Μονόδρομος η αύξηση της χορηγίας στον Πολιτισμό

Του
Κυριάκου Λοΐζου
Η «πολιτιστική δημιουργία» αντικατέστησε την πραγματική ανάγκη των ανθρώπων του Πολιτισμού, αφού η εν λόγω φράση βρίσκεται συνεχώς στα χείλη του Υφυπουργείου Πολιτισμού και της παρούσας κυβέρνησης. Κι αυτό λέγεται διότι η αληθινή στήριξη της πολιτιστικής δημιουργίας δεν μπορεί να εκλαμβάνεται χωριστά από τα υπόλοιπα, άλυτα ζητήματα που ταλανίζουν τον Πολιτισμό στην Κύπρο και τους ανθρώπους του, απ’ όποιο μετερίζι.
Η τελευταία πενταετία είναι ίσως η πιο πυκνή από εξελίξεις στο χώρο του Πολιτισμού και των καλλιτεχνών, καθώς τα προβλήματα διογκώθηκαν ή, στην καλύτερη περίπτωση, αναδύθηκαν με βία εξαιτίας πολλών παραγόντων, αρχής γενομένης με την πανδημία του 2020.
Καθεστώς του καλλιτέχνη και χορηγίες με το Σχέδιο Θυμέλη είναι μόνο δύο εκ των σημαντικότερων ζητημάτων που απασχολούν τους καλλιτέχνες –παντός είδους– αφού πρόκειται για προβλήματα που αφορούν την επιβίωση των καλλιτεχνών, την εργασιακή τους ασφάλεια και την επιβίωση των χώρων, θεάτρων, σκηνών και καλλιτεχνικών χώρων.
Συνομιλήσαμε με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεάτρου ΕΘΑΛ, Αχιλλέα Γραμματικόπουλο, ο οποίος περιέγραψε με σαφήνεια τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι της πολιτιστικής δημιουργίας. Ωστόσο, στάθηκε στο ζήτημα της χορηγίας και, κατ’ επέκταση, στο Σχέδιο Θυμέλη, το οποίο, βάσει κάποιων κριτηρίων, δίνει χρήματα για να μπορούν οι σκηνές να υπάρχουν… ή τουλάχιστον αυτός είναι ο στόχος, που κι αυτό αποτελεί ερωτηματικό.
Με αφορμή την αναμονή για τα αποτελέσματα του Σχεδίου Θυμέλη για το 2026, ο ηθοποιός είπε πως τα πράγματα μοιάζουν να βελτιώνονται χωρίς πραγματικά να βελτιώνονται, καθώς οδηγήθηκε το κομμάτι της παραγωγής στο να μειωθούν οι παραγωγές, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται. Βάζοντας το κομμάτι της «συνέργειας», είπε, δίνουν λίγα χρήματα παραπάνω και λένε ως δικαιολογία ότι αυξήθηκαν οι παραγωγές επειδή αυξήθηκαν οι ομάδες που παίζουν, ενώ στην πραγματικότητα δεν αυξήθηκαν οι παραγωγές.
«Έτσι τους κρατούν τεχνηέντως ικανοποιημένους δίνοντας κάποια λεφτά. Τώρα έβαλαν τα 50.000 ευρώ, ωστόσο για να πάρει αυτό το “50άρι” πρέπει να έχει κανείς κόσμο για να παίζει. Για παράδειγμα, αν πάρεις 50.000 και άλλες 10.000 με κάποια κριτήρια και έχεις 8 ηθοποιούς για να δικαιούσαι το μέγιστο, αυτό από μόνο του κοστίζει 45.000 ευρώ, διότι πολύ ορθά έχουν βάλει τις συμβάσεις τους οι ηθοποιοί. Μετά έχουμε 12.000 για τους συντελεστές, πάμε στα 57.000 πριν καν μετρήσουμε οτιδήποτε άλλο. Αν πάρει κανείς το μέγιστο, 60.000, μένουν 3.000, και τι να πρωτοπληρώσεις; Κοστούμια, φώτα, σκηνικά, μακιγιάζ», υπογραμμίζει ο κ. Γραμματικόπουλος και επισημαίνει πως δεν μπορούν να στηριχτούν στα εισιτήρια, διότι, όπως εξηγεί, αν δεν βγάλει πολλά εισιτήρια μια παράσταση, τι θα γίνει;
«Μπορεί κανείς να κάνει μια λαϊκή κωμωδία για να βγει και να παίξει σε μεγαλύτερο φάσμα όσον αφορά το κοινό, αλλά αυτό δύσκολα θα πάρει μια χορηγία, εντούτοις πιθανόν να δώσει περισσότερα εισιτήρια από μια πιο ποιοτική δουλειά ή παράσταση. Σε παρόμοια κατάσταση βρέθηκα πρόσφατα και πήραμε 40.000 για μία παραγωγή, περιλαμβανομένης και της συνέργειας. Από τα έξοδα των ηθοποιών και της συνέργειας βγήκαμε στα 47.000 χιλιάρικα και αναγκαστικά κάναμε 12 παραστάσεις, αλλά όλα αυτά μαζί με τα μεταφορικά βγήκαν περισσότερα», είπε.
