ΟΗΕ για Βενεζουέλα: Εκκλήσεις για αποκλιμάκωση ΗΠΑ–Βενεζουέλας και σεβασμό του διεθνούς δικαίου

Το απόγευμα της 23ης Δεκεμβρίου 2025, το Συμβούλιο Ασφαλείας συνεδρίασε εκτάκτως, κατόπιν αιτήματος της Βενεζουέλας, η οποία τη 17η Δεκεμβρίου κατήγγειλε «αμερικανική επιθετικότητα». Τη σύγκληση της συνεδρίασης υποστήριξαν η Κίνα και η Ρωσία.
Ο βοηθός Γενικός Γραμματέας Χαλίντ Κιάρι παρουσίασε στο Συμβούλιο Ασφαλείας εκτενή ενημέρωση για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην Καραϊβική, τις δραματικές επιπτώσεις σε ανθρώπινες ζωές, την κλιμάκωση της ρητορικής εκατέρωθεν και τις ανησυχίες για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου.
Ο κ. Κιάρι περιέγραψε σαφή κλιμάκωση από πλευράς ΗΠΑ στη Νότια Καραϊβική, σημειώνοντας ότι η Ουάσινγκτον χαρακτηρίζει τις επιχειρήσεις της «μη διεθνή ένοπλη σύγκρουση» βάσει του Άρθρου 51, ενώ ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει «όλη τη δύναμη των Ηνωμένων Πολιτειών (της Αμερικής) για να αντιμετωπίσει και να εξαλείψει (...) τα καρτέλ ναρκωτικών, ανεξάρτητα από το πού δρουν».
Η Βενεζουέλα, ανέφερε, υποστηρίζει ότι τα μέτρα αποτελούν απειλή για την διεθνή ειρήνη και παραβίαση της αρχής περί μη απειλής και χρήσης βίας, κάνοντας λόγο για «αεροπορικό αποκλεισμό» και «μονομερή ναυτικό αποκλεισμό». Παράλληλα, ο ICAO υπενθύμισε ότι «κάθε κράτος έχει πλήρη και αποκλειστική κυριαρχία επί του εναέριου χώρου πάνω από το έδαφός του».
Ο κ. Κιάρι αναφέρθηκε στις συνεχιζόμενες εντάσεις με την κατάσχεση δεξαμενόπλοιων, νέες κυρώσεις και στρατιωτικές αναχαιτίσεις στη θαλάσσια περιοχή, με ορισμένα κράτη να στηρίζουν τις ΗΠΑ και άλλα να προειδοποιούν εναντίον της «στρατιωτικοποίησης της Νότιας Καραϊβικής». Αναφέρθηκε επίσης στη ραγδαία επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Βενεζουέλα και στην ανάγκη διασφάλισης βασικών υπηρεσιών, υπογραμμίζοντας τις εκκλήσεις για άρση των κυρώσεων.
Ο ΟΗΕ δήλωσε έτοιμος να μεσολαβήσει, να «προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες», εφόσον το ζητήσουν οι δύο πλευρές.
Ο αναπληρωτής. μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας Ιωάννης Σταματέκος κατά την τοποθέτηση του εξέφρασε ανησυχία για την περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων στην Καραϊβική και τόνισε την ανάγκη πλήρους σεβασμού του διεθνούς δικαίου, ιδίως του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Εξέφρασε ανησυχία για τις πιθανές απειλές κατά της θαλάσσιας ασφάλειας και υπογράμμισε τη σημασία του σεβασμού του Δικαίου της Θάλασσας, όπως αυτό κατοχυρώνεται στην Σύμβαση των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Επίσης, ο κ. Σταματέκος εξέφρασε υποστήριξη στις περιφερειακές προσπάθειες καταπολέμησης της διακίνησης ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος και επανέλαβε την ετοιμότητα της Ελλάδας να υποστηρίξει όλες τις διμερείς, περιφερειακές και διεθνείς προσπάθειες που αποσκοπούν στην αποκλιμάκωση μέσω του διαλόγου και της διπλωματίας.
Ο αμερικανός μόνιμος αντιπρόσωπος Μάικλ Γουόλτς ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ «δεν αναγνωρίζουν τον Νικολάς Μαδούρο ή τους συνεργάτες του ως νόμιμη κυβέρνηση της Βενεζουέλας".
«Ο Νικολάς Μαδούρο είναι φυγάς από την αμερικανική δικαιοσύνη και επικεφαλής της ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης Cártel de los Soles. Στην πραγματικότητα, ο Μαδούρο και το καθεστώς του έκλεψαν τις εκλογές, και η διεθνής κοινότητα διαθέτει τα αποδεικτικά στοιχεία», είπε.
Ο κ. Γουόλτς τόνισε ότι «ο πρόεδρος Tραμπ έχει διατυπώσει με απόλυτη σαφήνεια ότι θα αξιοποιήσει όλη την ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (...) για να αντιμετωπίσει και να εξαρθρώσει τα καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία επί πολύ καιρό δρουν ανεξέλεγκτα στο ημισφαίριό μας - και όλοι το γνωρίζουν αυτό».
Επισήμανε ότι «η πιο σοβαρή απειλή για το ημισφαίριό μας, για τη γειτονιά μας και για τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες προέρχεται από διεθνή τρομοκρατικά και εγκληματικά δίκτυα».
