Νόμος καταργεί την ευχέρεια του Υπουργικού για τιμητικές πολιτογραφήσεις – Αντιπαράθεση για τις ευθύνες γύρω από το καταργημένο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα

Η Ολομέλεια της Βουλής ενέκρινε νομοθεσία που τροποποιεί τον περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμο και το πλαίσιο τιμητικής πολιτογράφησης, καταργώντας την ευχέρεια του Υπουργικού Συμβουλίου να χορηγεί τιμητικές πολιτογραφήσεις. Η συνεδρίαση χαρακτηρίστηκε από έντονες αντιπαραθέσεις, με τα κόμματα να ανταλλάσσουν κατηγορίες για τις ευθύνες που αποδίδονται στο καταργημένο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ).
Ο νόμος καταργεί την πρόνοια που επέτρεπε στο Υπουργικό Συμβούλιο να παραχωρεί κυπριακή ιθαγένεια σε επενδυτές, επιχειρηματίες και μέλη των οικογενειών τους στη βάση του ΚΕΠ, ενώ προβλέπει διαδικασίες επανεξέτασης πράξεων που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος. Παράλληλα, εισάγει προθεσμία 60 ημερών για άσκηση ένστασης στην Ανεξάρτητη Επιτροπή Εξέτασης Αποστέρησης Υπηκοότητας και υποχρέωση δημοσίευσης στην Επίσημη Εφημερίδα των ατόμων των οποίων αφαιρείται η υπηκοότητα.
Οι αλλαγές κρίνονται αναγκαίες για τερματισμό της διαδικασίας επί παραβάσει που κινεί η ΕΕ από το 2020, ώστε να εξαλειφθεί οιαδήποτε δυνατότητα επαναφοράς επενδυτικού προγράμματος πολιτογράφησης.
Στους κανονισμούς τιμητικής πολιτογράφησης προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα παραχώρησης κυπριακής υπηκοότητας σε τέκνα Ελλαδιτών πεσόντων του 1974, καθώς και η τιμητική πολιτογράφηση ανθρώπων των τεχνών και του πολιτισμού με εξαιρετική προσφορά στην Κύπρο. Αρμόδιο όργανο για τις εισηγήσεις καθίσταται πλέον το Υφυπουργείο Πολιτισμού.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, Βουλευτής ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού είπε ότι «πυροβολούμε το πόδι μας» σημειώνοντας ότι η Βουλή αφαιρεί από το κράτος το δικαίωμα να παραχωρεί υπηκοότητα κατ’ εξαίρεση για λόγους δημόσιου συμφέροντος. Υπογράμμισε ότι η τροποποίηση επιβάλλεται λόγω του εξαναγκασμού από την ΕΕ, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία κινδυνεύει με παραπομπή στο Δικαστήριο της ΕΕ. «Σήμερα τελούμε το πολιτικό μνημόσυνο του προγράμματος των χρυσών διαβατηρίων», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η Βουλή καλείται να καθαρίσει τα λερωμένα της προηγούμενης διακυβέρνησης.
Ανέφερε ακόμη ότι συνολικά 7.329 πρόσωπα απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα μέσω του ΚΕΠ, εκ των οποίων 3.522 επενδυτές —μερικοί εκ των οποίων δεν ήρθαν ποτέ στην Κύπρο— και 3.807 μέλη οικογενειών, ακόμη και σε περιπτώσεις με πέραν της μίας συζύγου. Το πρόγραμμα, είπε, μπορεί να συνέβαλε εν μέρει στην οικονομία, αλλά η ζημιά για τη Δημοκρατία υπήρξε «ανεπανόρθωτη».
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Νίκος Σύκας ανέφερε ότι είναι απολύτως ξεκάθαρο τι ψηφίζει η Βουλή, αφού, όπως είπε, όταν ένα σχέδιο έχει καταργηθεί, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αλλάξει και το νομοθετικό πλαίσιο που το διέπει. Υποστήριξε ότι το ΚΕΠ κατέληξε στην κατάργησή του εξαιτίας δράσεων και κακών πρακτικών της διακυβέρνησης του ΑΚΕΛ», ενώ κάλεσε όσους το επικρίνουν να απαντήσουν πόσο βοηθητικό ήταν το πρόγραμμα στον ουσιώδη χρόνο, παρά το γεγονός ότι κάποιοι το εκμεταλλεύτηκαν.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής Λευκωσίας Αλεξάνδρα Ατταλίδου δήλωσε ότι το πρόγραμμα είχε «σαθρά θεμέλια από την αρχή» και, όπως είπε, σχεδιάστηκε επί σκοπώ με τρόπο που επέτρεψε την εκμετάλλευσή του από πολιτικά πρόσωπα που πλούτισαν. Τόνισε ότι θα πρέπει επιτέλους κάποιοι να παραδεχτούν αυτή την πραγματικότητα, σημειώνοντας ότι η Κύπρος έχασε μεγάλο μέρος του πολιτικού της κεφαλαίου στο εξωτερικό λόγω του ΚΕΠ και ότι θα χρειαστεί «πολύς καιρός» για να το ανακτήσει.
Ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου είπε ότι το μαχαίρι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά κάνει και φόνους, σημειώνοντας πως δεν μπορεί να δικαιολογηθεί «το πλιάτσικο που έγινε με σύγκρουση συμφέροντος» και να υποστηρίζεται ότι το πρόγραμμα βοήθησε την ανάπτυξη. Πρόσθεσε ότι για την Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχει μεγάλο κόστος στο εξωτερικό. Είπε ακόμα ότι στην Κύπρο «οι πρωταγωνιστές των σκανδάλων μένουν ατιμώρητοι», προσθέτοντας ότι πρέπει επιτέλους να ακουστεί ένα «mea culpa» για να γυρίσει σελίδα ο τόπος. Τόνισε ότι το κράτος δικαίου δέχθηκε επιθέσεις, έμεινε απροστάτευτο και εκτέθηκε ανεπανόρθωτα.
Ο μεμονωμένος σοσιαλιστής Βουλευτής Κωστής Ευσταθίου είπε ότι κάθε κράτος έχει κυριαρχικό δικαίωμα να απονέμει τιμητικά και να πολιτογραφεί ξένους πολίτες και εξέφρασε λύπη για το ότι η Κυπριακή Δημοκρατία στερείται πλέον αυτή τη δυνατότητα. Τόνισε ότι δεν έφταιξε ο νόμος, αλλά το ίδιο το ΚΕΠ και οι κανονισμοί του, καθώς και ο «νόμος-σκελετός» που έδινε υπερβολικά ευρείες εξουσίες στην εκτελεστική εξουσία και σε δημόσιους υπαλλήλους, επιτρέποντας υπερβάσεις. Επισήμανε ακόμα ότι οι Ευρωπαίοι που υποχρεώνουν σε κατάργηση του νόμου «δεν βλέπουν τα σκάνδαλα της Κομισιόν», ενώ ανέφερε ότι ο νόμος λειτούργησε άψογα και πως αν χάθηκε ο λογαριασμός στην περίοδο Αναστασιάδη δεν φταίει ο νόμος.
Ο Βουλευτής ΔΗΣΥ Ονούφριος Κουλλά ζήτησε να μην υπάρχουν γενικεύσεις. Υπενθύμισε ότι το ΚΕΠ εφαρμόστηκε σε περίοδο οικονομικής κρίσης και υψηλής ανεργίας, και «πολλοί συμπολίτες μας βρήκαν δουλειά», από developers μέχρι δικηγόρους και λογιστές από όλα τα κόμματα. Αναγνώρισε ότι υπήρξαν λάθη, παρανομίες και ελλιπείς έλεγχοι, αλλά τόνισε ότι γίνονται έρευνες, ενώ από τους 7.500 αιτηθέντες εντοπίστηκαν περίπου 100 περιπτώσεις που πρέπει να στερηθούν υπηκοότητας. Αντέτεινε επίσης ότι, παρά τα όσα λέγονται για ζημιά στο όνομα της Κύπρου, «σήμερα πάσχουμε από υπερβολικές επενδύσεις».
Ο ανεξάρτητος Βουλευτής Λεμεσού Ανδρέας Θεμιστοκλέους δήλωσε ότι «δεν είμαστε σοβαρό κράτος αν δεν μπορούμε να εγγράψουμε κανέναν ξένο πολίτη», υποστηρίζοντας ότι η κατάργηση του δικαιώματος πολιτογράφησης ακρωτηριάζει την κυριαρχία του κράτους. Ανέφερε ότι γνώριζαν ποιοι πολιτογραφούνταν την εποχή που γινόταν το πρόγραμμα και πως όσοι είχαν «λερωμένη τη φωλιά τους» κατέβαλλαν μεγαλύτερα ποσά, με αποτέλεσμα οι υποθέσεις τους να προωθούνται ταχύτερα από λογιστές και δικηγόρους.
Στη δευτερολογία του, ο κ. Στεφάνου επανέφερε το ζήτημα σύγκρουσης συμφέροντος, λέγοντας ότι είναι αυτονόητο πως συνιστά σύγκρουση συμφέροντος όταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή Υπουργοί που διατηρούν δικηγορικά γραφεία χειρίζονται ή εγκρίνουν αιτήσεις πολιτογραφήσεων. Κάλεσε σε εγκατάλειψη της λογικής που, όπως είπε, εξέφρασε ο κ. Κουλλά, ότι αν θέλουμε να καλύψουμε παρανομίες πρέπει να βρούμε «άλλοθι».
Απαντώντας, ο κ. Κουλλά υποστήριξε ότι η Κύπρος έχει πολύ καλύτερο όνομα στο εξωτερικό από ό,τι ισχυρίζεται το ΑΚΕΛ και κατηγόρησε το κόμμα ότι επιδιώκει να θεσπίσει νομοθεσία που θα περιορίσει τις επενδύσεις. Τόνισε την ανάγκη σεβασμού των αποφάσεων της δικαιοσύνης «όχι κατά το δοκούν και όπως αρέσει στο ΑΚΕΛ».
ΚΥΠΕ