Κυπριακό: Σημάδια αλλαγής γραμμής στην Άγκυρα – Αναφορά Τσελίκ σε δύο κοινότητες στην Κύπρο

Του Χρίστου Αδάμου
Μια ιδιαίτερα περίεργη και αμφίσημη δήλωση έκανε ο εκπρόσωπος του ΑΚΡ Ομέρ Τσελίκ για το Κυπριακό, προκαλώντας ερωτήματα για το αν η Άγκυρα αλλάζει κάτι στη γραμμή της μετά την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν.
Ο Ομέρ Τσελίκ, προχώρησε σε μια δήλωση που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, καθώς είναι η πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια που Τούρκος κυβερνητικός αξιωματούχος επαναφέρει με τέτοια σαφήνεια τη «δομή δύο κοινοτήτων» ως βάση λύσης – διατύπωση που παραπέμπει στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Την ίδια στιγμή, στη δήλωσή του συμπεριέλαβε και τον όρο «δύο κυρίαρχες οντότητες», αλλά και τη γνωστή θέση για «λύση δύο κρατών», χωρίς όμως να είναι σαφές αν εδώ ο όρος iki devlet χρησιμοποιείται με την έννοια των ‘δύο κρατών’ ή των ‘δύο πολιτειών’.
Η ασάφεια αυτή αποκτά ιδιαίτερο βάρος, καθώς:
1. Μετά την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν, ο οποίος υποστηρίζει λύση ομοσπονδίας, η Άγκυρα τον συνεχάρη επισήμως και έστειλε καθαρό σήμα στήριξης.
2. Στο παρελθόν, όταν η τουρκική πλευρά μιλούσε για iki devlet, πριν το Σχέδιο Ανάν, εννοούσε δύο πολιτείες εντός μιας ομοσπονδίας.
3. Μετά το Κραν Μοντανά, η ίδια έκφραση άρχισε να χρησιμοποιείται με την έννοια των ‘δύο κρατών’.
4. Η σημερινή δήλωση Τσελίκ αφήνει για πρώτη φορά μετά από χρόνια ανοικτό ερμηνευτικό εύρος, καθώς η «δομή δύο κοινοτήτων» δεν συμβαδίζει με καθαρό μοντέλο δύο ξεχωριστών κρατών.
Οι δηλώσεις Τσελίκ
Μιλώντας στο τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο Χαμπέρτουρκ, ο Ομέρ Τσελίκ υποστήριξε ότι:
«Όσο δεν γίνεται αποδεκτή η δομή δύο κοινοτήτων και δύο κυρίαρχων οντοτήτων, καμία λύση δεν θα λειτουργήσει. Η πιο σωστή προσέγγιση είναι η λύση των δύο κρατών».
Παρουσίασε τη Μεσόγειο ως χώρο αυξημένης στρατηγικής έντασης λόγω πολεμικού περιβάλλοντος και ανέφερε ότι η Τουρκία «έχει θεσμοθετημένη πολιτική: οι Τουρκοκύπριοι δεν θα μείνουν ποτέ μόνοι. Η υπόθεση των Τουρκοκυπρίων είναι εθνική μας υπόθεση».
Αναφερόμενος στην ‘εκλογή’ του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη, είπε ότι:
«Σεβόμαστε τη βούληση των Τουρκοκυπρίων. Ο (Τ/Κ) ‘πρόεδρος’ κάνει πάντα την πρώτη του επίσκεψη στην Τουρκία – αυτό είναι κρατική παράδοση. Με κοινή δράση θα συνεχιστούν οι δραστηριότητες για την προώθηση της τουρκοκυπριακής υπόθεσης και για την αύξηση της αναγνώρισης της ‘τδβκ’».
Για τις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ, ο Τσελίκ εξαπέλυσε δριμεία επίθεση, υποστηρίζοντας ότι η Λευκωσία «ευθυγραμμίζεται με μια δολοφονική σιωνιστική κυβέρνηση» και ότι «η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει μετατραπεί σε αποθήκη πυρομαχικών». Επανέλαβε δε ότι «τα τουρκικά στρατεύματα είναι η εγγύηση της ειρήνης και της ασφάλειας των Τουρκοκυπρίων».
Τι αλλάζει – Γιατί η δήλωση προκαλεί εντύπωση
Η σημερινή τοποθέτηση Τσελίκ παρουσιάζει τρία στοιχεία που δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητα:
1. Επαναφορά της «δομής δύο κοινοτήτων»
Η φράση αυτή δεν χρησιμοποιούνταν από την Άγκυρα σταθερά τα τελευταία χρόνια, αφού η τουρκική πολιτική είχε μετατοπιστεί πλήρως στο δόγμα των «δύο κρατών». Η αναφορά σε «δύο κοινότητες» παραπέμπει στο ομοσπονδιακό μοντέλο.
2. Παράλληλη χρήση «δύο κυρίαρχων οντοτήτων» και «δύο κρατών»
Η ρητορική εμφανίζεται μικτή και ασαφής, γεγονός που ενδέχεται να υποδηλώνει είτε τακτική προσαρμογή λόγω της εκλογής Ερχιουρμάν, είτε προσπάθεια να κρατηθούν ανοικτές όλες οι ερμηνευτικές επιλογές.
3. Το πολιτικό μήνυμα προς τον νέο Τ/Κ ηγέτη
Η Τουρκία έχει ήδη στείλει συγχαρητήρια στον Τουφάν Ερχιουρμάν, ο οποίος εκπροσωπεί μια γραμμή διαπραγμάτευσης ομοσπονδίας. Η σημερινή δήλωση Τσελίκ – ειδικά η αναφορά στις «δύο κοινότητες» – μπορεί να θεωρηθεί ως έμμεση προσαρμογή στον νέο συνομιλητή, χωρίς όμως εγκατάλειψη των στοιχείων περί κυριαρχίας που υιοθέτησε τα τελευταία χρόνια.
Τι μπορεί να σημαίνει
Η δήλωση Τσελίκ δημιουργεί γλωσσική και πολιτική μετατόπιση που αξίζει να καταγραφεί.
Η Άγκυρα για πρώτη φορά μετά το Κραν Μοντανά επαναφέρει έναν όρο συμβατό με ομοσπονδιακή λογική, ενώ ταυτόχρονα δεν αποσύρεται από το αφήγημα περί κυριαρχίας.
Το αν πρόκειται για:
- τακτική ευελιξία απέναντι στον Ερχιουρμάν,
- σήμα προς διεθνείς δρώντες,
- ή αναζήτηση ενδιάμεσης φόρμουλας ανάμεσα σε «δύο πολιτείες» και «δύο κράτη», απομένει να φανεί.
Σε κάθε περίπτωση, η σημερινή δήλωση αποτελεί την πιο σύνθετη και αμφίσημη διατύπωση της Άγκυρας για το Κυπριακό των τελευταίων ετών, και σίγουρα μπορεί να σημαίνει κάτι για την προσεχή διαπραγματευτική στάση.
Πηγή: edotourkia.gr