Εθελοντική στράτευση γυναικών: Ένα σχέδιο χωρίς πυξίδα

Του Πατριάρχη
Η εθελοντική στράτευση γυναικών στην Εθνική Φρουρά ξεκίνησε ως «νέο κεφάλαιο» και κατέληξε σε υποσημείωση, κάποιας υποπαραγράφου.
Οι αριθμοί… ή μάλλον ο αριθμός μιλάει από μόνος του. Από όλες (δύο) τις ενδιαφερόμενες παρουσιάστηκε τελικά μία γυναίκα στο ΚΕΝ Λεμεσού, με δηλώσεις που έμοιαζαν περισσότερο με δοκιμή παρά με συνειδητή δέσμευση. Η ίδια είπε ότι νιώθει «περιέργεια για το τι θα αντικρίσει» (κοινώς, είδα φως και μπήκα). Όταν μια μεταρρύθμιση γεννά περιέργεια αντί για βεβαιότητα, το πρόβλημα δεν είναι οι πολίτες αλλά ο σχεδιασμός.
Το κράτος είχε παρουσιάσει την πρωτοβουλία με βαρύγδουπες διακηρύξεις για ισότητα, συμμετοχή και νέα εποχή. Λόγια που έμειναν μετέωρα. Το ίδιο το κυβερνητικό κείμενο υπόσχεται διαδικασίες, μονάδες υπηρεσίας και καθαρές γραμμές. Όμως οι υποσχέσεις δεν μετουσιώθηκαν σε συγκεκριμένα, κατανοητά και ελκυστικά κίνητρα. Σε τέτοιες πολιτικές, αν δεν χτίσεις γέφυρα από την πρόθεση στην πράξη, κανείς δεν περνά απέναντι.
Τα γεγονότα είναι δυστυχώς αναντίλεκτα. Τις πρώτες ημέρες της πρόσκλησης δεν υπήρξε καμία δήλωση ενδιαφέροντος. Ένα μήνα αργότερα, εμφανίστηκε μία μόνον εθελόντρια. Αυτά δείχνουν ότι το προϊόν, όπως το λέει η αγορά, δεν βρήκε κοινό. Δεν είναι ζήτημα «νοοτροπίας» των νέων γυναικών αλλά αποτυχία πολιτικής στόχευσης.
Και όμως, το υπόβαθρο υπήρχε. Η ΕΦ έχει ήδη πολυετή εμπειρία με γυναίκες εθελόντριες, Υπαξιωματικούς, Αξιωματικούς και ΣΥΟΠ, με χωριστούς θαλάμους και διακριτές υποδομές. Μάλιστα, ο εκπρόσωπος του ΥΠΑΜ ανέφερε φέτος ότι περίπου το ένα τέταρτο των ΣΥΟΠ είναι γυναίκες. Αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός ξέρει να εντάσσει γυναίκες, αρκεί να υπάρχει σαφές πλαίσιο και προοπτική.
Πού χάθηκε το μέτρο λοιπόν; Στα κίνητρα και στην αλήθεια της καθημερινότητας. Στο δημόσιο διάλογο ακούστηκαν ιδέες για υποτροφίες 50% από ιδιωτικά πανεπιστήμια, μόρια για πρόσληψη στα σώματα ασφαλείας, πόντοι για όσες μείνουν ως ΣΥΟΠ και δυνατότητα μονιμοποίησης ως υπαξιωματικοί. Όλα αυτά όμως έμειναν ασαφή, μισοειπωμένα, σαν να απαγγέλλονται στιχάκια σε σχολική εκδήλωση από πρόχειρες σημειώσεις. Η νέα γενιά των γυναικών, ζητά καθαρές δεσμεύσεις με ημερομηνίες, όρους, διαφάνεια και εγγυήσεις.
Υπάρχει και το πρακτικό ερώτημα. Τι κάνει το ΓΕΕΦ όταν παρουσιάζεται μία μόλις εθελόντρια; Φτιάχνει ξεχωριστό πρόγραμμα εκπαίδευσης; Τη ρίχνει σε ανδρική ΕΣΣΟ;
Ακόμη κι αν βρεθεί τεχνική λύση, το μήνυμα παραμένει θολό. Ο στρατός δεν είναι «θέμα» (όπως δήλωσε η συμπαθής μοναδική εθελόντρια) για να το δοκιμάζεις όπως σεμινάριο. Είναι θεσμός που απαιτεί προετοιμασία, πειθαρχία και αίσθηση αποστολής. Για να σταθεί, χρειάζεται κρίσιμη μάζα και σοβαρό πλαίσιο ένταξης, όχι αριθμούς που θυμίζουν πείραμα σε ανύπαρκτο εργαστήριο.
Η εξίσωση έχει λύση, αρκεί να ειπωθεί ευθέως.
Πρώτον, στόχευση εκεί όπου ήδη υπάρχει ζήτηση: Σταθερή διαδρομή από τη θητεία στην επαγγελματική υπηρεσία, με σαφές μισθολόγιο, αξιολόγηση, εκπαίδευση και προοπτική εξέλιξης. Δεύτερον, συγκεκριμένα και δημοσιευμένα κίνητρα με νομική κάλυψη και προϋπολογισμό και όχι ευχές. Τρίτον, εκπαίδευση και υποδομές που ανταποκρίνονται στον 21ο αιώνα, χωρίς να δημιουργούν «νησίδες» μοναξιάς για όσες τολμούν. Τέταρτον, ειλικρινής επικοινωνία. Όχι αφίσες με γενικότητες αλλά απαντήσεις στα μικρά και κρίσιμα ερωτήματα, για ωράρια, ειδικότητες, στέγαση, σπουδές, επαγγελματική συνέχεια.
Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να αντιμετωπίζει την άμυνα σαν άσκηση δημοσίων σχέσεων. Όταν η πράξη διαψεύδει τα φυλλάδια, δεν φταίει το κοινό. Φταίει ο σκηνοθέτης.
Η εθελοντική στράτευση γυναικών απέτυχε γιατί δεν είχε σενάριο, ρόλους και σκηνικό. Αν το Υπουργείο Άμυνας θέλει να τη σώσει, οφείλει να ξαναγράψει το έργο από την αρχή και να το ανεβάσει σωστά. Διαφορετικά, θα μείνουμε με μια φωτογραφία από την κατάταξη μιας και μόνης εθελόντριας και με την αμήχανη σιωπή που συνοδεύει κάθε άτολμη μεταρρύθμιση.