Ντόμινο επιπτώσεων από το ναυάγιο της Αρχιτεκτονικής στη Φανερωμένη – Στον αέρα όλα τα σχέδια για αναζωογόνηση της παλιάς Λευκωσίας

Στον αέρα βρέθηκαν τα σχέδια και οι χορηγίες για αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου της Λευκωσίας ύστερα από το ναυάγιο της καθόδου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου στο κτήριο της Φανερωμένης.
Το ναυάγιο λειτουργεί σαν ντόμινο επιπτώσεων, όχι τόσο από το γεγονός ότι φαίνεται να ματαιώνεται η κάθοδος της αρχιτεκτονικής, αλλά από την αβεβαιότητα που δημιουργείται, υπό την έννοια ότι όλοι οι σχεδιασμοί στηρίχτηκαν στην κάθοδο περίπου 200 φοιτητών, πλέον καθηγητών, ερευνητών κ.ο.κ., κάτι που θα έδινε ώθηση στην αναζωογόνηση της πόλης η οποία ασφυκτιά κυρίως από το 1974 και εντεύθεν.
Βεβαίως, μαζί με τους φοιτητές εκτιμήθηκε ότι θα κατέρχονταν στην πόλη και άλλοι νέοι άνθρωποι όχι μόνο ως επισκέπτες αλλά και για να εγκατασταθούν.
Ενόψει τη προοπτικής καθόδου της Αρχιτεκτονικής Σχολής και κατ’ επέκταση της αναζωογόνησης της εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, ο υπουργός Εσωτερικών είχε εξαγγείλει σχέδια χορηγιών με σκοπό τη δημιουργία εστιών όχι μόνο από τον Δήμο Λευκωσίας και την Αρχιεπισκοπή που έχουν ήδη λειτουργήσει φοιτητικές εστίες αλλά και από ιδιώτες. Μάλιστα τα κίνητρα σε κάποια στιγμή υπερέβαιναν τα €30 εκατ. Πέραν των συγκεκριμένων κονδυλίων (τα οποία θα προέρχονταν από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά και από την ΕΕ (μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Κύπρου) επενδύσεις αρκετών εκατομμυρίων δρομολογήθηκαν και από ιδιώτες οι οποίοι άρχισαν να επενδύουν στη δημιουργία φοιτητικών εστιών.
Εξάλλου, το υπουργείο Εσωτερικών εξήγγειλε και άλλα μέτρα στήριξης επιχειρηματιών λόγω της προοπτικής που διαφαινόταν να δημιουργείται.
Μαζί με αυτά άρχισαν να καταρτίζονται σχέδια εξωραϊσμού υφιστάμενων κτηρίων με σκοπό την επιχειρηματική δραστηριότητα σε τομείς οι οποίοι σχετίζονται με τους φοιτητές που θα ζούσαν στην πόλη.
Και βεβαίως υπάρχει και η πτυχή των αγοραπωλησιών κτηρίων με σκοπό την αξιοποίηση τους για διάφορες υποστηρικτικές δραστηριότητες. Κτήρια άλλαξαν χέρια αλλά και σε αυτό τον τομέα παρατηρείται κάποια αβεβαιότητα.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Τάσος Χριστοφίδης, σε μια ύστατη προσπάθεια να πείσει τον Αρχιεπίσκοπο Γεώργιο για το θετικό της παρουσίας του Πανεπιστημίου Κύπρου στην παλιά πόλη της Λευκωσίας είχε πρόθεση να ζητήσει συνάντηση μαζί του με σκοπό να θέσει ενώπιον του και επισήμως την ετοιμότητα του Πανεπιστημίου να λειτουργήσει άλλη σχολή, αν οριστικοποιηθεί το ναυάγιο καθόδου της αρχιτεκτονικής σχολής.
Όπως έγραψε ήδη ο «Φ», ο Μακαριότατος βλέποντας πως το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει πρόθεση να δαπανήσει χρήματα για ανέγερση νέου κτηρίου (πίσω από το σχολείο Φανερωμένης) με σκοπό να είναι σε θέση (μαζί με τον κτήριο του σχολείου) να φιλοξενήσει την Αρχιτεκτονική, γνωστοποίησε την πρόθεση του να λειτουργήσει στη Φανερωμένη δημοτικό ή γυμνάσιο της Εκκλησίας.
Ωστόσο, όπως παρατηρούν εμπλεκόμενοι, οι μαθητές των σχολείων δεν θα προσφέρουν τίποτε στην πόλη και στην αναζωογόνηση της ενώ, η λειτουργία κάποιας πανεπιστημιακής σχολής θα έφερνε κόσμο στην περιοχή η οποία αργοπεθαίνει.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», αυτό που δεν βρίσκει σύμφωνο τον Αρχιεπίσκοπο είναι η λειτουργία γραφείων του Πανεπιστημίου στη Φανερωμένη, αφού ούτε και με αυτό τον τρόπο εξυπηρετείται η αναζωογόνηση της εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας.
Γενναιόδωρα σχέδια για φοιτητικές εστίες παγώνουν προσωρινά
Σημειώνεται, πως τα σχέδια του υπουργείου Εσωτερικών (τα οποία προσέκρουσαν στη σούμα του υπουργείου Οικονομικών ως προς το κόστος) ήταν γενναιόδωρα κάτι το οποίο διαπιστώνεται και από το ενδιαφέρον που επέδειξαν επιχειρηματίες στη δημιουργία φοιτητικών εστιών.
