Μαρία Παναγιώτου, Πρόεδρος CIFA: Η δεκαετία που μεταμόρφωσε την Κύπρο σε επενδυτικό κέντρο

Η Πρόεδρος του CIFA, Μαρία Παναγιώτου, εξηγεί στο Forbes πως η Κύπρος εξελίχθητε σε ώριμη δικαιοδοσία επενδυτικών ταμείων, ποια είναι τα επόμενα βήματα και γιατί οι διεθνείς επενδυτές επαναξιολογούν τη χώρα ως στρατηγικό κόμβο.
Η πορεία της Κύπρου στον τομέα των επενδυτικών ταμείων την τελευταία δεκαετία δεν ήταν απλώς ανοδική· ήταν μετασχηματιστική. Από το 2013 μέχρι σήμερα, η χώρα πέρασε από μία περίοδο έντονης οικονομικής δοκιμασίας σε μια φάση ουσιαστικής αναβάθμισης του χρηματοοικονομικού της οικοσυστήματος.
Η επιλογή να επενδύσει στρατηγικά στην ανάπτυξη των επενδυτικών ταμείων αποτέλεσε καθοριστικό βήμα που άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού. Με στοχευμένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις, την ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου, την εισαγωγή νέων ευέλικτων δομών όπως τα RAIFs και –κυρίως– με τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ανταποκρίνεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Κύπρος κατάφερε να διαμορφώσει ένα σύγχρονο, ώριμο και ανταγωνιστικό fund centre.
Σήμερα, οι αριθμοί αντικατοπτρίζουν αυτή την εξέλιξη με τρόπο σαφή: πάνω από 330 Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων και Εταιρείες Διαχείρισης βρίσκονται σε λειτουργία, με Ενεργητικό Υπό Διαχείριση που ξεπερνά τα €10,7 δισ., ενώ σχεδόν €3 δισ. έχουν διοχετευθεί ήδη σε τομείς της πραγματικής οικονομίας. Ενέργεια, τεχνολογία, υγεία, εκπαίδευση και ακίνητα αποτελούν τους βασικούς κλάδους που επωφελούνται από αυτή τη ροή κεφαλαίων, συμβάλλοντας σε ένα νέο, βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο.
Πίσω από τη θετική αυτή εικόνα κρύβεται ένας συνδυασμός παραγόντων: θεσμική σταθερότητα, πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο, υψηλού επιπέδου επαγγελματικές υπηρεσίες και ίσως το σημαντικότερο η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου. Η χώρα λειτουργεί πλέον ως πύλη πρόσβασης όχι μόνο στην ΕΕ, αλλά και στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την ευρύτερη περιοχή της Ασίας, καθιστώντας την ελκυστική για διαχειριστές που επιδιώκουν ευελιξία και διεθνή προοπτική.
Παρά το σύνθετο διεθνές περιβάλλον, με αβεβαιότητες που προκύπτουν από γεωπολιτικές εντάσεις, εμπορικές διαμάχες και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, η Κύπρος φαίνεται να ενισχύει τη θέση της ως σταθερή, προβλέψιμη και νομικά ασφαλής επιλογή. Η πρόεδρος του CIFA, Μαρία Παναγιώτου, σημειώνει ότι το momentum αυτό λειτουργεί διττά: θέτει προκλήσεις αλλά και δημιουργεί ευκαιρίες για τη χώρα, καθώς πολλοί διεθνείς διαχειριστές αναζητούν νέες δικαιοδοσίες που συνδυάζουν ευρωπαϊκή αξιοπιστία με πρόσβαση σε αναδυόμενες αγορές.
Η συνεισφορά του κλάδου στην κυπριακή οικονομία ξεπερνά τα άμεσα επενδυτικά μεγέθη. Τα επενδυτικά ταμεία δημιουργούν εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, ενισχύουν τον κλάδο των επαγγελματικών υπηρεσιών, δίνουν ώθηση στην τεχνολογική αναβάθμιση και στηρίζουν την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων. Παράλληλα, έχουν επεκταθεί σε νέες περιοχές πολιτικής συμμόρφωσης, καθώς ευρωπαϊκοί κανονισμοί όπως η SFDR, η ταξινομία της ΕΕ, η CSRD, ο DORA και ο MiCA επανακαθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας και στρατηγικού σχεδιασμού των διαχειριστών.
