Κυπριακή Προεδρία: Η στέγη μπαίνει στην ευρωπαϊκή ατζέντα

Την κατασκευή 500 περίπου νέων οικιστικών μονάδων, οι οποίες θα παραχωρηθούν έναντι προσιτού ενοικίου, σε οικογένειες ή και μονήρη άτομα, στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, με έμφαση στη νέα γενιά, ανακοίνωσε την Τρίτη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, ενώ ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου ανακοίνωσε το Στεγαστικό Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής.
Σε παρουσίαση, στο Προεδρικό Μέγαρο, των νέων στεγαστικών σχεδίων της Κυβέρνησης, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι με τις νέες παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν σήμερα, αποδεικνύουν τη συνέπεια με την οποία υλοποιούν την στεγαστική πολιτική, η οποία, πέραν της κοινωνικής της διάστασης, βρίσκεται στο επίκεντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής που ακολουθεί η Κυβέρνηση.
Για τις 500 περίπου νέες οικιστικές μονάδες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι θα ανεγερθούν σε κρατική γη στη Λευκωσία, τη Λεμεσό, τη Λάρνακα και την Πάφο, σε τεμάχια που έχει ήδη υποδείξει το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Με βάση τον σχεδιασμό, σημείωσε, δημιουργούνται μεγάλα οικιστικά συγκροτήματα ώστε να επιτευχθούν και οικονομίες κλίμακος.
Πέραν του κόστους κατασκευής των 500 περίπου οικιστικών μονάδων, που υπολογίζεται στα 70 εκατομμύρια ευρώ, η αξία της κρατικής γης στην οποία θα ανεγερθούν ξεπερνά τα 7 εκατομμύρια ευρώ, τόνισε.
Τα κρατικά τεμάχια, ανέφερε, θα διατεθούν μέσω πλειοδοτικού διαγωνισμού στον ιδιωτικό τομέα για ανέγερση με τη μέθοδο Σχεδιασμός-Κατασκευή (Design and Build), όπως είχε υποδειχθεί, με την κυριότητά τους να παραμένει στην ιδιοκτησία του κράτους.
Για τη διάθεση και διαχείριση των οικιστικών μονάδων θα αξιοποιήσουν και την τεχνογνωσία και εμπειρία του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης, παράλληλα με τα δικά του σχέδια προσιτού ενοικίου, πρόσθεσε.
Όλα τα στεγαστικά σχέδια που έχουν εξαγγείλει, σημείωσε, είναι υλοποιήσιμα, οικονομικά βιώσιμα και το πιο σημαντικό, προσφέρουν σε εκατοντάδες οικογένειες και πολίτες, κυρίως στη νέα γενιά, τη δυνατότητα εξεύρεσης ολιστικής λύσης για κάλυψη των στεγαστικών τους αναγκών.
Και όλα αυτά, ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι εφικτά ως αποτέλεσμα της υπεύθυνης οικονομικής πολιτικής, που επιτρέπει στο κράτος να διαθέτει την απαραίτητη δημοσιονομική επάρκεια για υλοποίηση στεγαστικής πολιτικής, κατά τρόπο στοχευμένο και αποτελεσματικό.
«Με τις νέες παρεμβάσεις που ανακοινώσαμε σήμερα, αποδεικνύουμε τη συνέπεια με την οποία υλοποιούμε τη στεγαστική μας πολιτική, η οποία, πέραν της κοινωνικής της διάστασης, βρίσκεται στο επίκεντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής που ακολουθούμε» είπε.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, συνέχισε, το στεγαστικό θα έχει σημαντική θέση και στην ατζέντα της επικείμενης Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στόχος και επιδίωξή μας είναι η χάραξη συγκεκριμένων δράσεων και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θέλησε με ιδιαίτερη ικανοποίηση να σημειώσει πως, παρά το γεγονός ότι τα ζητήματα της στέγασης είναι εθνική αρμοδιότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά και από πρωτοβουλίες της Κύπρου τόσο στο επίπεδο του Υπουργού Εσωτερικών όσο και στο δικό του, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κινείται σε συλλογικό επίπεδο για την αντιμετώπιση της εν λόγω ευρωπαϊκής πρόκλησης.