Συγκεκριμένα, για τη διαμόρφωση φοιτητικών εστιών ενδιαφέρθηκαν 45 άτομα/εταιρείες αλλά τελικά προχώρησαν γύρω στους 30 στην υποβολή αιτήσεων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός, ότι περίπου τα μισά κτήρια που προτάθηκαν είναι διατηρητέα.
Βεβαίως, αρχικά ετέθη ως στόχος η διαμόρφωση πέραν των 500 δωματίων. Στη συνέχεια μειώθηκαν στα 450 δωμάτια και στην πορεία περιορίστηκαν σε 380. Στην Τέλος, γινόταν λόγος για 250 φοιτητικά δωμάτια. Πέραν αυτών ο Δήμος Λευκωσίας ανέλαβε να διαμορφώσει άλλα 70 δωμάτια και ήδη η πρώτη δημοτική εστία έχει λειτουργήσει.
Όσον αφορά την οικονομική στήριξη στους ενδιαφερόμενους, η ελάχιστη επένδυση (επιλέξιμη δαπάνη) για τη μετατροπή κτηρίου σε φοιτητική εστία/ φοιτητικά δωμάτια, είχε καθοριστεί στις €140.000. Το μέγιστο ποσό χορηγίας ανά δικαιούχο ανέρχεται στα €2 εκατ., με εξαίρεση τους δικαιούχους που θα κριθεί από το Γραφείο Εφόρου Κρατικών Ενισχύσεων, ότι η ενίσχυση αφορά κρατική ενίσχυση και θα λάβουν μέγιστη χορηγία €200.000 σύμφωνα με τον Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1407/2013, ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis).
Θεωρητικά, εκατοντάδες δωμάτια θα ήταν έτοιμα να λειτουργήσουν τους πρώτους μήνες του 2026 αλλά όλα οδηγούν στο ότι θα παρατηρηθεί καθυστέρηση. Ενθαρρυντικό στοιχείο, από πλευράς καθόδου φοιτητών στην πόλη, αποτελεί το γεγονός ότι θα λειτουργήσει παράρτημα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, ενώ ενδιαφέρον να λειτουργήσουν σχολές έχουν εκδηλώσει και άλλα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εξάλλου, το Πανεπιστήμιο Κύπρου «φιλοξενεί» κάθε χρόνο δεκάδες φοιτητές οι οποίοι κατέρχονται στην Κύπρο στο πλαίσιο διαφόρων προγραμμάτων.
Τι προέβλεπαν τα σχέδια του ΥΠΕΣ για αναβάθμιση της περιοχής
- Οικονομικές ενισχύσεις σε ιδιοκτήτες και επιχειρήσεις, αποκατάσταση κτηρίων και ενίσχυση της τοπικής οικονομίας με στόχο προσιτή στέγαση
Το σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για διαμόρφωση εστιών αφορούσε και αφορά στην παροχή οικονομικής ενίσχυσης σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές οικοδομών (με ενυπόγραφη συγκατάθεση των ιδιοκτητών), στην περιοχή εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας.
Σύμφωνα πάντα με το υπουργείο, οι κυριότεροι στόχοι του Σχεδίου, ήταν και είναι η κοινωνική και οικονομική αναβάθμιση της περιοχής με την προσέλκυση φοιτητών και άλλων συναφών επενδύσεων, καθώς και η αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος όπως και η παροχή προσιτών επιλογών στέγασης σε φοιτητές με ελεγχόμενο ενοίκιο.
Παράλληλα ο προγραμματισμός προέβλεπε:
> Την εφαρμογή κυκλοφοριακών διευκολύνσεων για βιώσιμη αστική κινητικότητα.
> Την εφαρμογή πολεοδομικών και οικονομικών κινήτρων.
> Σχέδιο χορηγιών για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας.
> Σχέδιο χορηγιών για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας.
> Ανάδειξη και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο στόχος θα επιτευχθεί με έργα αποκατάστασης και συντήρησης των ιστορικών κτηρίων και μνημείων. Μαζί με αυτό στόχος είναι και η διατήρηση της αυθεντικότητας και της γοητείας της περιοχής.
> Ενίσχυση της τοπικής οικονομίας με ενίσχυση των υφιστάμενων και προσέλκυση νέων επιχειρήσεων για περαιτέρω δραστηριοποίηση στην εντός των τειχών πόλη, με στόχο τη δημιουργία νέων ευκαιριών απασχόλησης.
> Κοινωνική ενίσχυση από πλευράς της πολιτείας με στόχο τη συγκράτηση του γηγενούς πληθυσμού και την προσέλκυση νέου, προσφέροντας στους κατοίκους ποιοτικούς χώρους διαμονής, απασχόλησης, αναψυχής και δραστηριότητας.
Παράλληλα με τα πιο πάνω, προβλεπόταν οικονομική ενίσχυση για ανάπτυξη γης, αποκατάσταση αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, αστική ανάπτυξη και δράσεις που αφορούν τη νεολαία. Από τα μέτρα θα μπορούσαν να επωφεληθούν ιδιωτικοί φορείς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ).
Δυνητικοί δικαιούχοι είναι φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα ιδιοκτήτες, ή ενοικιαστές κτηρίων που θα πραγματοποιήσουν επενδύσεις στα κτήρια τους στις περιοχές εφαρμογής και για τους σκοπούς του σχεδίου και πληρούν τις προϋποθέσεις, με την επιφύλαξη της εφαρμογής των κανόνων των κρατικών ενισχύσεων εκεί και όπου ισχύουν.