Οι Πέντε Μετασχηματισμοί που Αναδιαμορφώνουν τον Κόσμο  – Η Κυπριακή Πραγματικότητα και η Συμβολή της CYTA

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από ταυτόχρονες και αλληλένδετες αλλαγές που επηρεάζουν κάθε πτυχή της ζωής: την τεχνολογία, την κοινωνία, τους θεσμούς, την πολιτική και τη διεθνή σκηνή. Αυτοί οι πέντε μετασχηματισμοί δεν εξελίσσονται μεμονωμένα, αλλά λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία που καθορίζουν το μέλλον κρατών, οργανισμών και πολιτών. Πρόκειται για αλυσιδωτή αντίδραση, όπου ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί την κινητήρια δύναμη που επιταχύνει τον κοινωνικό μετασχηματισμό, ο οποίος με τη σειρά του δημιουργεί πίεση για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι θεσμικές αλλαγές μεταβάλλουν το πολιτικό τοπίο, ενώ οι πολιτικές αποφάσεις καθορίζουν τη θέση κάθε χώρας στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον.
1. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός
Ο κινητήριος μοχλός της νέας εποχής είναι αναμφίβολα η τεχνολογία. Η Τεχνητή Νοημοσύνη, το cloud, οι υποδομές 5G/6G, τα δεδομένα, οι αλγόριθμοι και η αυτοματοποίηση δημιουργούν μια άνευ προηγουμένου επιτάχυνση στην παραγωγή, στην επιχειρηματικότητα και στη δημόσια διοίκηση. Όμως το χάσμα δεξιοτήτων, οι ανασφάλειες για την απώλεια θέσεων εργασίας, κυβερνοαπειλές, ανισότητες πρόσβασης αλλά και τα ηθικά ζητήματα γύρω από την ιδιωτικότητα και την υπευθυνότητα της AI δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο προκλήσεων που απαιτεί προσεκτική διαχείριση. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί τη βάση όλων των υπόλοιπων αλλαγών.
2. Κοινωνικός μετασχηματισμός
Οι τεχνολογικές εξελίξεις οδηγούν σε βαθιές κοινωνικές μεταβολές όπουοι ανισότητες δεν αφορούν πλέον μόνο εισόδημα, αλλά και πρόσβαση σε τεχνολογία, σε ψηφιακές υπηρεσίες και σε εκπαίδευση. Οι δημογραφικές πιέσεις –γήρανση πληθυσμού, μεταναστευτικές ροές– μεταβάλλουν την κοινωνική συνοχή και την κατανομή των πόρων. Η αγορά εργασίας μετασχηματίζεται, με νέες δεξιότητες να γίνονται απαραίτητες και παραδοσιακά επαγγέλματα να υποχωρούν.Ταυτόχρονα, οι πολίτες εκφράζουν νέες αξίες όπως βιωσιμότητα, προστασία δεδομένων, οικολογική συνείδηση, αναζήτηση ποιότητας ζωής, ανάγκη για ιδιωτικότητα, αλλά και μια τάση αμφισβήτησης των παραδοσιακών θεσμών. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν την άμεση έκφραση, αναδιαμορφώνοντας την επικοινωνία και τον δημόσιο διάλογο.
3. Θεσμικός μετασχηματισμός
Η ταχύτητα της αλλαγής δημιουργεί πίεση προς τους θεσμούς, δημόσια διοίκηση, ρυθμιστικές αρχές, δικαιοσύνη, εκπαιδευτικά συστήματα όπου όλοι έρχονται αντιμέτωποι με την ανάγκη να επανασχεδιάσουν διαδικασίες και δομές του κράτους. Οι θεσμοί καλούνται να προσαρμοστούν σε μια πραγματικότητα όπου η ταχύτητα και η διαφάνεια είναι κρίσιμες. Είναι η ανάγκη για κράτος πιο ευέλικτο, αποδοτικό και ανθεκτικό, ικανό να ανταποκριθεί σε κρίσεις – από κυβερνοεπιθέσεις μέχρι πανδημίες και φυσικές καταστροφές. Εκεί όπου οι θεσμοί αδυνατούν να προσαρμοστούν, εμφανίζεται η απαξίωση και η απώλεια εμπιστοσύνης των πολιτών, δημιουργώντας κενό που αξιοποιείται από λαϊκίστικες προσεγγίσεις και παραπληροφόρηση.
