Μετά την αποφοίτηση… το κενό: Ο Πέτρος κι η αθέατη πραγματικότητα των νέων με αναπηρίες στην Κύπρo

*Γράφει η Μαρία Δημοσθένους / Ειδική Εκπαιδευτικός
Ως ειδική εκπαιδευτικός, ζω καθημερινά τις προσπάθειες, τις ανησυχίες και τις μικρές νίκες των παιδιών μας. Τα βλέπω να μεγαλώνουν, να αποκτούν δεξιότητες, να αλλάζουν. Και βλέπω, ταυτόχρονα, τον φόβο που απλώνεται όσο πλησιάζουν τα 21.
Κανένα δημόσιο πλαίσιο. Καμία κρατική συνέχιση της δουλειάς που κάνουμε στα ειδικά σχολεία. Καμία δομή όπου αυτά τα παιδιά θα συνεχίσουν να μαθαίνουν, να κοινωνικοποιούνται, να εξελίσσονται. Και όλα αυτά την ώρα που υπάρχουν γονείς που πρέπει να δουλέψουν, που δεν μπορούν να μείνουν σπίτι για να καλύψουν το κενό που αφήνει το κράτος. Γονείς που ζουν με τον φόβο του αύριο. Γονείς που πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στη δουλειά και στη φροντίδα του παιδιού τους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Θρήνος στο Αυγόρου: «Έφυγε» για τη γειτονιά των αγγέλων ο 23χρονος Πέτρος
Η ιστορία του Πέτρου, απόφοιτου του Ειδικού Σχολείου «Απόστολος Βαρνάβας» στο Λιοπέτρι, αποκαλύπτει με τον πιο σκληρό τρόπο τα συστημικά κενά στη στήριξη νέων με αναπηρίες στην Κύπρο, ιδιαίτερα μετά την αποχώρησή τους από το σχολικό περιβάλλον. Ο Πέτρος, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή σε ηλικία 23 ετών, βίωσε αυτή τη μετάβαση με την απόλυτη απουσία οργανωμένων δομών που θα του επέτρεπαν να συνεχίσει μια αξιοπρεπή και ενεργή καθημερινότητα.
Ελπίδα και γιορτή στο σχολείο – Η επίσκεψη του Προέδρου
Πριν από λίγες ημέρες, το Ειδικό Σχολείο «Απόστολος Βαρνάβας» είχε ζήσει μια ιδιαίτερη και συγκινητική ημέρα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανταποκρινόμενος σε προσωπική πρόσκληση μαθητή, επισκέφθηκε το σχολείο στις 23 Νοεμβρίου. Εκεί τον υποδέχθηκαν μαθητές, εκπαιδευτικοί και άλλα προσωπα, σε μια γιορτή γεμάτη ζεστασιά, μουσική και παιδικά χαμόγελα.
Οι μαθητές τραγούδησαν, χόρεψαν και προσέφεραν δώρα στον Πρόεδρο. Ιδιαίτερη στιγμή αποτέλεσε η ομιλία του μαθητή Μάριου Ραφαήλ Σάββα, ο οποίος του απηύθυνε ένα ξεκάθαρο αίτημα: «Μην μας αφήσετε να σταματήσουμε τα όνειρά μας. Βοηθήστε μας να έχουμε έναν χώρο για να μαθαίνουμε, να δημιουργούμε, να εργαζόμαστε και να νιώθουμε ότι είμαστε κομμάτι της κοινωνίας».
Η επίσκεψη αυτή άφησε προσδοκίες για ενίσχυση των δομών ειδικής αγωγής.
Η πραγματικότητα μετά το σχολείο – Η περίπτωση του Πέτρου
Για τον Πέτρο, όμως, όπως και για πολλούς νέους με αναπηρίες στην Κύπρο, η ζωή μετά την αποφοίτηση δεν συνοδεύτηκε από τη στήριξη που θα έπρεπε. Αντιθέτως, χαρακτηρίστηκε από ένα μεγάλο, βασανιστικό κενό.
Χωρίς φίλους
Το σχολείο ήταν για τον Πέτρο ο βασικός του κοινωνικός κύκλος. Μετά την αποφοίτηση, και χωρίς καμία δομή που να του προσφέρει καθημερινή κοινωνικοποίηση, βρέθηκε απομονωμένος στο σπίτι.
Χωρίς θεραπείες
Οι θεραπευτικές υπηρεσίες που λάμβανε στο σχολείο —εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, φυσιοθεραπεία— σταμάτησαν απότομα. Δεν υπάρχει κρατικός μηχανισμός που να εξασφαλίζει τη συνέχεια αυτών των αναγκαίων υπηρεσιών στην ενήλικη ζωή.
Χωρίς ευκαιρίες ένταξης στην κοινωνία – Ειδικά στην Αμμόχωστο
Η επαρχία Αμμοχώστου αντιμετωπίζει ένα ακόμη πιο βαθύ πρόβλημα: δεν διαθέτει κανένα δημόσιο κέντρο ημέρας ή δομή απασχόλησης για ενήλικες με αναπηρίες.
Οι οικογένειες παραμένουν πρακτικά μόνες τους. Οι νέοι, όπως ο Πέτρος, δεν έχουν πρόσβαση σε κανένα πρόγραμμα δημιουργικής απασχόλησης, κοινωνικής συμμετοχής ή εργασιακής κατάρτισης. Οι επιλογές είναι περιορισμένες έως ανύπαρκτες — μια πραγματικότητα που δεν συνάδει με μια σύγχρονη και κοινωνικά δίκαιη πολιτεία.
Μια αντίφαση που δεν μπορεί να αγνοηθεί
Η χαρά και η ελπίδα της πρόσφατης προεδρικής επίσκεψης συγκρούονται έντονα με τη σκληρή πραγματικότητα της επαρχίας Αμμοχώστου, όπου δεν λειτουργεί ούτε μία δημόσια δομή για νέους ενήλικες με αναπηρίες. Οι καλές προθέσεις και οι δηλώσεις δεν αρκούν όσο οι οικογένειες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν μόνες τους ένα τεράστιο κενό.
Ένα κάλεσμα για ουσιαστική αλλαγή
Η ιστορία του Πέτρου δεν είναι η εξαίρεση· είναι ο κανόνας. Η Κύπρος —και ειδικά η Αμμόχωστος— χρειάζεται άμεσα:
- δημόσια κέντρα ημέρας για ενήλικες με αναπηρίες,
- προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης,
- συνέχεια στις θεραπείες μετά την αποφοίτηση,
- δομές κοινωνικής ένταξης και εργασίας,
- πολιτική βούληση που μεταφράζεται σε πράξη, όχι μόνο σε εξαγγελίες.
Ο Πέτρος έζησε με αγάπη και αξιοπρέπεια. Αυτό που δεν του δόθηκε ήταν η ευκαιρία να συνεχίσει ως ενεργό και ισότιμο μέλος της κοινωνίας. Η μνήμη του πρέπει να γίνει υπενθύμιση και αφετηρία αλλαγής — για να μην ξαναζήσει κανένας νέος το ίδιο κενό.