Είμαστε κράτος της ΕΕ ή κράτος δικαίου α λα καρτ;

Όταν το 2012 ο Τουρκοκύπριος Ερχάν Αρικλί, ένας από τους καταζητούμενους για τη δολοφονία του Τάσου Ισαάκ, συνελήφθη στο Κιργιστάν και αφέθηκε ελεύθερος παρά την ερυθρά αγγελία της Ιντερπόλ, η Λευκωσία αντέδρασε οργισμένα.
Το θέμα έφτασε μέχρι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από Ευρωβουλευτή Νικόλαο Σαλαβράκο, όπου τέθηκε ζήτημα για το πώς μια χώρα (Κιργιστάν) αγνοεί διεθνές ένταλμα σύλληψης και τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Κάτι ανάλογο συνέβη και το 2004 με τον Κενάν Ακίν, τον άνθρωπο που πυροβόλησε και δολοφόνησε τον Σολωμού Σολωμού στη Δερύνεια. Συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για λαθρεμπόριο περίπου χιλίων κινητών τηλεφώνων, ενώ ήταν καταζητούμενος από την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ιντερπόλ. Παρά τα διεθνή εντάλματα, ουδέποτε εκδόθηκε.
Η Κύπρος δικαίως τότε αγανάκτησε και αντέδρασε. Κατήγγειλε ότι Κιργιστάν και Τουρκία κράτη γυρίζουν την πλάτη στη διεθνή δικαιοσύνη, προσβάλλουν ένα κράτος μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ και υπονομεύουν το κράτος δικαίου. Προφανώς όλα αυτά ακούγονταν και ήταν απολύτως σωστά.
Σήμερα όμως η εικόνα αντιστρέφεται, με τρόπο που προκαλεί αμηχανία και ερωτηματικά για το τι είδους κράτος δικαίου είναι η Κυπριακή Δημοκρατία; Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με νομικό πλαίσιο συνεργασίας και έκδοσης με την Ουκρανία και έχουμε επιλέξει να μπλοκάρουμε την έκδοση ενός πρώην υπουργού της χώρας αυτής, ο οποίος βρίσκεται σε διεθνή λίστα καταζητουμένων από το 2022.
Ο Βολοντίμιρ Ντεμτσίσιν, πρώην υπουργός Ενέργειας και Βιομηχανίας Άνθρακα στην κυβέρνηση Γιατσενιούκ, κατηγορείται ότι εμπλέκεται σε προμήθεια άνθρακα από περιοχές του Ντονμπάς που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο φιλορωσικών σχηματισμών, σε μια εποχή που η Μόσχα ετοίμαζε την ανοιχτή εισβολή του 2022.
Η Ουκρανία ζητά την έκδοσή του και η Κύπρος αντί συνεργασίας, κλείνει την πόρτα και απαντά ότι πρόκειται για πολιτική δίωξη.
Το αίτημα έκδοσης, έφτασε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης το 2022 και δεν προωθήθηκε ποτέ σε δικαστήριο. Ο Γενικός Εισαγγελέας έκρινε ότι τα κίνητρα της Ουκρανίας είναι πολιτικά, εφαρμόστηκε η σχετική «εξαίρεση» και εκεί τελείωσε η υπόθεση. Δηλαδή, δεν άφησε την ανεξάρτητη Δικαιοσύνη να αποφανθεί, αλλά ανέλαβε αυτοβούλως ρόλο Δικαστή.
Εδώ αρχίζουν να δημιουργούνται σκιές και να προκύπτουν πραγματικά δύσκολα ερωτήματα.
Πώς ακριβώς τεκμηριώθηκε ότι η κυβέρνηση Ζελένσκι, την οποία η Κύπρος και η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζουν πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά, ασκεί «πολιτική δίωξη» εις βάρος ενός πρώην υπουργού της;
Με ποια στοιχεία οι κυπριακές αρχές αμφισβήτησαν ουσιαστικά την αξιοπιστία της ουκρανικής δικαιοσύνης, την ώρα που η ίδια η Ευρώπη χρηματοδοτεί μεταρρυθμίσεις, ενισχύει τις αρχές κατά της διαφθοράς και στηρίζει τα ειδικά δικαστήρια στο Κίεβο;
Γιατί αυτή η κρίση του Γενικού Εισαγγελέα, δεν δοκιμάστηκε στην ανοιχτή διαδικασία ενός δικαστηρίου, όπως γίνεται κατά κανόνα στις υποθέσεις έκδοσης;
Τι φοβήθηκε η εκτελεστική εξουσία και προτίμησε να κρατήσει το θέμα στο σκοτάδι, με μια γνωμάτευση που δεν δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα, ούτε εξηγήθηκε πολιτικά;
Πως ο Ντεμτσίσιν απέκτησε μόνιμη άδεια παραμονής στην Κύπρο, ενώ το όνομα του φιγουράρει στη λίστα των καταζητουμένων της Ιντερπόλ;
Ποιος εισηγήθηκε τη χορήγηση αυτής της άδειας, ποιος την υπέγραψε και πότε;
Υπήρξε έλεγχος κινδύνου για την εικόνα της χώρας, ειδικά μετά τα παθήματα με τα «χρυσά διαβατήρια»;
Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε μια ντρίπλα, ώστε να του αποδοθεί κυπριακή υπηκοότητα από την πίσω πόρτα λόγω συμπλήρωσης του χρονικού ορίου νόμιμης διαμονής;
Τι μήνυμα στέλνει η Κύπρος στους εταίρους της, όταν καταγγέλλει δικαίως ότι η Τουρκία και τρίτα κράτη αγνοούν εντάλματα για τους δολοφόνους του Ισαάκ και του Σολωμού, αλλά η ίδια εμφανίζεται να προσφέρει ένα είδος ιδιότυπου ασύλου σε πολιτικό πρόσωπο που κατηγορείται για οικονομικό σκάνδαλο με σαφή γεωπολιτική διάσταση και σύνδεση με φιλορωσικές δομές και χρηματοδότηση της ρωσικής εισβολής;
Σε μια περίοδο που η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να δείξει ότι δεν υπάρχουν «ασφαλή λιμάνια» για όσους υπονομεύουν κυρώσεις, χρηματοδοτούν αυταρχικά καθεστώτα ή κερδίζουν από γκρίζες ζώνες πολέμου, η Κύπρος δεν αντέχει άλλη σκιά.
Ένα μικρό νησί που ζητά σεβασμό του διεθνούς δικαίου, δεν μπορεί να επιλέγει κατά περίπτωση σε ποιες ερυθρές αγγελίες της Ιντερπόλ θα εκτελέσει και σε ποιες θα κλείσει το μάτι, στα μουλωχτά με πλήρη αδιαφάνεια.
Αν το κράτος δικαίου είναι αξία και όχι παραφιλολογία, τότε η κυβέρνηση και η Νομική Υπηρεσία οφείλουν καθαρές απαντήσεις. Όχι μόνο προς την κοινωνία, αλλά και προς τους εταίρους που περιμένουν από την Κύπρο να σταθεί στο ύψος των ευρωπαϊκών της δεσμεύσεων, χωρίς α λα καρτ συμπεριφορές.