Μαρίνα Μιχαηλίδου-Καδή: Τα παιδικά βιβλία είναι θεραπευτικά και δεν έχουν όριο ηλικίας

Ανοιχτός ορίζοντας
Η Μαρίνα Μιχαηλίδου-Καδή, βραβευμένη με Κρατικό Βραβείο στην κατηγορία για Λογοτεχνία Μικρά Παιδιά μιλά στον Ορίζοντα
Η παιδική λογοτεχνία λειτουργεί ως μια μορφή αντίστασης, αλλά και ως μια πηγή ελπίδας
Τι σας οδήγησε στη συγγραφή παιδικής λογοτεχνίας; Υπάρχει ουσιώδης διαφορά από τη λογοτεχνία για ενήλικες;
Μικρή θυμάμαι πως ζούσα έντονα σε έναν κόσμο της φαντασίας μου. Εκεί έβρισκα γαλήνη, δημιουργώντας τις δικές μου ιστορίες που με βοηθούσαν να ξεφύγω από την ένταση και τα προβλήματα των «μεγάλων». Αυτό τον μαγικό κόσμο συνάντησα ξανά πολλά χρόνια μετά, αφού έγινα μητέρα. Οι ιστορίες που μοιραζόμουν με τα δύο μου παιδιά μου κάθε βράδυ, ήταν η αρχή μιας νέας πορείας στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας. Η γραφή, ήταν και είναι για μένα μια μορφή αντίστασης, ένας τρόπος να μιλήσω στα παιδιά για θέματα δύσκολα, αλλά ουσιαστικά – θέματα όπως η μοναξιά και η αλληλεγγύη, ο πόλεμος και ο ξεριζωμός, η οικολογική καταστροφή και η εκμετάλλευση των ζώων. Πιστεύω πως τα παιδικά βιβλία είναι θεραπευτικά και δεν έχουν όριο ηλικίας, αφού μιλούν στο παιδί που κρύβει μέσα του/της ο καθένας και η καθεμία από εμάς.
Πώς θα «συστήνατε» το βιβλίο σας σε έναν μικρό αναγνώστη;
Όπως μια ζεστή σοκολάτα μπορεί να μας χαρίσει ζεστασιά και θαλπωρή μία χειμωνιάτικη μέρα, έτσι και μια μικρή πράξη αλληλεγγύης μπορεί να ζεστάνει την καρδιά μας και να μας κάνει να αισθανθούμε λιγότερο μόνοι. Το βιβλίο «Ζεστή σοκολάτα» αναδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους με συμπόνια και κατανόηση, αφού ο κάθε ένας από εμάς κουβαλά μέσα του ένα δικό του τραύμα. Η ηρωίδα της ιστορίας, η Μάρθα, ξεκινά τη μέρα της στεναχωρημένη, αλλά έχει την τύχη ο δρόμος της να διασταυρωθεί με ανθρώπους που την αντιμετωπίζουν με καλοσύνη και ευγένεια. Και η καλοσύνη αυτή, που χαρίζεται απλόχερα, πολλαπλασιάζεται και συνεχίζει τον δρόμο της.
Μπορείτε να μοιραστείτε ένα μικρό απόσπασμα ή μια φράση από το βιβλίο που νιώθετε ότι σας εκφράζει πιο έντονα αυτή την εποχή;
Η Μάρθα κάθισε σε ένα μικρό παγκάκι και σκέφτηκε έναν έναν τους ανθρώπους που συνάντησε στον δρόμο της και το πόσο πολύ βοήθησαν να κυλήσει όμορφα η μέρα της. Μια απέραντη ευγνωμοσύνη την πλημμύρισε. Έβγαλε από την τσάντα της το βιβλίο και ήταν έτοιμη να αρχίσει να το διαβάζει, όταν πρόσεξε μια ηλικιωμένη κυρία στο διπλανό παγκάκι, που έκλαιγε σιωπηλά. Η Μάρθα σηκώθηκε και πήγε κοντά της. ‘Μπορώ να σας κεράσω μια ζεστή σοκολάτα;’ τη ρώτησε.
Το βιβλίο «Ζεστή σοκολάτα» αναδεικνύει πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους με συμπόνια και κατανόηση
Τι σημαίνει για έναν δημιουργό η αναγνώριση μέσω ενός βραβείου, και πιο συγκεκριμένα ενός Κρατικού Βραβείου Λογοτεχνίας;
Η βράβευση του έργου ενός δημιουργού είναι σίγουρα μεγάλη τιμή και μια σημαντική αναγνώριση από έγκριτα άτομα στον χώρο της παιδικής λογοτεχνίας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν αξιόλογα βιβλία, τα οποία μπορεί να μην βραβεύτηκαν, αλλά άγγιξαν τις παιδικές ψυχές και άντεξαν μέσα στον χρόνο. Και αυτό, ίσως, είναι η μεγαλύτερη αναγνώριση.
Θα μπορούσαν να προστεθούν ακόμα μία ή δύο κατηγορίες όπως για παράδειγμα «ποίηση για παιδιά» ή «βιβλίο γνώσεων για παιδιά».
Πώς αξιολογείτε σήμερα τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας; Υπάρχουν σημεία που θεωρείτε ότι χρειάζονται βελτίωση;
Από τα οκτώ κρατικά βραβεία λογοτεχνίας που απονέμονται κάθε χρόνο, τα πέντε αφορούν την ενήλικη λογοτεχνία, τα δύο την παιδική λογοτεχνία, ενώ το ένα βραβείο αφορά την εικονογράφηση. Με δεδομένο όταν η παιδική λογοτεχνία στην Κύπρο έχει αναπτυχθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, αγγίζοντας πολλά διαφορετικά ήδη γραφής, θα μπορούσαν ενδεχομένως να προστεθούν ακόμα μία ή δύο κατηγορίες, όπως για παράδειγμα «ποίηση για παιδιά» ή «βιβλίο γνώσεων για παιδιά».
Ποιο πιστεύετε ότι είναι το όφελος της συγγραφής και της τέχνης γενικότερα για τον κόσμο και ποιο το διακύβευμα όταν απευθύνεται σε παιδιά;
Η παιδική λογοτεχνία και η τέχνη γενικότερα μπορούν να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στη ζωή των παιδιών, βοηθώντας τα να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους. Σε έναν κόσμο που νοσεί, σε έναν κόσμο όπου υπάρχει ακόμα πόλεμος, πόνος και δυστυχία, η παιδική λογοτεχνία λειτουργεί ως μια μορφή αντίστασης, αλλά και ως μια πηγή ελπίδας. Και οι συγγραφείς, οι δημιουργοί, έχουμε ευθύνη απέναντι στα παιδιά. Έχουμε ευθύνη να τους μιλούμε με ειλικρίνεια, να μην αποκρύβουμε σκληρές αλήθειες, αλλά παράλληλα να αναδεικνύουμε το φως, με την ευχή πως τα παιδιά θα το ανακαλύψουν και θα το ακολουθήσουν.