Καθοριστικό βήμα η θεσμοθέτηση Πανεπιστημιακών Κλινικών για την αναβάθμιση της Ιατρικής Σχολής

Της
Ελένης Κωνσταντίνου
Η προώθηση του νομοσχεδίου για τη θεσμοθέτηση Πανεπιστημιακών Κλινικών στην Κύπρο αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αναβάθμιση της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου και για τη βελτίωση της προπτυχιακής εκπαίδευσης των φοιτητών Ιατρικής. Ωστόσο, παρά την αναγνώριση της αναγκαιότητας του μέτρου, συνεχίζουν να καταγράφονται διαφορετικές απόψεις ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς, γεγονός που δείχνει ότι η διαδικασία απαιτεί προσεκτική διαβούλευση και συμβιβασμούς.
Η σύμπραξη δημόσιων νοσηλευτηρίων με τις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων έχει συζητηθεί για χρόνια. Η αρχή έγινε το 2017, ακόμη πριν από την ίδρυση του ΟΚΥπΥ. Η επόμενη προσπάθεια έγινε το 2020, στάλθηκε για επαναδιαβούλευση με το Υπ. Υγείας, ενώ ένα χρόνο αργότερα αναβλήθηκε μέχρι νεωτέρας. Πλέον, ήρθε η ώρα να ληφθούν αποφάσεις ώστε να προχωρήσει το όλο θέμα. Στόχος του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία συνδεδεμένων Πανεπιστημιακών Κλινικών, οι οποίες θα επιτρέψουν την ένταξη υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκού προσωπικού στα δημόσια νοσηλευτήρια και θα διασφαλίσουν την ποιότητα της προπτυχιακής εκπαίδευσης και της κλινικής πρακτικής. Άλλωστε, οι ιατρικές σχολές των πανεπιστημίων οφείλουν να έχουν στη διάθεσή τους τις απαραίτητες νοσηλευτικές, εργαστηριακές και άλλες υποδομές που είναι αναγκαίες.
Θέμα στη δομή και τον έλεγχο των κλινικών θέτουν οι συντεχνίες
Οι ΠΑ.ΣΥ.Κ.Ι. και ΠΑΣΥΔΥ, συνδικαλιστικές οργανώσεις που εκπροσωπούν νοσοκομειακούς ιατρούς και κλινικούς διευθυντές, υπογραμμίζουν την ανάγκη διασφάλισης της ισοτιμίας και της ομαλής λειτουργίας των δημόσιων νοσηλευτηρίων. Οι πρόεδροι των συντεχνιών, εκ μέρους της ΠΑΣΥΔΥ του Κλάδου Ιατρών και Κλινικών Διευθυντών ο Δρ Μωυσής Λάμπρου και εκ μέρους της ΠΑΣΥΚΙ ο Δρ Σωτήρης Κούμας, σημειώνουν ότι δεν μπορούν να αποδεχτούν εφαρμογή αποφάσεων που θα υποβαθμίζουν το δικαίωμα των μελών τους αλλά και θα απειλούν την εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων νοσηλευτηρίων.
Σε υπόμνημά τους σημειώνουν ότι το νομοσχέδιο, όπως προτάθηκε, σε ορισμένα σημεία δημιουργεί κλινικές διαφορετικής λειτουργικής δομής εντός του ίδιου νοσηλευτηρίου, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει σε δυσλειτουργίες και προβλήματα στην περίθαλψη των ασθενών.
Συγκεκριμένα, αναφέρονται στις ασάφειες που προκύπτουν από το άρθρο 21 σχετικά με την ιεραρχία των κλινικών: ενώ ορίζεται ως επικεφαλής η θέση του νοσοκομειακού ιατρού, σε περίπτωση διαφωνίας με τον επικεφαλής πανεπιστημιακό, η παρέμβαση μεικτής επιτροπής αναιρεί την αρχική πρόνοια, με πιθανές δυσλειτουργίες στην κλινική. Παράλληλα, εγείρουν ζητήματα σχετικά με την παραγωγικότητα και τη στελέχωση των κλινικών, σημειώνοντας ότι οι πανεπιστημιακές απαιτήσεις θα απαιτούν σημαντικά περισσότερους ιατρούς από αυτούς που σήμερα λειτουργούν αποτελεσματικά στα δημόσια νοσοκομεία.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι οι υφιστάμενες κλινικές δεν πρέπει να επηρεαστούν από τις απαιτήσεις του Πανεπιστημίου και ότι καμία κλινική δεν πρέπει να εκχωρηθεί σε διοικητικό έλεγχο ακαδημαϊκού προσωπικού. Προτείνουν τη δημιουργία συνδεδεμένων κλινικών σύμφωνα με τα πρότυπα της Μεγάλης Βρετανίας, όπου οι Πανεπιστημιακές Κλινικές θα αφορούν αποκλειστικά τη συνεργασία για διδακτικό και ερευνητικό έργο, χωρίς να θίγεται η λειτουργικότητα και η παραγωγικότητα των δημόσιων νοσοκομείων.