Ο CIFA, ως θεσμικός εκπρόσωπος του κλάδου, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προώθηση του κλάδου, την εκπαίδευση των μελών του, τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου και την ενίσχυση της διεθνούς εξωστρέφειας. Με νέες στρατηγικές συνεργασίες σε αγορές όπως η Ελλάδα, η Ινδία, τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία, ο σύνδεσμος επιδιώκει να ανοίξει δρόμους για περαιτέρω ανάπτυξη.
Η εικόνα της Κύπρου στη διεθνή επενδυτική κοινότητα έχει σαφώς αναβαθμιστεί. Και σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η χώρα φιλοδοξεί να βρίσκεται ανάμεσα στις κορυφαίες επιλογές επενδυτικών δικαιοδοσιών της Ευρώπης με όραμα, συνέπεια και στρατηγική εξωστρέφειας.
Πώς θα περιγράφατε την πορεία της Κύπρου στον τομέα των επενδυτικών ταμείων την τελευταία δεκαετία;
Η δεκαετία που πέρασε ήταν για την Κύπρο μία περίοδος στρατηγικού μετασχηματισμού. Ξεκινώντας από το 2013, σε μια στιγμή που η χώρα δοκιμαζόταν οικονομικά, η επιλογή να αναπτύξουμε τον τομέα των επενδυτικών ταμείων ήταν καινοτόμα και διορατική.
Με θεσμικές μεταρρυθμίσεις, την ίδρυση του CIFA και τη διαμόρφωση ενός ελκυστικού ρυθμιστικού πλαισίου εναρμονισμένου με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Κύπρος κατάφερε να μετατραπεί από αναδυόμενη σε ώριμη επενδυτική δικαιοδοσία.
Εισαγάγαμε νέα εργαλεία όπως τα RAIFs, ενισχύσαμε τη διαφάνεια, θεσπίσαμε νόμο για τις εταιρείες διαχείρισης και εστιάσαμε στην ενδυνάμωση του οικοσυστήματος επαγγελματικών υπηρεσιών. Το αποτέλεσμα είναι ένας σύγχρονος, διαφοροποιημένος κλάδος, με ισχυρή δυναμική και πραγματική συνεισφορά στην οικονομία της χώρας.
Στόχος μας πλέον είναι η εδραίωση του ως ένας αυτόνομος πυλώνας της οικονομίας, ο οποίος θα στηρίζει κι άλλους τομείς της οικονομίας συμβάλλοντας στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας.
Σε τι επίπεδο βρίσκεται σήμερα ο τομέας των επενδυτικών ταμείων στην Κύπρο;
Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για το πρώτο εξάμηνο του 2025, λειτουργούν πάνω από 330 Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων και Εταιρείες Διαχείρισης, με Ενεργητικό Υπό Διαχείριση που ξεπερνά τα €10,7 δισ.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι σχεδόν €3 δισ. έχουν ήδη επενδυθεί στην πραγματική οικονομία — σε τομείς όπως η ενέργεια, η εκπαίδευση, η υγεία, η τεχνολογία και τα ακίνητα.
Η αυξανόμενη παρουσία κεφαλαίων από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ασία, αλλά και η είσοδος νέων διαχειριστών στην κυπριακή αγορά, επιβεβαιώνουν ότι η Κύπρος αποτελεί πλέον αναγνωρισμένο κόμβο για τη σύσταση, διαχείριση και διανομή επενδυτικών ταμείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κυρία Παναγιώτου, ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Κύπρου σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά fund centres;
Καταρχάς, η θεσμική σταθερότητα και η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά είναι στοιχεία κομβικής σημασίας. Επιπλέον, το ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο, το χαμηλό κόστος σύστασης και λειτουργίας, αλλά και το υψηλό επίπεδο επαγγελματικών υπηρεσιών που υποστηρίζεται από το Αγγλικό κοινό Δίκαιο, καθιστούν την Κύπρο εξαιρετικά ελκυστική — ιδιαίτερα για μικρομεσαίους διαχειριστές και family offices που αναζητούν ευελιξία.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε και τη γεωστρατηγική θέση της χώρας. Η Κύπρος αποτελεί ιδανική πύλη πρόσβασης σε αγορές όπως της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Ινδίας, για οργανισμούς που επιθυμούν να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους μέσω ενός αξιόπιστου ευρωπαϊκού κόμβου.
