Καγιάνι: Ένα από τα πρώτα ευρωπαϊκά εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης λειτουργεί με τον υπερυπολογιστή LUMI

Στο Καγιάνι, στην κεντρική Φινλανδία, περίπου εξακόσια χιλιόμετρα βόρεια του Ελσίνκι, μια παλιά χαρτοβιομηχανία έχει «μεταμορφωθεί» για να στεγάσει ένα από τα πρώτα εργοστάσια τεχνητής νοημοσύνης που λειτουργούν ήδη στην Ευρώπη, το φινλανδικό LUMI AI Factory.
«Καρδιά» του LUMI αποτελεί ο ομώνυμος υπερυπολογιστής, που βρίσκεται στο data center του μη κερδοσκοπικού οργανισμού παροχής υποδομών, υπηρεσιών Πληροφορικής και ψηφιακής εκπαίδευσης «CSC- IT Center for Science», τον οποίο συνίδρυσαν το φινλανδικό κράτος και τα πανεπιστήμια της χώρας.
Ο υπερυπολογιστής LUMI, ο ένατος ταχύτερος σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την πρόσφατη έκδοση της λίστας Top500, δεν είναι καινούριος. Εγκαινιάστηκε το 2022, δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση του data center που τον πλαισιώνει. Στον ίδιο χώρο στο Καγιάνι, αναμένεται να προστεθούν και πιο σύγχρονες εγκαταστάσεις: ο υπερυπολογιστής επόμενης γενιάς LUMI-AI και ένα νέο data center, με τις σχετικές διαδικασίες προμήθειας να είναι ήδη σε εξέλιξη. Επίσης, θα συμπληρώνεται από την πλατφόρμα κβαντικής υπολογιστής LUMI-IQ, που θα συνδυάζει κβαντική υπολογιστική και τεχνητή νοημοσύνη. Η ολοκλήρωση του συνόλου της εξελιγμένης υποδομής αναμένεται στο τέλος του 2026.
Το LUMI AI Factory ήταν ένα από τα πρώτα επτά που ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στην Ελλάδα, τη Γερμανία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, την Ισπανία και τη Σουηδία. Ακολούθησε η προσθήκη και άλλων AI Factories, φτάνοντας τα 19 συνολικά, στην Αυστρία, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, την Πολωνία, τη Σλοβενία, την Τσεχία, τη Λιθουανία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Ρουμανία.
Στην κοινοπραξία του LUMI AI Factory συμμετέχουν συνολικά δέκα χώρες: η Τσεχία, η Δανία, η Εσθονία, η Νορβηγία, η Πολωνία, το Βέλγιο, η Ισλανδία, η Λετονία και η Ελβετία. Σημειώνεται ότι αντίστοιχα η Ελλάδα έχει αναπτύξει στρατηγική συνεργασία για το PHAROS AI Factory με την Κύπρο, τη Μάλτα, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
Από τον Απρίλιο του 2025 το LUMI AI Factory παρέχει τις πρώτες 13 υπηρεσίες του, δωρεάν για startups, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ακαδημαϊκούς ερευνητές. Περισσότερες υπηρεσίες θα προστεθούν σύντομα, μεταξύ των οποίων μεγαλύτερα σύνολα δεδομένων υψηλής αξίας.
Τον Νοέμβριο του 2025, τον υπερυπολογιστή LUMI χρησιμοποιούν χρήστες από 53 χώρες και από τις έξι ηπείρους. Περίπου οι μισές από τις εργασίες που εκτελούνται στη συγκεκριμένη υποδομή αφορούν σε έργα τεχνητής νοημοσύνης. Το LUMI AI Factory θα δημιουργήσει χώρους συνεργασίας, φυσικούς και ψηφιακούς, προσαρμοσμένους σε ποικίλες ανάγκες και στόχους. Ο κυριότερος κόμβος του λειτουργεί στο Πανεπιστήμιο Ααλτο, στα περίχωρα του Ελσίνκι.
Σημαντικό στοίχημα για τους υπεύθυνους λειτουργίας του εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης είναι η διασύνδεσή του με εταιρείες, ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια. Σε έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του LUMI AI Factory σε 40 επιχειρήσεις, ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στη Φινλανδία και τις άλλες διασυνδεδεμένες χώρες διαπιστώθηκε ότι ενώ η συντριπτική πλειοψηφία τους χρησιμοποιεί ενεργά τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, μόλις το 53,8% έχει στραφεί στους υπολογιστές υψηλής απόδοσης (HPC) και ένα επιπλέον 28,2% σχεδιάζει να το κάνει στο εγγύς μέλλον.
Βασικό εμπόδιο για τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς αποτελεί, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ο περιορισμένος προϋπολογισμός και το LUMI AI Factory παρέχει στρατηγική υποστήριξη και διευκόλυνση στην πρόσβαση σε ευκαιρίες χρηματοδότησης. Επίσης, προσφέρει εξειδικευμένα προγράμματα τεχνικής συμβουλευτικής και κατάρτισης.
Το LUMI AI Factory συνεργάζεται ήδη με τα υπόλοιπα AI Factories της Ευρώπης, σε θέματα ανταλλαγής τεχνογνωσίας και νομικών συμβουλών.