Ώθηση στην έρευνα βλέπει το Πανεπιστήμιο Κύπρου
Από πλευράς Πανεπιστημίου Κύπρου, όπως επισημαίνει ο Πρύτανης, Τάσος Χριστοφίδης, το νομοσχέδιο δεν ικανοποιεί πλήρως όλες τις προσδοκίες, ωστόσο θεωρείται ότι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Όπως αναφέρει, η πρόταση θεωρείται αρκετά ισορροπημένη και αποτελεί μια συμβιβαστική λύση για τους εμπλεκόμενους φορείς. Ο Πρύτανης, Τάσος Χριστοφίδης, σημειώνει ότι η έγκριση του νομοσχεδίου θα αποτελέσει ορόσημο για την Ιατρική Σχολή, καθώς η δυνατότητα δημιουργίας Πανεπιστημιακών Κλινικών θα επιτρέψει την πλήρη στελέχωση της Σχολής με υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκό προσωπικό. Παράλληλα, θα δώσει περαιτέρω ώθηση στην έρευνα και τις κλινικές μελέτες, όπου, πέραν από το οικονομικό όφελος, δίνουν και τη δυνατότητα στους ασθενείς για νέες καινοτόμες θεραπείες, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σημαντικό στοιχείο της πρότασης του Πανεπιστημίου είναι η καθιέρωση σαφούς πλαισίου για την τοποθέτηση πανεπιστημιακών ιατρών εντός των δημόσιων νοσηλευτηρίων, με ξεκάθαρο καθορισμό καθηκόντων, ευθυνών και αποζημίωσης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα της εκπαίδευσης, της έρευνας και της κλινικής πρακτικής.
Σε ό,τι αφορά τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ), υποστηρίζει, επί της αρχής, τη θεσμοθέτηση των Πανεπιστημιακών Κλινικών, αναγνωρίζοντας τη σημασία τους για την προπτυχιακή εκπαίδευση, την έρευνα και τη συνεχή αναβάθμιση του τομέα της υγείας. Παράλληλα, προτείνει την υιοθέτηση του βρετανικού μοντέλου των “Affiliated Teaching Hospitals”, σύμφωνα με το οποίο:
•Οι Πανεπιστημιακές Κλινικές εντάσσονται πλήρως στα νοσηλευτήρια και δεν αποτελούν ξεχωριστή διοικητική ή νομική οντότητα.
•Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο περιορίζεται στο εκπαιδευτικό, ερευνητικό και επιστημονικό έργο.
•Οι πανεπιστημιακοί ιατροί λειτουργούν εντός των ίδιων κλινικών δομών, με σαφή καθορισμό καθηκόντων, ευθυνών και αποζημίωσης.
•Η λειτουργία των πανεπιστημιακών ιατρών αφορά ξεκάθαρα την προπτυχιακή εκπαίδευση.
Επιπλέον, ο ΠΙΣ εισηγείται τροποποιήσεις σε συγκεκριμένα άρθρα, ενώ θέτει και μια σειρά από προβληματισμούς:
•Ασαφής καθορισμός ιατρικής και διοικητικής ευθύνης, που μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις αρμοδιοτήτων.
•Πιθανότητα μισθολογικών ανισοτήτων μεταξύ νοσοκομειακών και πανεπιστημιακών ιατρών.
•Λειτουργικές δυσχέρειες που μπορεί να προκύψουν από την παράλληλη λειτουργία διαφορετικών δομών εντός των νοσοκομείων.
Παρά τις διαφορετικές απόψεις, υπάρχει συναίνεση ως προς την αναγκαιότητα θεσμοθέτησης των Πανεπιστημιακών Κλινικών. Η πρόκληση είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στην προστασία των δημόσιων νοσοκομείων, την ισοτιμία του ιατρικού προσωπικού και την ανάπτυξη ποιοτικής εκπαίδευσης και έρευνας.
Η θεσμοθέτηση των Πανεπιστημιακών Κλινικών θεωρείται ορόσημο για την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου και τη συνολική αναβάθμιση του τομέα της υγείας στη χώρα.
Το επόμενο διάστημα είναι κρίσιμο για την οριστική μορφή του νομοσχεδίου, με την εμπλοκή όλων των φορέων ώστε να επιτευχθεί μια συμφωνία που να υπηρετεί τόσο την εκπαίδευση όσο και τη λειτουργία των δημόσιων νοσηλευτηρίων.