Κυπριακή Προεδρία χωρίς ευρωπαϊκή προστασία δανειοληπτών

Σε μερικές εβδομάδες η Κύπρος αναλαμβάνει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, με προτεραιότητες για την άμυνα και ασφάλεια, τον ανταγωνισμό, την στέγαση κ.ά. Ωστόσο, η συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για προστασία των δανειοληπτών από χρεώσεις λόγω καταχρηστικών όρων και πρακτικών, που ισχύει στην Κύπρο πριν από την ένταξή μας στην ΕΕ το 2004, δεν έφτασε στην Κύπρο ακόμη…
Για το φαινόμενο των τραπεζικών παρανομιών στην Κύπρο κατά παράβαση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ασχολήθηκα προτού εκλεγώ Ευρωβουλευτής το 2014, σε μια πορεία για χρόνια μόνος. Ως Ευρωβουλευτής συνέχισα με παρεμβάσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο και με επαφές στην Κύπρο με αρμόδιες εξουσίες, περιλαμβανομένου του τότε Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εξηγώντας την εσφαλμένη απονομή δικαιοσύνης από τα κυπριακά δικαστήρια επειδή παραγνωρίζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και καθοδηγητικές αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ, που υπερτερούν της εγχώριας νομοθεσίας. Συγκεκριμένα, κάθε κράτος-μέλος και ειδικά το κυπριακό, όφειλε εξαρχής να μεριμνά για την ουσιαστική συμμόρφωση και να διασφαλίζει στην πράξη τα αποτελέσματα που επιβάλλει η ευρωπαϊκή νομοθεσία μέσω των αναγκαίων εγχώριων μηχανισμών για εξάλειψη των παράνομων ρητρών και χρεώσεων και όχι απλώς νομότυπα με ψήφιση από την Βουλή.
Από το 2004 που είμαστε στην ΕΕ, η ευρωπαϊκή νομοθεσία για προστασία των αδύνατων ενάντια στις παρανομίες των τραπεζών δεν «έφτασε» στην Κύπρο και το τραπεζικό σύστημα συνέχισε την «παράδοση» δεκαετιών με αποτέλεσμα τεράστιες παράνομες υπερχρεώσεις. Η «αθώα» παραπομπή των επηρεαζόμενων δανειοληπτών στη χρονοβόρα και δαπανηρή δικαστική διαδικασία, επιτρέποντας την εκποίηση περιουσίας/κατοικίας ενόσω εκκρεμεί αίτημα για παράνομες τραπεζικές χρεώσεις, δημιουργεί ένα δυσβάσταχτο πλαίσιο εις βάρος του δανειολήπτη, καθώς μάλιστα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι ο καταναλωτής-δανειολήπτης είναι ο αδύνατος που πρέπει να προστατεύεται έναντι της δυνατής εταιρείας-τράπεζας.
Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο έγιναν διάφορα, πρώτα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία κίνησε αρχικά το 2013 διαδικασία επί παραβάσει κατά της Κύπρου και κατόπιν κυρίως δικής μου πρωτοβουλίας, νέα διαδικασία το 2019, επειδή όπως διαπιστώνει, κανόνες απονομής δικαίου στην Κύπρο δεν συνάδουν με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τις αθέμιτες πρακτικές και καταχρηστικές ρήτρες/όρους και ενδεχόμενη άρνηση της Κυπριακής Κυβέρνησης να εκπληρώσει την δέσμευσή της για αποτελεσματική εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας περί παράνομων-καταχρηστικών όρων. Παράλληλα, η αρμόδια Υπηρεσία για εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθεσίας στην Κύπρο, διαπιστώνει ευρεία χρήση καταχρηστικών όρων από τις τράπεζες. Με δική μου πρωτοβουλία, το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε (2019) αναφορά για την υποχρέωση της Κύπρου να συμμορφωθεί έμπρακτα.
Δικαστήρια άλλων κρατών-μελών αξιοποιούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, όπως επιβάλλει το Ευρωπαϊκό δίκαιο και αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ για προστασία των δανειοληπτών. Η Κύπρος, το υπ’ αριθμόν ένα κράτος σε παράνομους όρους/πρακτικές στην ΕΕ, βρίσκεται στο μηδέν! Τα Κυπριακά Δικαστήρια δεν απέστειλαν ποτέ προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ που να αφορά καταχρηστικούς όρους τραπεζών και επιπλέον απορρίπτουν τέτοιο αίτημα. Η δρ Ρ. Οικονομίδου-Αποστολίδου (πρώην ανώτατο στέλεχος του Δικαστηρίου της ΕΕ) υπήρξε αρκούντως ξεκάθαρη: «Είναι αμφίβολο αν το δίκαιο της ΕΕ ενσωματώνεται όπως προβλέπεται και όπως επιβάλλεται στο κυπριακό δίκαιο.»
*Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D)