«Για πρώτη φορά, το θέμα της στέγασης συζητήθηκε σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον περασμένο Οκτώβριο και είναι εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι με πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα υφιστάμενα κονδύλια από το Ταμείο Συνοχής μπορούν να ανακατανεμηθούν και να αξιοποιηθούν και για σκοπούς της στεγαστικής πολιτικής» είπε.
Στο πλαίσιο της κυπριακής Προεδρίας, συνέχισε, αποφάσισαν ότι ο Υπουργός Εσωτερικών θα καλέσει άτυπο Συμβούλιο των αρμόδιων Υπουργών Στέγασης ώστε να συζητηθεί η αξιοποίηση περαιτέρω ευρωπαϊκών πόρων για το στεγαστικό.
Σημείωσε επίσης ότι αναμένεται τις αμέσως επόμενες μέρες η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παρουσιάσει δημόσια το ευρωπαϊκό σχέδιο προσιτής στέγης, το οποίο ασφαλώς θα αξιοποιήσουμε στο έπακρον, πάντα προς όφελος των πολιτών.
Για τη δική μας διακυβέρνηση, είπε, η δαπάνη στη στέγαση δεν προσεγγίζεται ως κόστος, αλλά ως επένδυση για το μέλλον της χώρας, σημειώνοντας ότι συνολικά, η μέχρι τώρα επένδυση στη στεγαστική πολιτική ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια ευρώ, «αριθμός ίσως μοναδικός για τα κυπριακά δεδομένα».
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι το μεγάλο ενδιαφέρον που παρατηρείται από δικαιούχους για συμμετοχή στα στεγαστικά σχέδια της Κυβέρνησης, αποδεικνύει την ορθότητα της στεγαστικής πολιτικής και ευχαρίστησε όλους όσοι βοηθούν σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια, το ΕΤΕΚ, τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης. H στρατηγική τους, συνέχισε, στρέφεται προς δύο κατευθύνσεις: την αύξηση του οικιστικού αποθέματος και την οικονομική ενίσχυση συμπατριωτών μας, κυρίως της νέας γενιάς, ώστε να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε προσιτή στέγη, είτε με ενοίκιο είτε με αγορά.
Αναφερόμενος στο Στεγαστικό Σχέδιο Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής που εξήγγειλε ο ΥΠΕΣ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε ότι θα παρέχει επιλογή στέγασης κατά κύριο λόγο σε εργαζομένους, που απασχολούνται σε τομείς που έχουν αυξημένη ανάγκη σε προσωπικό.
Την εφαρμογή του Στεγαστικού Σχεδίου Ανέγερσης Μονάδων Συλλογικής Διαμονής, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας λύσεων στέγασης για το προσωπικό που απασχολείται στους τομείς της βιομηχανίας, του τουρισμού και του εμπορίου, ανακοίνωσε ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου λέγοντας ότι πρόκειται για ένα σχέδιο που διαμορφώθηκε μετά από διαβούλευση και με τη συνδρομή των ενδιαφερόμενων επαγγελματικών κλάδων και αναμένεται να έχει πολλαπλά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, αφού αποσκοπεί στην κάλυψη της ανάγκης βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης διαμονής των εργαζομένων αυτών, ιδιαίτερα των εποχικών.
Εξήγησε ότι το σχέδιο επιτρέπει την ανέγερση εξειδικευμένου τύπου οικιστικών μονάδων, προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τα δεδομένα της εν λόγω ομάδας εργαζομένων, διασφαλίζοντας παράλληλα την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Οι κυριότερες παράμετροι του σχεδίου, συνέχισε, αφορούν το μειωμένο εμβαδόν για όλους τους τύπους μονάδων, τους μειωμένους χώρους στάθμευσης και τους μειωμένους κοινόχρηστους χώρους.
Για παράδειγμα, δήλωσε, σε οικιστικές αναπτύξεις, σε ένα διαμέρισμα τριών υπνοδωματίων περίπου 80 τετραγωνικών μέτρων στεγάζονται έξι άτομα, ενώ στις συλλογικές κατοικίες, στα ίδια τετραγωνικά μέτρα, θα μπορούν να στεγαστούν μέχρι 12 άτομα. Σε ό,τι αφορά στους χώρους στάθμευσης, στο σχέδιο προβλέπεται ένας χώρος στάθμευσης ανά 24 άτομα, νοουμένου ότι εξυπηρετούνται από μέσα μαζικής μεταφοράς.