4. Πολιτικός μετασχηματισμός
Η πολιτική δεν μένει ανεπηρέαστη. Αντιθέτως, οι αλλαγές που συντελούνται είναι βαθιές και συστημικές. Το πολιτικό παιχνίδι μετατοπίζεται από τα παραδοσιακά ΜΜΕ στα ψηφιακά οικοσυστήματα. Η πολιτική επικοινωνία γίνεται πλέον πιο στοχευμένη και, συχνά, πιο πολωμένη όπου η διάδοση των μηνυμάτων προς τους πολίτες είναι άμεση, αλλά και ευάλωτη σε διαστρέβλωση. Η διασπορά ψευδών ειδήσεων και χειραγώγηση αλγορίθμων δημιουργούν νέες προκλήσεις για τις δημοκρατίες. Οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν δυνατότητες για μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών μέσω e-voting, πλατφόρμες διαβούλευσης και ψηφιακών εργαλείων με ρίσκο χειραγώγηση γνώμης, αμφισβήτηση εκλογικών διαδικασιών, επέμβαση τρίτων χωρών. Ο πολιτικός μετασχηματισμός ορίζει μια νέα πραγματικότητα όπου η δημοκρατία πρέπει να επαναπροσδιορίσει τα όριά της και να θωρακίσει τους θεσμούς της.
5. Γεωπολιτικός μετασχηματισμός
Η διεθνής σκηνή μεταμορφώνεται και η παγκόσμια ισορροπία μεταβάλλεται. Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ, Κίνας, ΕΕ για τεχνολογική κυριαρχία διαμορφώνει νέες στρατηγικές συμμαχίες, συσχετισμούς και ζώνες επιρροής. Η ενέργεια, τα δίκτυα, οι ημιαγωγοί και τα δεδομένα αποτελούν τα νέα “στρατηγικά ορυκτά” της ψηφιακής εποχής. Οι χώρες που ελέγχουν τις αλυσίδες παραγωγής και τις τεχνολογικές πλατφόρμες αποκτούν πλεονεκτήματα που ξεπερνούν τα παραδοσιακά στρατιωτικά μεγέθη. Παράλληλα, οι υβριδικές απειλές από κυβερνοεπιθέσεις μέχρι παραπληροφόρηση και χειραγώγηση ψηφιακών μέσων, αποτελούν νέο πεδίο αντιπαράθεσης όπου τα δεδομένα, οι αλυσίδες εφοδιασμού και η κυβερνοασφάλεια εξελίσσονται σε κρίσιμους παράγοντες κρατικής ισχύος.
Ψηφιακοί Μετασχηματισμοί στην Κύπρο
Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στη δική της ψηφιακή επανάσταση. Από τις υποδομές των τηλεπικοινωνιών μέχρι την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και την υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών σε επιχειρήσεις και δημόσιες υπηρεσίες, η χώρα πραγματοποιεί άλματα που τη φέρνουν πιο κοντά στο όραμα μιας σύγχρονης, ευέλικτης και ανταγωνιστικής οικονομίας. Στο επίκεντρο αυτής της μετάβασης βρίσκεται η CYTA, με καθοριστικό ρόλο στις υποδομές, την καινοτομία και την τεχνολογική αναβάθμιση της χώρας. Η αναβάθμιση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών αποτελεί τη ραχοκοκαλιά κάθε στρατηγικής ψηφιακού μετασχηματισμού.
Παράλληλα το Υφυπουργείο Έρευνας Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής ενισχύει την ψηφιακή της ωριμότητα με την προώθηση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης gov.cy , ΚΕΠ, Ψηφιακός Πολίτης, Ηλεκτρονική Ταυτοποίηση (eID, e-signature), iJustice, και διαδικτυακές υπηρεσίες Δημοσίου (ΓεΣΥ, Τμήμα Φορολογίας, Κτηματολόγιο) που μεταφέρθηκαν στο διαδίκτυο, επιτρέποντας ταχύτερη εξυπηρέτηση και μειώνοντας τη γραφειοκρατία. Η εξέλιξη αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία μετά τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις για κυβερνοασφάλεια και προστασία δεδομένων, ίδρυση του CSIRT-CY, έργα NIS2, επένδυση σε SOC και ενίσχυση της προστασίας δεδομένων (GDPR). Στο προϋπολογισμό του Υφυπουργείου για το 2026 προβλέπεται ποσό €100 εκ. για αναπτυξιακές δαπάνες που στοχεύουν στην αναβάθμιση της τεχνολογικής υποδομής, την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, την εφαρμογή νέων πληροφοριακών συστημάτων (Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Πολεοδομικής Αδειοδότησης, Tax For All, Digipol) και την ενίσχυση της καινοτομίας μέσω της λειτουργίας AI Factory Antenna (Pharos).