Πώς επηρεάζουν οι γεωπολιτικές και μακροοικονομικές εξελίξεις τον τομέα των επενδυτικών ταμείων;
Oι γεωπολιτικές και πολιτικές εξελίξεις επηρεάζουν άμεσα το επενδυτικό περιβάλλον και κατ’ επέκταση τον τομέα των επενδυτικών ταμείων. Από την αστάθεια και τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα στη Μέση Ανατολή, τις εξελίξεις στην εμπορική διαμάχη των ΗΠΑ με την Κίνα, την ΕΕ κι άλλες χώρες, μέχρι τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία ο επενδυτικός κόσμος βρίσκεται σε φάση αναπροσαρμογής στρατηγικών τηρώντας γενικότερα μία στάση αναμονής μέχρι να ξεκαθαρίσουν οι εξελίξεις και να ληφθούν αποφάσεις.
Για την Κύπρο, αυτή η συγκυρία λειτουργεί διττά. Από τη μία δημιουργεί προκλήσεις, λόγω του αυξημένου επενδυτικού ρίσκου και της επιφυλακτικότητας σε σχέση με νέες αγορές. Από την άλλη, αναδεικνύει τη χώρα μας ως σταθερό, ευρωπαϊκό και γεωγραφικά στρατηγικό προορισμό για επενδυτές που αναζητούν νομική ασφάλεια, προβλέψιμο ρυθμιστικό περιβάλλον και προσβασιμότητα προς διαφορετικές αγορές.
Και πράγματι, βλέπουμε αυξημένο ενδιαφέρον από διαχειριστές και θεσμικούς επενδυτές που αναζητούν νέες δικαιοδοσίες οι οποίες προσφέρουν νομική ασφάλεια, κανονιστική προβλεψιμότητα και πρόσβαση σε αναδυόμενες αγορές.
Το momentum αυτό αποτελεί ευκαιρία για την Κύπρο να ενισχύσει τη θέση της ως επενδυτική πύλη προς την ΕΕ, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Ενδεικτικά, βλέπουμε αυξανόμενο ενδιαφέρον από διαχειριστές που επαναξιολογούν τη στρατηγική τους με βάση γεωπολιτικούς παράγοντες και αναζητούν νέες δικαιοδοσίες που συνδυάζουν σταθερότητα με πρόσβαση σε αναδυόμενες αγορές.
Ποια είναι η συνεισφορά των επενδυτικών ταμείων στην κυπριακή οικονομία;
Εκτός από τις άμεσες επενδύσεις σχεδόν €3 δισ. στην πραγματική οικονομία σε κλάδους όπως η ναυτιλία, η παιδεία, η εκπαίδευση, ο τουρισμός, ο τομέας ενισχύει τη δημιουργία εξειδικευμένων θέσεων εργασίας, την εισροή κεφαλαίων, την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών και την τεχνολογική αναβάθμιση του χρηματοοικονομικού τομέα.
Παράλληλα, στηρίζει έμμεσα μια σειρά από άλλους επαγγελματικούς τομείς, όπως η νομική και λογιστική συμβουλευτική, τα ακίνητα, αλλά και την κατανάλωση ευρύτερα.
Πώς επηρεάζουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί και η ESG agenda τον στρατηγικό σχεδιασμό των επενδυτικών ταμείων στην Κύπρο;
Οι εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με την ESG θεματολογία και τη βιώσιμη χρηματοδότηση έχουν μετασχηματίσει τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιούνται τα επενδυτικά ταμεία. Από τη SFDR (Sustainable Finance Disclosure Regulation) και την ταξινομία της ΕΕ για βιώσιμες επενδύσεις, μέχρι την οδηγία CSRD για τη μη χρηματοοικονομική πληροφόρηση και τους κανονισμούς MiCA και DORA, η συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις πλέον δεν είναι προαιρετική – είναι προϋπόθεση αξιοπιστίας, προσβασιμότητας σε επενδυτές και ενίσχυσης της διαφάνειας.