Το σχέδιο, ανέφερε, δύναται να εφαρμοστεί για ανέγερση μονάδων συλλογικής διαμονής σε υφιστάμενες ή νέες οικιστικές μονάδες, μεικτές, εμπορικές και τουριστικές αναπτύξεις ή σε άλλες αναπτύξεις υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και σε πολύ συγκεκριμένες περιοχές, που καθορίζονται στην σχετική Εντολή. Η νέα Εντολή με όλες τις πληροφορίες θα δημοσιευθεί εντός των ημερών, με άμεση ισχύ.
Το συγκεκριμένο σχέδιο έχει διπλό στόχο, ανέφερε, πέραν της ενίσχυσης της εύρυθμης λειτουργίας των παραγωγικών κλάδων, θα συμβάλει στην επανένταξη μονάδων που σήμερα είναι κατειλημμένες στην αγορά εργασίας, διασφαλίζοντας σταδιακά την ισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση και οδηγώντας έτσι σε αποσυμπίεση των τιμών αγοράς και ενοικίασης.
Αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος της στέγασης, είπε ο ΥΠΕΣ, η Κυβέρνηση προχώρησε από το 2023 στην υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής, που βασίζεται σε δύο πυλώνες, την αύξηση του οικιστικού αποθέματος και την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών. Κεντρική προτεραιότητα, συνέχισε, είναι η παραγωγή νέων οικιστικών μονάδων, ιδιαίτερα προσιτής κατοικίας, καθώς και η στήριξη των χαμηλά και μεσαία αμειβόμενων συμπολιτών μας, με έμφαση στις νεαρές οικογένειες.
Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι υλοποίησαν ένα εξαιρετικά σημαντικό περιουσιακό στοιχείο του κράτους, τον συντελεστή δόμησης και μέσω των Σχεδίων Πολεοδομικών Κινήτρων και Build to Rent, παραχωρείται σε επαγγελματίες ανάπτυξης γης επιπρόσθετος συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση μέρος ή το σύνολο των επιπλέον μονάδων να διατεθεί σε προσιτές τιμές αγοράς ή ενοικίασης, αντίστοιχα.
«Τα δύο Σχέδια έχουν ήδη τύχει θερμής ανταπόκρισης από τον κατασκευαστικό κλάδο. Με βάση τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί, αναμένεται μέσα στα επόμενα δύο χρόνια να δημιουργηθούν σχεδόν 2.000 μονάδες, από τις οποίες οι 260 θα ενισχύσουν το απόθεμα προσιτής κατοικίας. Παράλληλα, μέσω της επιλογής για εξαγορά του επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης, και με βάση το μέχρι τώρα ενδιαφέρον, εκτιμάται ότι ποσό περίπου €11 εκατομμυρίων θα εισρεύσει στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης, για αξιοποίηση στην υλοποίηση των δικών του προγραμμάτων, τα οποία με τη σειρά τους θα διαθέσουν στην αγορά πρόσθετο σημαντικό αριθμό προσιτών οικιστικών μονάδων».
Μέσω του σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», συνέχισε, ιδιοκτήτες κενών και αδρανών κατοικιών σε δημαρχούμενες περιοχές μπορούν να λάβουν επιχορήγηση €15.000 έως €35.000 για ανακαίνιση και αναβάθμισή τους, με υποχρέωση διάθεσης της κατοικίας σε δικαιούχους προσιτού ενοικίου για περίοδο τεσσάρων ετών.
Παρά την υψηλή χορηγία, είπε, το ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο σχέδιο παραμένει χαμηλότερο του αναμενόμενου αναφέροντας ότι μέχρι σήμερα, υποβλήθηκαν 63 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν οι 34, απορρίφθηκαν 11 και είναι υπό εξέταση άλλες 18.
Για τον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης ο Κωνσταντίνος Ιωάννου είπε ότι απέκτησε αναβαθμισμένο ρόλο, εκτελεστικές αρμοδιότητες και πηγές χρηματοδότησης φέρνοντας ως παράδειγμα την παραχώρηση από το κράτος €16 εκατομμυρίων για την πρώτη φάση του Σχεδίου Προσιτού Ενοικίου στον Άγιο Νικόλαο στην Λεμεσό, και την επιπρόσθετη οικονομική βοήθεια ύψους €12 εκατομμυρίων για την παραγωγή 54 μονάδων στον Στρόβολο.
