Με τη λήξη προθεσμίας για SAFE 19 χώρες κατέθεσαν σχέδια, η Τουρκία εκτός του 65%

Με την προθεσμία για την υποβολή σχεδίων συμμετοχής στο χρηματοδοτικό εργαλείο για την Άμυνα των €150 δισ. SAFE, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη Δευτέρα πως 19 κράτη – μέλη κατέθεσαν τα σχέδιά τους, με 15 εξ αυτών να περιλαμβάνουν υποστήριξη για την Ουκρανία, περισσότερα από τα αναμενόμενα, όπως τόνισε ο Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, μέσω του λογαριασμού του στο X (πρώην Twitter).
Ο Κουμπίλιους έκανε λόγο για «ιστορική δέσμευση, με βοήθεια για το Κίεβο που ξεπερνά τις προσδοκίες», προσθέτοντας ότι τα κονδύλια για την Ουκρανία «αφορούν δισεκατομμύρια ευρώ, όχι εκατομμύρια». Ο Επίτροπος υπογράμμισε ότι η πλειονότητα των κρατών μελών θα επενδύσει σε τέσσερις από τους εννέα βασικούς τομείς που προτείνει η ΕΕ στη Λευκή Βίβλο Άμυνας και που ακολούθως επιβεβαιώθηκαν στη στρατηγική για το 2030: την Πρωτοβουλία Άμυνας κατά Drones, την Φύλαξη της Ανατολικής Πτέρυγας, την Αντιαεροπορική Ασπίδα και την Ασπίδα Διαστήματος.
Παρά την αίτηση της συμμετοχής που κατέθεσε από κοινού με τη Ν. Κορέα, η Τουρκία παραμένει εκτός του 65% του SAFE. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η συμμετοχή της μέσω άλλων χωρών που θα συμπεριλάβουν σε συνεργατικά σχήματα εντός SAFE την Τουρκία, αλλά με ποσοστό που δεν θα ξεπερνά το 35%.
Όσον αφορά με τις αποφάσεις σχετικά με αυτά τα εθνικά σχέδια, η τελική απόφαση αναμένεται να ληφθεί από το Συμβούλιο Υπουργών με ενισχυμένη πλειοψηφία, και όχι με ομοφωνία. Αντιστοίχως και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τον αποκλεισμό του από το 65%, θα μπορεί να λάβει μέρος στο 35% του προγράμματος.
Αναμένεται η Επιτροπή να αξιολογήσει αυτά τα εθνικά προκαταρκτικά σχέδια των 19 κρατών – μελών που λαμβάνουν μέρος στο SAFE, πριν αυτά αξιολογηθούν από το Συμβούλιο της ΕΕ. Επισημαίνεται ότι η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα σχέδια με βάση κριτήρια διαφάνειας και αντιμετώπισης της διαφθοράς, καθώς ο τομέας της άμυνας είναι ευάλωτος. Σε περίπτωση έγκρισης, θα ξεκινήσουν οι πρώτες εκταμιεύσεις, ενώ οι επόμενες δόσεις θα εξαρτηθούν από την πρόοδο των έργων, όπως και στο Next Generation EU, με την τεκμηρίωση να γίνεται μέσω σχετικών εκθέσεων.
Τα σχέδια που υποβλήθηκαν αν και προκαταρκτικά – δεν αναφέρουν λεπτομερέρειες για εταιρίες – είναι πλήρη και δεν προβλέπεται άμεση τροποποίησή τους. Ωστόσο, αν επιτευχθούν συμφωνίες με τρίτες χώρες (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς), τα κράτη μέλη μπορούν να προσαρμόσουν τα ποσοστά συμμετοχής τους.