Στον CIFA, δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην έγκαιρη ενημέρωση και προσαρμογή των μελών μας σε αυτό το νέο περιβάλλον. Οργανώνουμε σεμινάρια, συνεργαζόμαστε με ρυθμιστικές αρχές και ειδικούς ESG, και ενθαρρύνουμε τη δημιουργία fund structures που ενσωματώνουν τις αρχές της βιωσιμότητας. Πιστεύουμε ότι η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να πρωταγωνιστήσει ως μία δικαιοδοσία που αγκαλιάζει τη βιώσιμη ανάπτυξη, διασφαλίζοντας ουσιαστική συμμόρφωση χωρίς περιττά γραφειοκρατικά βάρη.
Το ESG δεν είναι απλώς μια τάση, είναι μια νέα επενδυτική φιλοσοφία. Παρόλο που προ μερικών ημερών ψηφίστηκε το λεγόμενο πακέτο Omnibus το οποίο χαλαρώνει τους κανόνες και εξαιρεί αρκετές εταιρείες από την υποχρέωση για υποβολή «πράσινων» αναφορών, η στρατηγική ουσία παραμένει.
Όσο πιο γρήγορα ενσωματωθεί στρατηγικά η συγκεκριμένη φιλοσοφία από τους διαχειριστές, τόσο πιο ανταγωνιστικοί θα είναι στην προσέλκυση θεσμικών κεφαλαίων που δίνουν προτεραιότητα στη διακυβέρνηση, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τον κοινωνικό αντίκτυπο.
Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας και της καινοτομίας στο μέλλον του κλάδου;
Σημαντικότατος από όλες τις απόψεις. Η τεχνολογία επηρεάζει ήδη όλες τις πτυχές του κύκλου ζωής ενός ταμείου, από τη δημιουργία του, την εκτίμηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων, την ανάλυση δεδομένων και τη διαχείριση των σχέσεων με επενδυτές, μέχρι τη συμμόρφωση με τις ρυθμιστικές απαιτήσεις.
Ο Κανονισμός DORA, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2025, υποχρεώνει πλέον τις εταιρείες του τομέα να διασφαλίζουν την ψηφιακή τους ανθεκτικότητα.
Παράλληλα, η εφαρμογή του MiCA (Markets in Crypto Assets Regulation) το 2026 θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες αλλά και ευθύνες για όσους επιθυμούν να προσφέρουν προϊόντα σε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.
Την ίδια ώρα βέβαια, αυξάνονται και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κυβερνοασφάλεια γι’ αυτό κάθε οργανισμός θα πρέπει να διασφαλίζει ότι εκτός από την αναπτυξιακή αξιοποίηση της τεχνολογίας αντίστοιχα θα εξελίσσεται και σε θέματα ασφάλειας.
Ποιος είναι ο ρόλος του CIFA στην ανάπτυξη του τομέα;
Ο CIFA λειτουργεί ως θεσμικός εκπρόσωπος του κλάδου, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες σε τρεις βασικούς πυλώνες:
- Θεσμική ενίσχυση: Διαμορφώνουμε νομοθετικές προτάσεις, συνεργαζόμαστε με την Πολιτεία, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και ευρωπαϊκούς φορείς για να διατηρήσουμε ένα σύγχρονο και ανταγωνιστικό πλαίσιο.
- Διεθνής εξωστρέφεια: Διοργανώνουμε και συμμετέχουμε σε συνέδρια, roadshows και αποστολές στο εξωτερικό, προβάλλοντας την Κύπρο ως αξιόπιστο επενδυτικό προορισμό.
- Καινοτομία, ESG και Εκπαίδευση: Στηρίζουμε τη δημιουργία δομών προσαρμοσμένων στα κριτήρια ESG, την υιοθέτηση και συμμόρφωση με νέους κανονισμούς (DORA, MiCA) και την επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού μέσω σεμιναρίων και εξειδικευμένων δράσεων.
Ποια είναι η στρατηγική σας για τις διεθνείς συνεργασίες;
Βασικό στοιχείο της στρατηγικής μας είναι το άνοιγμα προς νέες αγορές. Ενδυναμώνουμε τις συνεργασίες με την Ελλάδα, την Ινδία, αλλά και με χρηματοοικονομικά κέντρα της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία. Οι χώρες αυτές αναζητούν αξιόπιστους ευρωπαϊκούς συνεργάτες και η Κύπρος διαθέτει όλα τα απαραίτητα χαρακτηριστικά: κανονιστική συμμόρφωση, γλωσσική επάρκεια, επιχειρησιακή ευελιξία, διεθνή προοπτική αλλά και φυσική εγγύτητα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, διοργανώνουμε διάφορα events στο εξωτερικός σε στοχευμένες αγορές και ενισχύουμε τη συνεργασία μας με φορείς που μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της Κύπρου ως προορισμού για Επενδυτικά Ταμεία.
