Η πρώτη χώρα που εγκαταλείπεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής

Οι πρώτοι κλιματικοί μετανάστες που εγκαταλείπουν το Τουβαλού, ένα σύμπλεγμα θαλασσοδαρμένων ατόλων στον Ειρηνικό Ωκεανό, έφτασαν πρόσφατα στην Αυστραλία, δημιουργώντας εικόνες που προοιωνίζουν το μέλλον του πλανήτη, καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να εκτοπιστούν από τις χώρες τους τις επόμενες δεκαετίες.
Με τη χώρα να απειλείται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, πάνω από το ένα τρίτο των 11.000 κατοίκων του Τουβαλού έχει υποβάλει αίτηση για κλιματική βίζα, στο πλαίσιο συμφωνίας με την Αυστραλία που υπεγράφη το 2023. Η συμφωνία προβλέπει την υποδοχή έως 280 ατόμων ετησίως, ώστε να αποφευχθεί η «φυγή εγκεφάλων» από το Τουβαλού, προσφέροντας τα ίδια προνόμια σε εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη που έχουν οι Αυστραλοί. Παράλληλα, δημιουργούνται υπηρεσίες υποστήριξης για τις οικογένειες που θα εγκατασταθούν στη Μελβούρνη, την Αδελαΐδα και το Κουίνσλαντ.
Στην βαθιά χριστιανική και στενά δεμένη κοινότητα, αρκετοί φοβούνται ότι η μετανάστευση θα σημάνει και το τέλος της κουλτούρας τους. Ένας από τους πρώτους μετανάστες, ο Μανιπούα Πουαφολάου, πάστορας μιας από τις μεγαλύτερες εκκλησίες του Τουβαλού, έφτασε πριν από δύο εβδομάδες στην Αυστραλία και θέλει να διατηρήσει την πνευματική ζωή της χώρας του στο Ναρακούρτι της Νότιας Αυστραλίας.
Άλλοι από τους πρώτους κατοίκους που επελέγησαν περιλαμβάνουν την Κιτάι Χαουλάοπι, πρώτη γυναίκα οδηγό στο Τουβαλού, και την οδοντίατρο Μασίνα Ματόλου μαζί με τον σύζυγο και τα τρία παιδιά της.
Σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, περίπου 250 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί λόγω καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα μόνο την τελευταία δεκαετία. Οι προβλέψεις του ΟΗΕ κάνουν λόγο για έως και 1,2 δισεκατομμύρια εκτοπισμένους μέχρι το 2050 σε σενάριο κλιματικής κρίσης, με τους περισσότερους να παραμένουν εντός των χωρών τους, ενώ η διασυνοριακή μετανάστευση θα αυξηθεί καθώς οι κλιματικές συνθήκες χειροτερεύουν.
Το Τουβαλού, με μέσο υψόμετρο μόλις δύο μέτρα, είδε τη στάθμη της θάλασσας να αυξάνεται κατά 15 εκατοστά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, δηλαδή μιάμιση φορά πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι εκτιμήσεις της NASA προβλέπουν ότι μέχρι το 2050 η στάθμη θα αυξηθεί τουλάχιστον κατά ένα μέτρο, καλύπτοντας το μισό Φουναφούτι, το κύριο νησί όπου ζει το 60% των κατοίκων, και σε ορισμένα σημεία με πλάτος μόλις 20 μέτρων. Στο χειρότερο σενάριο, η άνοδος φτάνει τα δύο μέτρα, καταποντίζοντας το 90% του Φουναφούτι.
Η θάλασσα έχει ήδη επηρεάσει τα υπόγεια ύδατα και η ζωή των κατοίκων έχει αλλάξει σημαντικά, με τους κατοίκους να συλλέγουν βρόχινο νερό και να καλλιεργούν λαχανικά σε ανυψωμένα παρτέρια. Η μετανάστευση φαίνεται για πολλούς πλέον η μόνη διέξοδος, ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να διασφαλίσει ότι το Τουβαλού θα παραμείνει κυρίαρχο κράτος ακόμη και μετά την πλήρη απώλεια ξηράς.
Η χώρα επιδιώκει τροποποίηση του Δικαίου της Θάλασσας για να διατηρήσει τον έλεγχο της εκτεταμένης θαλάσσιας ζώνης της, η οποία φτάνει τα 900.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σχεδόν επτά φορές την έκταση της Ελλάδας, παρά τα μόλις 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα ξηράς που διαθέτει. Στόχος είναι να τροποποιηθεί η απαίτηση ύπαρξης ξηράς για την αναγνώριση κρατών, είτε μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας είτε με ψήφισμα του ΟΗΕ.
Με πληροφορίες από in.gr