Ιταλία–ΕΚΤ σε σύγκρουση για χρυσό της κεντρικής τράπεζας

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κάλεσε την Ιταλία να επανεξετάσει νομοθετική τροπολογία που υποστηρίζει ότι τα αποθέματα χρυσού της Τράπεζας της Ιταλίας, αξίας περίπου €300 δισ., «ανήκουν στον ιταλικό λαό», υπογραμμίζοντας ότι η πρόταση εγείρει ζητήματα ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας.
Σύμφωνα με έγγραφο που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι ιταλικές αρχές πρέπει να αναθεωρήσουν τη ρύθμιση «με στόχο επίσης τη διατήρηση της ανεξαρτησίας της Τράπεζας της Ιταλίας». Η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας, δημόσιος αλλά ανεξάρτητος θεσμός, διαθέτει 2.452 τόνους χρυσού, το τρίτο μεγαλύτερο απόθεμα παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί σε περίπου 13% του ιταλικού ΑΕΠ.
Πολιτικές πιέσεις και αντιδράσεις της ΕΚΤ
Τη νομοθετική τροπολογία προωθεί το κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, επιδιώκοντας να διακηρύξει ότι ο χρυσός της Τράπεζας της Ιταλίας «ανήκει στον λαό». Η παρέμβαση της ΕΚΤ, όμως, αναμένεται να ενισχύσει την πίεση προς την κυβέρνηση να αποσύρει την πρόταση, η οποία κατατέθηκε ως τροπολογία στον προϋπολογισμό του 2026.
Πολιτικοί από διαφορετικά κόμματα στην Ιταλία έχουν στο παρελθόν ζητήσει να διευκρινιστεί το καθεστώς ιδιοκτησίας του χρυσού, με κάποιους να εξετάζουν ακόμη και ενδεχόμενη πώληση αποθεμάτων για τη μείωση του δημόσιου χρέους ή τη χρηματοδότηση φορολογικών μέτρων. Όλες αυτές οι ιδέες όμως έχουν προσκρούσει σε αντίσταση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Παρελθόν και νομικό πλαίσιο
Η ΕΚΤ είχε εκφράσει ανάλογες αντιρρήσεις και το 2019, προειδοποιώντας ότι οποιαδήποτε απόπειρα παρέμβασης στη διαχείριση των αποθεμάτων χρυσού παραβιάζει τις συνθήκες της ΕΕ, που προστατεύουν την αυτονομία των κεντρικών τραπεζών. Το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών απαγορεύει στους κεντρικούς τραπεζίτες να λαμβάνουν οδηγίες από κράτη μέλη ή θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Η Τράπεζα της Ιταλίας αναφέρει ότι τα αποθέματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εγγύηση για δάνεια ή, σε ακραίες περιπτώσεις, να πωληθούν για την στήριξη του εθνικού νομίσματος.
Ήδη, το κόμμα της Μελόνι είχε αναθεωρήσει την αρχική του πρόταση αφαιρώντας αναφορά στο «ιταλικό κράτος» προκειμένου να μειώσει τις συγκρούσεις με την ΕΚΤ. Η αρχική διατύπωση ανέφερε ότι «τα αποθέματα χρυσού […] ανήκουν στο κράτος, εκ μέρους του ιταλικού λαού».
ΚΥΠΕ