Πώς διαχειρίζεστε τις προκλήσεις των διεθνών εξελίξεων και των φορολογικών μεταρρυθμίσεων;
Ο CIFA παρακολουθεί στενά όλες τις γεωπολιτικές και κανονιστικές εξελίξεις. Σε τοπικό επίπεδο και ειδικά για τη φορολογική μεταρρύθμιση, έχουμε ήδη καταθέσει τεκμηριωμένες εισηγήσεις για ένα πλαίσιο που θα είναι σύγχρονο, δίκαιο και ανταγωνιστικό, χωρίς να διακυβεύεται η ελκυστικότητα της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου. Παρακολουθούμε και συμμετέχουμε στη συζήτηση που γίνεται πλέον στη Βουλή και είμαστε έτοιμοι να τοποθετηθούμε και να υποβάλουμε εισηγήσεις βελτίωσης της προτεινόμενης νομοθεσίας ώστε ο τομέας να διατηρήσει και να ενισχύσει τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα.
Είναι πολύ σημαντικό όχι απλώς να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί, αλλά η πρότασή μας να γίνει ακόμα καλύτερη αφού ο ανταγωνισμός για προσέλκυση επενδυτικών ταμείων διεθνών είναι τεράστιος.
Σε διεθνές επίπεδο, συμμετέχουμε ενεργά στις συζητήσεις διεθνών οργανισμών και ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων για να προασπίζουμε τα συμφέροντα της κυπριακής επενδυτικής κοινότητας. Αυτό γίνεται είτε άμεσα, είτε έμμεσα, μέσω της συμμετοχής μας στον ευρωπαϊκό σύνδεσμο για τις συλλογικές επενδύσεις, τον EFAMA.
Πώς έχει εξελιχθεί η εικόνα της Κύπρου στη συνείδηση της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια; Διαπιστώνετε μια αλλαγή στον τρόπο που αντιλαμβάνονται οι ξένοι επενδυτές τη χώρα;
Ναι, η αντίληψη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την Κύπρο έχει αλλάξει αισθητά και προς το καλύτερο. Η διαφορά δεν αποτυπώνεται μόνο μέσα από τη δική μας καθημερινή τριβή με ξένους επενδυτές και θεσμικούς συνομιλητές, αλλά κυρίως μέσα από τις επίσημες αξιολογήσεις και αναφορές διεθνών οργανισμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι οίκοι αξιολόγησης και η Moneyval. Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί σε θέματα εποπτείας, διαφάνειας, συμμόρφωσης και διακυβέρνησης είναι ουσιαστική και αναγνωρίζεται σε διεθνές επίπεδο.
Φυσικά, δεν ισχυριζόμαστε ότι όλα έχουν λυθεί — παραμένουν προκλήσεις και εκκρεμούν διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να προχωρήσουν. Όμως, είμαστε χωρίς αμφιβολία, σε μια φάση ουσιαστικής αναβάθμισης του brand της Κύπρου ως επενδυτικός προορισμός.
Η χώρα δεν είναι πια απλώς μια φορολογικά ελκυστική επιλογή. Είναι μια ώριμη και ευέλικτη δικαιοδοσία, πλήρως εναρμονισμένη με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, με θεσμική σταθερότητα, υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό και εξειδικευμένες επαγγελματικές υπηρεσίες.
Το μήνυμα που στέλνουμε προς τη διεθνή επενδυτική κοινότητα είναι ξεκάθαρο: Εάν αναζητάτε ένα ευρωπαϊκό κέντρο που συνδυάζει ρυθμιστική αξιοπιστία, τεχνογνωσία και εξωστρεφή στρατηγική, τότε η Κύπρος αξίζει να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας σας. Από πλευράς μας, ως CIFA, παραμένουμε προσηλωμένοι στο να ενισχύουμε το επενδυτικό περιβάλλον της χώρας, διασφαλίζοντας ότι παραμένει ελκυστικό, ανταγωνιστικό και βιώσιμο στο χρόνο.