρηση πλεονασμάτων στο δημοσιονομικό ισοζύγιο για το 2026, αναμένεται να συμβάλουν θετικά στη διαμόρφωση του πλάνου χρηματοδότησης της κυβέρνησης, με αποτέλεσμα το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ να παραμένει σταθερά σε πτωτική πορεία», ανέφερε και πρόσθεσε πως στο πλαίσιο αυτό, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί στο 50,9% το 2026, σε σύγκριση με 55,3% το 2025.
Σημείωσε ότι αρχικός προγραμματισμός ήταν να περιοριστεί το Δημόσιο Χρέος στο 60% τέλος του 2026.
Αναφερόμενος στις κύριες προτεραιότητες του Προϋπολογισμού 2026, ο κ. Κεραυνός είπε ότι αυτές είναι η διατήρηση ενός πλεονασματικού δημοσιονομικού ισοζυγίου, η συγκράτηση της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα, η συνέχιση της πτωτικής πορείας του δημόσιου χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα, η προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, με έμφαση στην ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και υλοποίηση χρηματοδοτούμενων έργων από άλλα Ευρωπαϊκά Ταμεία.
Όσον αφορά το εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει μέχρι σήμερα εισπράξει €568 εκ. για τις πέντε πρώτες δόσεις χορηγίας και τις προχρηματοδοτήσεις, ποσό που αντιστοιχεί σε 46,6% του συνολικού προϋπολογισμού.
Πρόσθεσε ότι το αίτημα για εκταμίευση της 6ης δόσης χορηγίας ύψους €61 εκ. περίπου βρίσκεται υπό αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ μέχρι τέλος του έτους προγραμματίζεται να υποβληθεί αίτημα για εκταμίευση της επόμενης δόσης χορηγίας, ξεπερνώντας έτσι το 50% και πλησιάζοντας το μέσο όρο της Ε.Ε. που είναι στο 56%.
Είπε ακόμη ότι «καθοριστικής σημασίας είναι η διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος», το οποίο να ανταποκρίνεται στην αναγκαία χρηματοδότηση της οικονομίας, των νοικοκυριών και των κυπριακών επιχειρήσεων, χωρίς να δημιουργούνται κίνδυνοι όπως το πρόσφατο παρελθόν.
Αναφερόμενος σε Έκθεση Αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, που εκδόθηκε την περασμένη βδομάδα, ο κ. Κεραυνός είπε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 έφθασε στο 3,6% και οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 10,4%, ενώ η δημοσιονομική μας κατάσταση συνεχίζει να χαρακτηρίζεται από ισχυρά πλεονάσματα.
«Τα αποτελέσματα αυτά είναι ενδεικτικά της άσκησης μιας υπεύθυνης, ορθολογικής και προνοητικής οικονομικής πολιτικής που ακολουθεί η Κυβέρνηση, ώστε να ενισχύει το αίσθημα ασφάλειας και προοπτικής στο οικονομικό γίγνεσθαι, τόσο για τους πολίτες, τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις μας, όσο και τους επενδυτές», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι ο Προϋπολογισμός του 2026 «ενισχύει ακόμα περισσότερο αυτή την πορεία της οικονομίας μας, με όλο το θετικό κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα».
Ο ΥΠΟΙΚ είπε ότι για την Κύπρο, η Επιτροπή έχει καθορίσει μέσο όρο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών 5,2% σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης για την περίοδο 2024-2028 και πρόσθεσε πως το ποσοστό αυτό, είναι «από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών κρατών μελών, λόγω της καλής μακροοικονομικής εικόνας και των δυνατοτήτων, αλλά και των αναγκών της οικονομίας μας».
Παρόλα αυτά, συνέχισε, για το 2025 και 2026 προβλέπεται απόκλιση του ρυθμού αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών, σε σύγκριση με τον αρχικό στόχο που τέθηκε ύψους 6% και 5%, αντίστοιχα, λόγω μέτρων που λήφθηκαν μετά την υποβολή του Εθνικού Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού και Διαρθρωτικού Πλάνου τον Οκτώβριο του 2024.
Ωστόσο, ο κ. Κεραυνός είπε ότι μέχρι και το 2028 ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών εκτιμάται στο 5%, χαμηλότερος κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες από τη δέσμευση της Δημοκρατίας.
Επίσης, αναφέρθηκε στη συνέχιση της προσπάθειας συγκράτησης του κρατικού μισθολογίου, με το ποσοστό κρατικού μισθολογίου να προσδιορίζεται το 2026 στο 27,5% του Προϋπολογισμού σε αντιδιαστολή με 28% το 2025, ενώ πρόσθεσε ότι η κάλυψη των αναγκών της δημόσιας υπηρεσίας σε προσωπικό, πραγματοποιείται μέσω της πλήρωσης μόνιμων θέσεων και όχι μέσω της πρόσληψης μη μόνιμου προσωπικού.