Επίσης, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου ΕΘΑΛ είπε χαρακτηριστικά ότι εν γνώσει μας μπαίνουμε για «σφαγή», διότι έτσι είναι τα πράγματα. «Ή θα ανεβάσουν το ποσό για τις παραγωγές όταν βλέπουν 7 και 8 ηθοποιούς ή να μην τα δίνουν καθόλου. Ενώ βάλανε κάποιες επιπλέον υποχρεώσεις, τα λεφτά που δίνουν δεν είναι τέτοια ώστε να ικανοποιήσουν τις καινούργιες υποχρεώσεις που προκύπτουν, γι’ αυτό και πολλοί αρνούνται να κάνουν έργα», τονίζει.
Κοντολογίς, ακόμα και να πάρει κανείς το μέγιστο ποσό της χορηγίας, αυτά θα φτάσουν εφόσον έχει 2 ή 4 ηθοποιούς, αλλά, όπως υποδεικνύει ο ηθοποιός, δεν βγαίνει.
«Τα κουκιά είναι μετρημένα και πρέπει να αυξηθεί η χορηγία του κράτους προς τον Πολιτισμό, για όλες τις τέχνες. Ο Πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, δεν είναι κάποιο χόμπι, αλλά επάγγελμα, και δεν είναι δυνατόν μετά από 40 χρόνια δουλειάς να παίρνει κανείς μισθό 1.000 ευρώ. Πώς να πω σε έναν νέο ηθοποιό να έρθει στη Λεμεσό με 900 ευρώ καθαρά; Και το χειρότερο είναι πως δεν βγαίνει για να πάρουν περισσότερα, έστω κι αν θέλουμε και στο ίδιο καζάνι βράζουν όλοι. Αυτό που έκανε το Θυμέλη είναι να δημιουργήσει περισσότερες εταιρείες, καθώς για να πάρεις λεφτά πρέπει να είσαι εταιρεία ΜΚΟ», εξήγησε ο Αχιλλέας Γραμματικόπουλος.
Στην παρατήρηση ότι το κράτος δεν βλέπει τον Πολιτισμό ως επάγγελμα για τους ανθρώπους του χώρου, για τη ζωή τους δηλαδή, ο ηθοποιός λέει χαρακτηριστικά: «Λέει το Υφυπουργείο ότι το ενδιαφέρει η πολιτιστική δημιουργία. Ωραία, γιατί τότε βάζουν τεχνικά κριτήρια για τη δημιουργία; Μήπως θα έπρεπε να τους ενδιαφέρει ξεχωριστά η δημιουργία και ξεχωριστά η παραγωγή; Διότι κάναμε πέρσι το καλοκαίρι πολλές παραστάσεις σε πολλές περιοχές του νησιού, και στο τέλος κάναμε την “εκκαθάριση” και έμειναν κάποια χρήματα τα οποία έβαλα στην παραγωγή για να βγει, αλλιώς δεν θα έβγαινε διότι δεν πήραμε έξτρα χρήματα που δικαιούμασταν για την περιοδεία. Και να ξέρετε ότι αυτό δεν το έκαναν μόνο με εμάς, αλλά με πολλά άλλα θέατρα της Κύπρου. Πόνταρα σε εκείνα τα έξτρα χρήματα που έπρεπε να πάρω για να βγει η παραγωγή χωρίς ζημιά… και εξαρχής είχα οικονομική ζημιά».
Να σημειωθεί ότι πολλές σκηνές, αλλά και μεμονωμένα οι καλλιτέχνες, τηρούν σιγή ιχθύος μέχρι να δουν τα αποτελέσματα του Σχεδίου Θυμέλη για το νέο έτος, την ίδια στιγμή που τα προβλήματα διογκώνονται όσο η χορηγία παραμένει στα σημερινά επίπεδα.
Η εμπειρία λέει πως αν τα πράγματα παραμείνουν ως έχουν, οι αντιδράσεις θα είναι σφοδρές, καθώς τα οικονομικά προβλήματα, αλλά και οι ανάγκες των ανθρώπων του Πολιτισμού αυξάνονται και μεγαλώνουν.
Οψόμεθα.