Η καθοριστική συμβολή της CYTA
Η CYTA δεν είναι απλώς ένας τηλεπικοινωνιακός οργανισμός. Είναι ο φορέας που διασφαλίζει ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις φτάνουν εγκαίρως και αξιόπιστα σε κάθε γωνιά της χώρας. Με εκτεταμένες επενδύσεις, η CYTA διαθέτει σήμερα το μεγαλύτερο δίκτυο οπτικών ινών (FTTH) αναπτυγμένο μέχρι απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, προσφέροντας ταχύτητες που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, επικοινωνούμε και δημιουργούμε επιχειρηματική αξία.
Στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας, η CYTA ήταν από τους πρώτους οργανισμούς στην ΕΕ που ανέπτυξαν πλήρη δίκτυα 5G, επιτρέποντας νέες υπηρεσίες και εφαρμογές που στηρίζουν τη μετάβαση προς μια έξυπνη, διασυνδεδεμένη κοινωνία. Παράλληλα, με τις επενδύσεις της σε διεθνή υποθαλάσσια καλωδιακά συστήματα (Blue Med πρόσφατα), ενισχύει τη γεωστρατηγική θέση της Κύπρου ως διαμετακομιστικού κόμβου δεδομένων για την ευρύτερη περιοχή. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει και η συμβολή της στον χώρο των Data Centers (Simplex επιπέδου Tier III) και των cloud υπηρεσιών για μεταφορά κρίσιμων συστημάτων. Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις της CYTA, πιστοποιημένες από διεθνείς οργανισμούς, αποτελούν θεμέλιο για την ανάπτυξη εταιρειών τεχνολογίας, Fintech, Regtech και για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Ταυτόχρονα, η CYTA επεκτείνει το χαρτοφυλάκιό της σε λύσεις κυβερνοασφάλειας, ΙοΤ και έξυπνων εφαρμογών για δήμους, οργανισμούς και επιχειρήσεις. Πιλοτικά έργα από έξυπνους μετρητές, Smart home, IoT for businesses, fleet management, έξυπνη στάθμευση, έξυπνος φωτισμός, διαχείριση ενέργειας και νερού (smart city), myHealth, αισθητήρες περιβάλλοντος (IoT networks) μέχρι υπηρεσίες προστασίας(Firewall, DDoS, VPN, SOC) από κυβερνοεπιθέσεις. Περαιτέρω στην ανάπτυξη B2B cloud και API-based υπηρεσιών, προώθηση τεχνολογιών AI/ML, δικτυακές υποδομές backbone, ESG εναρμόνιση, πράσινες υποδομές και ενεργειακή αυτονομία (Νέο Πράσινο Κέντρο Δεδομένων).
Η Κύπρος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας γεωπολιτικά μεταβαλλόμενης Ανατολικής Μεσογείου. Ενέργεια, ασφάλεια, μεταναστευτικές ροές, ρόλος της ΕΕ και σύνδεση με τη Μέση Ανατολή διαμορφώνουν την εξέλιξη της σε περιφερειακό κόμβο τεχνολογίας, κυβερνοασφάλειας και πράσινης ενέργειας. Η ενεργειακή γεωπολιτική (φυσικό αέριο, πράσινη μετάβαση, GSI, East Med ) και η τεχνολογική γεωπολιτική (data centers, υποθαλάσσια καλώδια, κυβερνοασφάλεια) δημιουργούν νέα παράθυρα ευκαιριών.
Σπύρος Πετούσης – Αντιπρόεδρος ΔΣ CYTA
spyrospetousis.blogspot.com