Αυτά τα καρτέλ, ανέφερε ο κ. Γουόλτς, «δεν μοιάζουν με τη μαφία, είναι εξελιγμένα, εξαιρετικά τεχνικά ικανά, καλά χρηματοδοτούμενα και προκαλούν τεράστιες καταστροφές στην περιοχή μας».
Ο αμερικανός πρέσβης κλείνοντας τόνισε ότι «είναι οι ενέργειες και οι πολιτικές του παράνομου καθεστώτος Μαδούρο που συνιστούν μια εξαιρετική απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα του ημισφαιρίου μας και για τις ίδιες τις Ηνωμένες Πολιτείες».
«Eίτε πρόκειται για φυσικές επιθέσεις σε κτίρια και υποδομές - όπως αυτές που υποστήκαμε την 11η Σεπτεμβρίου - είτε για υβριδικές επιθέσεις, όπως η διοχέτευση στη χώρα μας εγκληματιών και θανατηφόρων χημικών, οι ΗΠΑ θα κάνουν ό,τι περνά από την σημαντική δύναμή τους για να προστατεύσουν το ημισφαίριό μας, τα σύνορά μας και τον αμερικανικό λαό», ανέφερε.
Η εξέλιξη της κρίσης
Από τα μέσα Αυγούστου, οι εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Βενεζουέλας έχουν οξυνθεί. Η Ουάσιγκτον έχει ενισχύσει την στρατιωτική της παρουσία στη νότια Καραϊβική, επικαλούμενη την ανάγκη περιορισμού της διακίνησης ναρκωτικών. Μεταξύ της 2ης Σεπτεμβρίου και της 23ης Δεκεμβρίου 2025, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν 29 πλήγματα στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό εναντίον σκαφών που -κατά τις ανακοινώσεις τους- μετέφεραν ναρκωτικά, με αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον 105 ανθρώπων (τα στοιχεία αυτά δεν έχουν επαληθευτεί από τον ΟΗΕ).
Ο Ύπατος Αρμοστής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ δήλωσε ότι τα πλήγματα παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, χαρακτήρισε τις επιθέσεις «απαράδεκτες» και ζήτησε από τις ΗΠΑ να τις τερματίσουν, να συαματήσουν τις «εξωδικαστικές εκτελέσεις».
Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, χαρακτηρίζουν νόμιμες τις επιχειρήσεις, υποστηρίζοντας ότι βρίσκονται σε «ένοπλη σύγκρουση» με καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία η κυβέρνηση Τραμπ έχει πλέον χαρακτηρίσει ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις.
Η συνεδρίαση της 10ης Οκτωβρίου
Το Συμβούλιο Ασφαλείας είχε συνεδριάσει ξανά για το θέμα τη 10η Οκτωβρίου 2025 μετά από αίτημα της Βενεζουέλας, η οποία απέρριψε τους αμερικανικούς ισχυρισμούς και ισχυρίστηκε ότι ο πραγματικός στόχος των ΗΠΑ είναι «αλλαγή καθεστώτος» και ο έλεγχος των φυσικών πόρων της χώρας. Η Βενεζουέλα προειδοποίησε ότι η στρατιωτική κινητοποίηση και η ρητορική της Ουάσιγκτον δείχνουν ότι μια ένοπλη επίθεση «ενδέχεται να συμβεί πολύ σύντομα».
Τότε Βοηθός ΓΓ ΟΗΕ Μίροσλαβ Γέντζα κάλεσε και τις δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να επιλύσουν τις διαφορές ειρηνικά, υπογραμμίζοντας ότι η αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τον Χάρτη του ΟΗΕ.
Με επιστολή της τη 17η Δεκεμβρίου 2025, η Βενεζουέλα απέρριψε κάθε αμερικανική διεκδίκηση στα αποθέματα πετρελαίου της χώρας, τονίζοντας ότι οι απειλές της Ουάσιγκτον παραβιάζουν το άρθρο 2(4) του Χάρτη των ΗΕ. Ζήτησε επίσης από το Συμβούλιο Ασφαλείας να αντιμετωπίσει την «συνεχιζόμενη επιθετικότητα».
Την ίδια ημέρα, ο ΓΓ Αντόνιο Γκουτέρες είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Νικολάς Μαδούρο, κατά την οποία επανέλαβε την ανάγκη «σεβασμού του διεθνούς δικαίου, ιδιαίτερα του Χάρτη των ΗΕ, την αποφυγή κλιμάκωσης και τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας».
Προσπάθεια υιοθέτησης προεδρικής δήλωσης ΣΑ ΟΗΕ
Στα τέλη Οκτωβρίου η Ρωσία κυκλοφόρησε σχέδιο προεδρικής δήλωσης του Συμβουλίου Ασφαλείας για την κατάσταση στην Καραϊβική, με γενικές εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση, διάλογο και πολυμερείς μηχανισμούς, αλλά χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένα κράτη. Αν και αρκετά μέλη συμφώνησαν επί της αρχής, οι ΗΠΑ αντιτάχθηκαν σε οποιοδήποτε επίσημο κείμενο, με αποτέλεσμα η Μόσχα να αποσύρει το σχέδιο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