Ως αποτέλεσμα, είπε, επιτεύχθηκε η έναρξη αναπτυξιακών έργων νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Εντός του 2025, ανέφερε, ξεκίνησε η κατασκευή 181 οικιστικών μονάδων στη Λευκωσία και στη Λεμεσό και, εντός του 2026, αναμένεται να αρχίσει η κατασκευή άλλων 258 μονάδων.
Ο ΥΠΕΣ ανέφερε ότι συνεχίζονται τα Στεγαστικά Σχέδια Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών και Περιοχών της Υπαίθρου, τα οποία προβλέπουν την παραχώρηση οικονομικής ενίσχυσης που κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €95.000 αναλόγως με την περιοχή εφαρμογής, την εισοδηματική κατάσταση και τη σύνθεση της οικογένειας του αιτητή. «Από εφαρμογής τους, τα Σχέδια έχουν στηρίξει 1.957 δικαιούχους, με συνολική δαπάνη €74,2 εκατομμυρίων. Μετά τη σημαντική αναθεώρησή τους τη χρονιά που μας πέρασε, επεξεργαζόμαστε τώρα νέες βελτιώσεις, με στόχο να συμπεριληφθούν περισσότεροι δικαιούχοι. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις αλλαγές θα παρουσιαστούν σε μεταγενέστερο στάδιο».
Σημείωσε και την εφαρμογή του Στεγαστικού Σχεδίου παροχής οικονομικής ενίσχυσης σε 400 περιπτώσεις νεαρών οικογενειών ή και νέων κάτω των 41 ετών. Το ύψος της οικονομικής ενίσχυσης κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000, σύμφωνα με τα εισοδηματικά κριτήρια και τη σύνθεση της οικογένειας για την απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας σε αστικές περιοχές, σημείωσε. Το Σχέδιο ολοκληρώθηκε πριν από μερικές μέρες, είπε, και λήφθηκαν συνολικά 1.033 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν ήδη οι 295 και το επόμενο διάστημα θα ολοκληρωθεί η ενημέρωση των δικαιούχων.
Ο Υπουργός αναφέρθηκε και στα Στεγαστικά Σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, τα οποία προβλέπουν την παραχώρηση οικονομικής βοήθειας από €20.000 μέχρι €40.000 σε εκτοπισθέντες και παθόντες, στη βάση της εισοδηματικής και οικογενειακής τους κατάστασης. Από φέτος, δήλωσε, τα σχέδια αυτά εφαρμόζονται αναθεωρημένα και απλοποιημένα, με αυξημένα εισοδηματικά κριτήρια και διευρυμένες κατηγορίες δικαιούχων. «Για το έτος 2024 και μέχρι τον Σεπτέμβριο του τρέχοντος έτους έχουν εγκριθεί συνολικά 3.677 αιτήσεις, με συνολική δαπάνη €82,5 εκ» είπε.
Ο κ. Ιωάννου σημείωσε επίσης ότι με την απλοποίηση και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών, τέθηκαν οι βάσεις για σημαντική μείωση του χρόνου αδειοδότησης για τις χαμηλού και μεσαίου ρίσκου αναπτύξεις, που αποτελούν περίπου το 50% των αιτήσεων. Πέτυχαν, εξήγησε, τη σύντμηση του χρόνου εξέτασης αιτήσεων πολεοδομίας και οικοδομής σε συνολικά 40 εργάσιμες μέρες για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και 80 εργάσιμες μέρες για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα. «Ήδη, περισσότερες από 1.500 αιτήσεις για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες εξετάστηκαν με την ταχεία διαδικασία εντός του χρονικού ορίου των 40 ημερών και περισσότερες από 260 αιτήσεις για πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα εξετάστηκαν εντός του ορίου των 80 ημερών». Αυτό επιτρέπει, είπε, σε περισσότερες από 3.500 οικογένειες να ικανοποιήσουν τις στεγαστικές τους ανάγκες περίπου ενάμιση χρόνο νωρίτερα σε σύγκριση με την προηγούμενη πρακτική αδειοδότησης.