Σημείωσε ότι για το 2026, προωθείται η δημιουργία 611 θέσεων και η ταυτόχρονη κατάργηση 625 θέσεων.
Είπε ακόμη ότι «τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης την οποία υλοποιούμε με σταθερή υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα, έχουν αναγνωριστεί και από τους Διεθνείς Οίκους Αξιολόγησης».
Όσον αφορά την τριετία 2026-2028, ο κ. Κεραυνός είπε ότι στηριχθούν ευάλωτες ομάδες, φοιτητές/παιδιά/ασθενείς,
άτομα με ειδικές ανάγκες με χορηγίες, συνολικού ύψους €6,82 δις από την παροχή Επιδόματος Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος €615 εκ., την παροχή Επιδόματος Τέκνου €412,4 εκ., την παροχή Κοινωνικής Σύνταξης €338,5 εκ., την χορηγία σε Συνταξιούχους , η γνωστή μικρή επιταγή €285 εκ., τις παροχές Στέγασης €286 εκ. που κυρίως αφορά τα Στεγαστικά Σχέδια κάτω από το Υπουργείο Εσωτερικών, το φοιτητικό Επίδομα €144 εκ. και τα νέα επιδόματα για αναπήρους ύψους €106 εκ.
Μεταρρυθμίσεις και φορολογικός μετασχηματισμός
Εξάλλου, στην ομιλία του στην Βουλή, ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε στην προώθηση σειρά μεταρρυθμίσεων με στόχο «τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας μας, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τη βελτίωση της εικόνας της χώρας μας και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών μας» και πρόσθεσε πως μια τέτοια πολιτική αποτελεί και ο φορολογικός μετασχηματισμός για τον οποίο τα σχετικά Νομοσχέδια έχουν κατατεθεί στη Βουλή.
«Βασικοί άξονες του προτεινόμενου πλαισίου για τη φορολογία φυσικών προσώπων είναι η μείωση του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά και σε οικογένειες με παιδιά, ενισχύοντας τη μεσαία τάξη, η ώθηση της γυναικείας απασχόλησης, η ενίσχυση της απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας και η προώθηση πολιτικών για περιβαλλοντική αναβάθμιση των νοικοκυριών», πρόσθεσε.
Ανέφερε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση στοχεύει στη διασφάλιση δικαιότερης κατανομής του φορολογικού βάρους και στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Είναι ένα νέο και δικαιότερο φορολογικό σύστημα, σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ, το οποίο «ενισχύει την πραγματική οικονομία και την ανταγωνιστικότητα των κυπριακών επιχειρήσεων και την προσέλκυση παραγωγικών και ποιοτικών ξένων επενδύσεων, που δημιουργούν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας».
«Η φορολογική μεταρρύθμιση που έχει καταθέσει η Κυβέρνηση, στηρίζει έμπρακτα τις ευάλωτες ομάδες, την οικογένεια και τη μεσαία τάξη, που αποτελεί το θεμέλιο κάθε κοινωνίας και τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας.
Με την Φορολογική Μεταρρύθμιση θεσπίζονται εκπτώσεις που αντανακλούν τις πραγματικές ανάγκες του σήμερα», υπογράμμισε.
Ο κ. Κεραυνός είπε ότι «οι κυπριακές επιχειρήσεις αποτελούν τον πυρήνα της οικονομίας μας» και «μέσα από τις προτάσεις μας διορθώνουμε στρεβλώσεις του φορολογικού συστήματος», καταργώντας τη λογιζόμενη διανομή μερισμάτων και μειώνοντας τη φορολογία στα πραγματικά μερίσματα από το 17% στο 5%.
Είπε ακόμη ότι ο εταιρικός φόρος, «μέσα στο πλαίσιο και της πολιτικής μας βούλησης για ενίσχυση της διεθνούς αξιοπιστίας και φήμης της χώρας μας, αναπροσαρμόζεται στο 15%».
Όσον αφορά τους κουρεμένους καταθέτες και κατόχους αξιογράφων, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «είμαστε η πρώτη κυβέρνηση η οποία εμπράκτως στήριξε τις ομάδες αυτές, μέσω παροχής μερικής αναπλήρωσης που άρχισε να καταβάλλεται από το 2025» και πρόσθεσε ότι στον Προϋπολογισμό του 2026 περιλαμβάνεται ως η δέσμευση της Κυβέρνησης, πρόνοια ύψους €50 εκ. ως χορηγία στο Εθνικό Ταμείο Αλληλεγγύης.
Όσον αφορά το θέμα της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής, ο κ. Κεραυνός είπε ότι «με τη συμφωνία της ΑΤΑ, παρέχεται η δυνατότητα σε περισσότερους εργοδότες να υιοθετήσουν το θεσμό αυτό, επωφελούμενοι από τα παρεχόμενα κίνητρα, ώστε και περισσότεροι εργαζόμενοι να υπάγονται επίσης στο θεσμό της ΑΤΑ».