Ημέρα Κυπριακής Διαλέκτου

Του Λύσανδρου Λυσάνδρου*
Ημέρα Κυπριακής Διαλέκτου
«Την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2025, με την ολοκλήρωση των εργασιών της 43ης Γενικής Διάσκεψης της UNESCO στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν, υιοθετήθηκε και επικυρώθηκε ομόφωνα η ανακήρυξη της 9ης Φεβρουαρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, χαιρετίζοντας την απόφαση της UNESCO. Με αφορμή αυτή τη σημαντική εξέλιξη, θεωρώ πως είναι η κατάλληλη στιγμή να προτείνω την πρότασή μου για την καθιέρωση Ημέρας Κυπριακής Διαλέκτου.
Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια, όπως είχε πει ο Οδυσσέας Ελύτης. Δεν είναι μόνο η ιστορία, είναι ο καθρέφτης της κοινωνίας που εξελίσσεται. Η κυπριακή διάλεκτος, με την ιδιαίτερη μορφή και τα χαρακτηριστικά της, είναι η ζωντανή απόδειξη αυτής της συνέχειας και εξέλιξης, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και αποτυπώνοντας τις κοινωνικές και πολιτισμικές μεταβολές που υπήρξαν στον τόπο μας.
Από την άφιξη των πρώτων Ελλήνων στο νησί πριν από τριάντα πέντε αιώνες, η διάλεκτος εξελίχθηκε, δέχτηκε επιρροές, διαμόρφωσε έναν δικό της παλμό και παρέμεινε ζωντανή ως φορέας προφορικής παράδοσης, δημοτικών τραγουδιών, λογοτεχνίας και λαογραφίας. Παρά την ιστορική και γλωσσολογική της σημασία, συχνά αντιμετωπίζεται ως υποδεέστερη σε σχέση με την κοινή νεοελληνική, παρότι πολλοί μελετητές τονίζουν τη στενή της σχέση με την αρχαία ελληνική. Η καθιέρωση μιας επίσημης ημέρας θα μπορούσε να αλλάξει αυτή την αντίληψη και να δώσει στη διάλεκτο το χώρο που της αξίζει.
Όσο για την ημερομηνία, θεωρώ πως πρέπει να συνδέεται με μια προσωπικότητα ή ένα γεγονός που εκφράζει τη γλωσσική κληρονομιά της Κύπρου. Ο Βασίλης Μιχαηλίδης, παρότι δεν έχει ανακηρυχθεί επίσημα εθνικός ποιητής, παραμένει μια μορφή που συμπυκνώνει τη λογοτεχνική και ιστορική μνήμη του τόπου. Το ποίημα «Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου ή Το τραούδιν του Κυπριανού», γραμμένο στην κυπριακή διάλεκτο και φορτισμένο με το βάρος μιας κομβικής ιστορικής στιγμής, δείχνει πόσο άρρηκτα συνδέεται η ημερομηνία με την πολιτιστική και γλωσσική ταυτότητα του νησιού. Για αυτό και η 9η Ιουλίου αποτελεί την πιο φυσική επιλογή για μια ενδεχόμενη Ημέρα Κυπριακής Διαλέκτου.
Μια τέτοια καθιέρωση δεν είναι απλή συμβολική κίνηση. Είναι ένας τρόπος να αναγνωρίσουμε έναν ζωντανό θησαυρό που συνεχίζει να διαμορφώνει τη φωνή του κυπριακού λαού. Η διάλεκτος δεν ανήκει μόνο στο παρελθόν, αντηχεί στο παρόν και προφυλάσσει μια συνέχεια που δεν πρέπει να χαθεί. Είναι περισσότερο από γλωσσικό ιδίωμα, είναι ο πυρήνας της πολιτιστικής ταυτότητας της Κύπρου.
*Συγγραφέας