Κινητό τηλέφωνο: Πώς η υπερβολική χρήση επηρεάζει τον εγκέφαλό μας

Δεύτερη φύση έχει γίνει για πολλούς από εμάς το να κοιτάμε το κινητό μας τηλέφωνο για μηνύματα, χαμένες κλήσεις ή ειδοποιήσεις. Πότε όμως αυτό αρχίζει να επηρεάζει τον εγκέφαλό μας;
Ειδικοί από τα πανεπιστήμια Νότινχαμ της Βρετανίας και Keimyung της Νότιας Κορέας έχουν την απάντηση: όταν ασχολούμαστε το smartphone μας πάνω από 110 φορές την ημέρα.
Τότε, η χρήση θεωρείται πλέον προβληματική και είναι πολύ πιθανό να αρχίσουν να επηρεάζονται οι γνωστικές μας δεξιότητες.
Οι άνθρωποι που ασχολούνται υπέρ του δέοντος με τα κινητά τους εμφανίζουν στη συνέχεια προβλήματα συγκέντρωσης, καθώς διαβρώνεται η ικανότητα του εγκεφάλου να εστιάσει σε μόνο ένα πράγμα.
Είναι επίσης λιγότερο παραγωγικοί.
Στη συνέχεια, ξεκινούν τα προβλήματα μνήμης, κάτι που δυσκολεύει όχι μόνο την εργασία τους αλλά και την καθημερινότητά τους.
Η καθηγήτρια ψυχιατρικής Άννα Λέμπκε, από το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, εξηγεί ότι τα κινητά τηλέφωνα και τα ψηφιακά media δημιουργούν εθισμούς αντίστοιχους με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
«Τα τηλέφωνα και τα ψηφιακά media επηρεάζουν τον εγκέφαλό μας, ενεργοποιώντας το ίδιο “μονοπάτι επιβράβευσης” με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Τα τηλέφωνα δημιουργούν μια ψυχαναγκαστική ανάγκη να τα κοιτάμε, χωρίς να σκεφτόμαστε, και αισθανόμαστε μια έλλειψη όταν δεν τα τσεκάρουμε ή δεν έχουμε πρόσβαση σε αυτά» τόνισε χαρακτηριστικά η ίδια.
Και πόσες φορές κοιτά ο μέσος χρήστης το κινητό του; 50 με 100 φορές την ημέρα, όπως έδειξε οκταετής μελέτη του πανεπιστημίου Καλιφόρνια Στέιτ -με απλά λόγια κάθε 10 με 20 λεπτά τις ώρες που είναι ξύπνιος.
Οι χρήστες δεν αντιλαμβάνονται πόσο συχνά πιάνουν στα χέρια τους τις έξυπνες συσκευές τους, με πρόσφατη έρευνα του YouGov στις ΗΠΑ να αποκαλύπτει ότι οι περισσότεροι θεωρούν ότι ασχολούνται περίπου 10 φορές την ημέρα.
Η ίδια μελέτη έδειξε ότι οκτώ στους 10 Αμερικανούς κοιμούνται με τις έξυπνες συσκευές τους στο υπνοδωμάτιο και μάλιστα δίπλα στο κρεβάτι τους.
Προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης
Όπως γράφει η αμερικανική εφημερίδα Washington Post, ειδικοί από το πανεπιστήμιο Singapore Management λένε ότι οι άνθρωποι που σταματούν τακτικά ό,τι κάνουν για να τσεκάρουν το κινητό τους τηλέφωνο αντιμετωπίζουν προβλήματα συγκέντρωσης και ξεχνούν περισσότερο.
Μάλιστα, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι γνωστικές δεξιότητες επηρεάζονται περισσότερο από την τακτική ενασχόληση με τις έξυπνες συσκευές και λιγότερο από το συνολικό χρόνο μπροστά από τις οθόνες.
Γιατί;
Επειδή όταν ξεκλειδώνουμε συνεχώς το τηλέφωνο αναγκάζουμε τον εγκέφαλό μας να εναλλάσσει γρήγορα και συχνά τη μια εργασία με την άλλη -κάτι που διαβρώνει την ικανότητά μας να εστιάσουμε με προσοχή σε ένα πράγμα.
Πριν από δεκαετίες, ο γνωστός επιστήμονας ηλεκτρονικών υπολογιστών, Τζέραλντ Γουάινμπεργκ, είχε προειδοποιήσει ότι το multitasking και η εναλλαγή εργασιών μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητά μας έως και κατά 80%.
Ένας στους τέσσερις εργαζόμενους παραδέχτηκε ότι κατά τη διάρκεια μιας επαγγελματικής συνάντησης 30 λεπτών κοιτά το κινητό του τουλάχιστον μια φορά.
«Μπορεί να χρειαστούν έως και 25 λεπτά για να εστιάσει ξανά κάποιος στη συζήτηση» λέει η Γκλόρια Μαρκ, ερευνήτρια του Πανεπιστήμιου Irvine στην Καλιφόρνια.
Οι περισσότεροι χρήστες -και ιδιαίτερα οι νεότερης ηλικίας και οι επαγγελματίες- εκτός από κλήσεις και SMS δέχονται στα τηλέφωνά τους και ειδοποιήσεις, emails και μηνύματα από κοινωνικά δίκτυα.
«Η συνεχιζόμενη ανάγκη μας για σύνδεση αυξάνει τη βιοχημεία του εγκεφάλου, ιδιαίτερα τις χημικές ουσίες που προκαλούν άγχος, όπως η κορτιζόλη, που μας παρακινεί να κοιτάμε το τηλέφωνό μας πάνω από 100 φορές την ημέρα» δήλωσε στην αμερικανική εφημερίδα ο Λάρι Ρόζεν, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Καλιφόρνια Στέιτ.
Δεν αγγίζει μόνο τους νέους
Η καθημερινότητα έχει αλλάξει δραματικά από το 2007, όταν και έκανε την εμφάνισή του το πρώτο iPhone της Apple. Πλέον, οι άνθρωποι που δεν έχουν ένα «έξυπνο» κινητό τηλέφωνο είναι μειοψηφία.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 81% του πληθυσμού των Ελλήνων ηλικίας 16 έως 74 ετών χρησιμοποιεί smartphone.
«Όποιες διαφορές ανάμεσα στις γενιές και αν μελετήσαμε σχετικά με τη χρήση smartphone και κοινωνικών δικτύων είναι πλέον μηδαμινές» τόνισε χαρακτηριστικά ο Ρόζεν.
Ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης στη Γερμανία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος αρχίζει να εμφανίζει «συμπτώματα στέρησης» μόλις 72 ώρες χωρίς χρήση smartphones.
Και πώς μπορούν οι άνθρωποι να απαλλαχθούν από αυτό το μοντέρνο «ζυγό»;
Επανακτώντας τον έλεγχο της καθημερινότητάς τους και κάνοντας συνειδητή προσπάθεια να μην ασχολούνται τόσο τακτικά με τις ηλεκτρονικές τους συσκευές, απαντούν ειδικοί από όλο τον κόσμο.
Πηγή: CNN